Không chỉ trẻ nhỏ, nhiều trẻ lớn nhập viện trong tình trạng nguy kịch do hóc dị vật

Bác sĩ tiến hành nội soi khí quản gắp dị vật cho trẻ. Ảnh: BVCC

Nhiều trẻ hóc dị vật nguy hiểm

Theo thông tin từ Bệnh viện Nhi Trung ương, chỉ trong tháng 1/2023, Khoa Khám và Thăm dò Hô hấp – Trung tâm Hô hấp đã tiếp nhận chuỗi 5 ca bệnh các bé trong độ tuổi nhỏ (1-3 tuổi) hóc dị vật. Cụ thể, bé Q.A (14 tháng, Quảng Ninh) hóc xương lợn vào phế quản gốc phải do trẻ vừa ăn vừa chơi, chạy nhảy; Bé K.A (3 tuổi) hóc vỏ hạt bí do bố mẹ không chú ý để con tự ý ăn hạt bí trên bàn; Bé T.L (2,5 tuổi) hóc hạt hướng dương; Bé M.L (2 tuổi) nuốt phải viên đạn nhựa, Bé H.N (17 tháng tuổi) đã bị dị vật mảnh nhựa của đồ chơi trong đường thở. Các bé đều được cấp cứu kịp thời và được các bác sĩ loại bỏ dị vật hoàn toàn và sức khỏe ổn định trở lại.

Dị vật đường thở là một tai nạn nguy hiểm thường gặp ở trẻ nhỏ từ 1-3 tuổi – lứa tuổi thích khám phá bằng cách đưa các vật thể vào miệng. Tuy nhiên, tai nạn này vẫn có thể xảy ra ở nhóm trẻ lớn (7 - 10 tuổi) do những bất cẩn trong sinh hoạt, học tập, vui chơi.

Gần đây nhất là trường hợp bé N.Đ.T (7 tuổi, ở Thái Bình) có bố mẹ đi làm xa, ở nhà với ông bà ngoại. Trong lúc chơi với các bạn, không may trẻ nuốt phải đầu bút bi. Ngày hôm sau, trẻ có biểu hiện thở rít lặp lại gần nhau, kèm theo ho. Trẻ được khám ở bệnh viện tuyến huyện, tại đây trẻ được chẩn đoán là có dị vật trong đường thở. Trẻ được chuyển lên Bệnh viện tuyến tỉnh rồi lập tức chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương

Tại đây, trẻ được các bác sĩ nội soi khí quản và gắp ra được một đầu bút bi kích thước 0,8x1 cm. Dị vật này bít tắc gần kín đường thở của trẻ, nếu không được xử trí sớm sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng.

Tương tự là trường hợp của bé Đ.V (9 tuổi, Hà Nam) nhập viện trong tình trạng nguy kịch, phải đặt nội khí quản để chuyển từ Bệnh viện tuyến tỉnh lên Bệnh viện Nhi Trung ương. Trong lúc chơi đùa với bạn, bé V bất cẩn nuốt đầu bút gây bít kín đường thở khiến trẻ trong tình trạng suy hô hấp nặng nề. Do dị vật có kích thước lớn 1x1 cm, khẩu kính phế quản của trẻ lại nhỏ nên rất khó khăn để lấy dị vật. Sau 2 lần nội soi khí quản, các bác sĩ Trung tâm Hô hấp đã thành công lấy được dị vật, giúp cháu bé vượt qua được nguy kịch.

Dị vật là đầu bút bi và nắp bút được gắp ra khỏi khí quản các bệnh nhi. Ảnh: BVCC

ThS. BS Phùng Đăng Việt, Trưởng Khoa Khám và Thăm dò Hô hấp, Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: Trẻ bị hóc dị vật như các trường hợp trên không phải là hiếm gặp, do trẻ nhỏ với bản tính tò mò, hay có thói quen cho các vật cầm ở tay vào miệng để khám phá. Hoặc trong quá trình ăn uống cha mẹ để con vừa ăn vừa chơi, vừa khóc vừa ăn; các bạn học sinh lớn hơn thì hiếu động, chơi nghịch nhiều trò chơi nên dễ bất cẩn.

Hướng dẫn sơ cứu khi trẻ hóc dị vật đường thở

Dị vật đường thở có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, tùy thuộc vào loại dị vật, tuổi của bệnh nhân và thời gian được điều trị sớm hay muộn. Nhiều phụ huynh có tâm lý chủ quan chỉ nghĩ trẻ nuốt phải vật lạ, nhưng không lường được nguy hiểm khi dị vật bít kín đường thở nếu không xử trí kịp thời sẽ gây viêm phế quản; viêm phổi; xẹp phổi, áp xe phổi, nặng hơn là suy hô hấp, di chứng não do thiếu oxy hoặc thậm chí phải trả giá bằng cả tính mạng.

Qua đây, BS Việt khuyến cáo, khi nghi ngờ hóc sặc dị vật thì nên đưa trẻ đi khám ngay tại cơ sở y tế gần nhất để có chẩn đoán và xử trí chính xác, kịp thời; tránh những thao tác sơ cứu không đúng có thể vô tình đẩy dị vật sâu hơn, khiến tình trạng của trẻ trở nên nguy hiểm hơn.

Các cách sơ cứu khi trẻ mắc dị vật đường thở như sau:

Nếu trẻ còn hồng hào, khóc được, nói được, không khó thở: đặt trẻ ở tư thế ngồi thở, giữ yên trẻ và đưa đến bệnh viện để khám và gắp dị vật ra.

Trường hợp nếu trẻ tím tái, khó thở, không khóc hoặc khóc yếu. Cần nhanh chóng gọi cấp cứu và thực hiện các thủ thuật sơ cứu sau:

Đối với trẻ dưới 2 tuổi: Đặt trẻ nằm sấp, đầu thấp trên cánh tay trái, giữ chặt đầu và cổ trước bằng bàn tay trái. Dùng gót bàn tay phải vỗ 5 cái thật mạnh vào lưng trẻ ở khoảng giữa hai bả vai. Sau đó, lật ngửa trẻ sang tay phải, nếu còn khó thở, tím tái, dùng hai ngón tay trái ấn mạnh ở vùng 1/2 dưới xương ức 5 cái. Nếu dị vật vẫn chưa rơi ra ngoài, hãy lật người trẻ lại tiếp tục vỗ lưng. Luân phiên vỗ lưng và ấn ngực cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc được.

Đối với trẻ lớn: Nếu trẻ còn tỉnh, đứng sau lưng trẻ, vòng hai tay ôm lấy thắt lưng trẻ. Nắm chặt bàn tay làm thành một quả đấm đặt ở vùng thượng vị, ngay dưới chóp xương ức, phía trên rốn. Ẩn 5 cái dứt khoát theo hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên, mạnh và nhanh. Có thể lặp lại 6 – 10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc, la được.

Nếu trẻ hôn mê, để trẻ nằm ngửa, quỳ xuống dạng 2 chân cạnh đùi trẻ. Đặt gót một lòng bàn tay lên vùng thượng vị, dưới chóp xương ức, dưới chóp xương ức, đặt tiếp bàn tay thứ hai chồng lên bàn tay thứ nhất. Ẩn 5 cái dứt khoát, mạnh và nhanh vào bụng theo hướng từ dưới lên trên. Có thể lặp lại 6-10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.

Cần lưu ý, không nên can thiệp nếu trẻ vẫn còn có thể ho, thở hay la, khóc được, mà nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám. Tuyệt đối không cố móc lấy dị vật ra vì có nhiều khả năng dị vật sẽ rơi vào sâu hơn, dẫn đến tắc đường thở, gây nguy cơ tử vong cao hơn.

	Ngậm “đá” để chữa ho, một phụ nữ phải nhập viện do hóc dị vật
	Tai nạn thương tích ở trẻ em: Trẻ thiếu nhiều kỹ năng sống
	Liên tiếp 3 trẻ suy hô hấp nặng phải nhập viện do hóc hạt lạc
	Liên tiếp 2 trẻ nhỏ bị bỏng nặng do người lớn bất cẩn