Chuẩn bị trình hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận Danh nhân văn hoá với Hải Thượng Lãn Ông

Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác là thầy thuốc được Nhân dân và giới y học tôn vinh (ảnh tư liệu)

Tại buổi gặp mặt báo chí giới thiệu về Hội thảo "Hải Thượng Lãn Ông-Thân thế, sự nghiệp và tầm ảnh hưởng", ông Nguyễn Thế Thịnh, Cục trưởng Cục Y dược học cổ truyền Việt Nam-Bộ Y tế cho biết: Kể từ năm 2020 khi Bộ Y tế có Hướng dẫn xét giải thưởng Hải Thượng Lãn Ông về công tác y dược cổ truyền đến nay đã xét tặng trao 6 lần với hàng trăm cá nhân có thành tích kế thừa, bảo tồn y học cổ truyền được vinh danh giải thưởng cao quý này.

Tiếp tục thực hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn, tôn sư trọng đạo, nhằm tri ân công lao của Hải Thượng Lãn Ông với nền y học, văn hoá của dân tộc Việt Nam, Bộ Y tế phối hợp UBND tỉnh Hà Tĩnh, Hưng Yên và một số Bộ liên quan xây dựng và hoàn thiện hồ sơ trình UNESCO (Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hoá Liên hợp quốc) vinh danh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác làm Danh nhân văn hoá vào năm 2024.

"Đây là hành động mang ý nghĩa thiết thực và có tầm ảnh hưởng với nền y học cổ truyền nói riêng và nền y học nước nhà nói chung. Là nguồn động viên sâu sắc với toàn thể cán bộ y tế đã và đang không ngừng mang sức lực, trí tuệ phục vụ công cuộc chăm sóc sức khoẻ Nhân dân, công cuộc xây dựng đất nước", Cục trưởng Cục Y dược học cổ truyền Việt Nam nhấn mạnh.

Chia sẻ tại buổi gặp mặt, ông Trần Đình Tuấn, Nhà nghiên cứu văn hoá-Thành viên vận động vinh danh Lê Hữu Trác nêu: Lê Hữu Trác là người đầu tiên tiếp thu truyền thống "Nam dược trị Nam nhân". Ông đã xây dựng nên những chân lý riêng, phát huy sáng tạo bài thuốc y học cổ truyền của Nam dược, cho quốc tế thấy tầm ảnh hưởng của nền y học độc lập có chân lý riêng. Đồng thời, ông là nhà khoa học thực sự đi đầu trong nhiều lĩnh vực và thầy thuốc giàu lòng nhân ái.

Đặc biệt, tại buổi gặp mặt này, ông Lê Hữu Khánh-đại diện dòng họ Lê Hữu Trác tại Liêu Xá, Yên Mỹ, Hưng Yên (người nghiên cứu văn hoá Việt cổ) đã cung cấp thông tin quan trọng về năm sinh chính xác của Lê Hữu Trác.

Theo ông Khánh, ông đã có nhiều năm nghiên cứu về Lê Hữu Trác. Trong số 8 quyển gia phả của dòng họ mà ông sưu tầm được, tất cả đều ghi năm sinh năm của cụ Lê Hữu Trác là năm 1724. Lý do mà sách Danh nhân văn hoá Việt Nam cũng như các sách lịch sử y học đều ghi năm sinh của cụ là 1724 vì có sự hiểu chưa đúng khi dịch gia phả từ chữ Nho.

Cụ thể, gia phả dòng họ Lê Hữu ở Liêu Xá có ghi anh của cụ là người con thứ 7 trong số 12 người con của cụ Lê Hưu, tên là Lê Hữu Tán, sinh năm Canh Tý, 1720, tháng 2 ngày 14, giờ Tý. Còn cụ Lê Hữu Trác là con thứ 11 (nhưng tính theo con trai là con thứ 7 nên gọi là Chiêu Bẩy). Chúng tôi cho rằng cho có sự nhầm lẫn giữa người con thứ 7 với con trai thứ 7 nên mới viết năm sinh của Lê Hữu Trác là năm 1720.

Đọc gia phả không hiểu vì thời Trung đại gia phả viết chủ yếu là con trai, rất ít viết về nữ, mặc dù có một số nơi viết nữ vì theo mẫu hệ, còn đa số chỉ viết con trai. Cụ là con trai thứ 7 nhưng là con thứ 11 trong dòng họ nên nhầm lẫn sang người anh thứ 7. Người anh này cũng làm quan nên được ghi rõ. Sau đó còn 1 người anh nữa là Lê Hữu Đề, sinh năm 1722. Trước cụ có 2 người anh nên người đọc gia phả không hiểu, cứ đếm đến 7 mà nhầm lẫn sang.

Từ sự đọc nhầm, dịch sai của người soạn thảo văn bản từ gốc nên sau đó các dữ liệu đều sai theo. Mặc dù dòng họ Lê Hữu đã có đề nghị sửa đổi nhưng chưa được đáp ứng. Đợt này Bộ Y tế tổ chức hội thảo cấp Quốc gia để khẳng định lại lần cuối năm sinh năm mất của cụ.

Ông Khánh khẳng định, "thông tin chính thức trong gia phả dòng họ Lê mà chúng tôi mà tôi đang giữ có ghi: Lê Hữu Trác, sinh năm 1724-1991 là thầy thuốc của nước ta được Nhân dân và giới y học tôn vinh là nhà tư tưởng, văn hoá lớn và đại danh y. Ngài sinh vào thời Hậu lê, niên hiệu Bảo đại thứ 5, sinh vào ngày 2/11 năm Cát Thìn 1724, giờ Dần. Mất thời Tây Sơn, niên hiệu Quang Trung thứ 4, năm 1791 Tân Hợi, Rằm tháng Giêng, thọ 67 tuổi".

	Những con phố mang tên danh y tại Hà Nội
	Tăng cường kiểm tra thuốc cổ truyền tại các cơ sở khám, chữa bệnh
	Bác sĩ Y học cổ truyền được bổ sung phạm vi chuyên môn
	Hà Tĩnh: Long trọng khai hội Hải Thượng Lãn Ông - Lê Hữu Trác