Đưa công tác sát hạch trở về đúng trọng tâm

Đề xuất bỏ bài thi mô phỏng trong sát hạch GPLX được nhiều người ủng hộ. Ảnh minh hoạ

Phần thi khó thao tác trên máy

Trong dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 12/2025/TT-BCA về sát hạch và cấp GPLX, Bộ Công an đề xuất bỏ bài thi mô phỏng tình huống giao thông. Đề xuất này ngay lập tức nhận được sự đồng thuận từ nhiều học viên, người dân và chuyên gia trong lĩnh vực giao thông. Theo quy định hiện hành, thí sinh sát hạch các hạng B, C1, C, D1, D2, D… phải vượt qua 4 phần: lý thuyết, mô phỏng tình huống giao thông, thực hành lái trong hình và thực hành lái xe trên đường. Nhìn lại từ tháng 6/2022, khi các địa phương bắt đầu áp dụng phần mềm mô phỏng, những tranh luận bắt đầu xuất hiện.

Mục đích của phần thi mô phỏng được nêu ra ban đầu là giúp người học nhận diện nguy cơ, hình thành phản xạ xử lý tình huống giao thông. Tuy nhiên, thực tế lại diễn biến hoàn toàn khác, thay vì rèn khả năng quan sát, học viên phải “canh giây” bấm phím trong từng tình huống - một thao tác mang tính đối phó hơn là học thuật. Nhiều thí sinh phản ánh dù nhận thức được nguy hiểm nhưng vẫn trượt do không thể bấm đúng thời điểm mà phần mềm yêu cầu.

Chị Nguyễn Thị Yến (phường Thanh Xuân, Hà Nội) cho biết: “Tôi đã từng phải thi lại nhiều lần vì trượt phần thi mô phỏng. Bởi nếu nhận biết tình huống chỉ cần phanh sớm hơn là sẽ bị mất điểm. Tôi nghĩ, phần thi mô phỏng không phù hợp với thực tế. Việc Bộ Công an lấy ý kiến rộng rãi về việc bỏ phần thi mô phỏng, cá nhân tôi hoàn toàn đồng ý”. Vừa vượt qua kỳ thi sát hạch, anh Nguyễn Tuấn Anh (phường Tây Mỗ, Hà Nội) cũng nhận định, đây là “cửa ải” khó nhất, khiến nhiều thí sinh bị loại.

“Bài thi mô phỏng giống trò chơi điện tử hơn là thực tế, sai lệch hoàn toàn về cảm giác lái xe. Ngay cả những người có kinh nghiệm lái xe lâu năm cũng gặp khó khăn khi thi vì cách chấm điểm rập khuôn. Vì vậy, tôi rất đồng tình với đề xuất bỏ phần thi này của Bộ Công an”, anh Nguyễn Tuấn Anh chia sẻ. Trong khi đó, anh Hoàng Trọng Anh, giáo viên dạy lái xe, cho rằng việc đề xuất bỏ phần thi mô phỏng trong sát hạch GPLX là hợp lý. Bởi thực tế trên đường, lái xe phát hiện ra tình huống nguy hiểm thì đạp phanh, nhưng trên phần mềm mô phỏng là ấn dấu cách, nếu ấn sớm hoặc chậm đều bị 0 điểm.

Giúp hệ thống sát hạch chuẩn mực hơn

Thực tế cho thấy, mô phỏng là phần thi khó nhất trong sát hạch lái xe. Trong số thí sinh bị trượt sát hạch ở nhiều địa phương này, người thi không đạt phần mô phỏng chiếm đến 80 - 90%. Thạc sĩ Vũ Tuấn Linh nhận định: “Vấn đề không nằm ở khả năng xử lý tình huống của người học, mà ở cách chấm điểm quá máy móc. Học viên phải tập trung đối phó phần mềm thay vì rèn kỹ năng thực tế”.

Không chỉ người học “khổ”, các trung tâm đào tạo cũng chịu áp lực lớn. Bởi họ phải bỏ ra hàng trăm triệu đồng để lắp đặt phòng thi mô phỏng nhưng hiệu quả thực tế, không tương xứng với chi phí.

“Vì vậy, việc xem xét loại bỏ phần thi mô phỏng không chỉ giảm gánh nặng cho hàng trăm nghìn học viên mỗi năm, mà còn giúp các trung tâm đào tạo giảm lãng phí đầu tư, đồng thời đưa công tác sát hạch trở về đúng trọng tâm: rèn kỹ năng lái xe thực tế, tăng an toàn cho người tham gia giao thông”, thạc sĩ Vũ Tuấn Linh cho biết.

Dưới góc độ chuyên gia trong lĩnh vực giao thông - vận tải, ông Phan Thanh Uy, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho biết, Hiệp hội đã nhiều lần đề xuất bỏ bài thi mô phỏng trong sát hạch GPLX. “Bài thi mô phỏng trong sát hạch GPLX là để tài xế nâng cao kỹ năng xử lý tình huống trên đường nhưng chúng ta lại cho học viên thi trên máy tính. Trường hợp thí sinh bấm sớm cũng trượt, bấm muộn cũng trượt, không phản ánh đúng năng lực của học viên”, ông Phan Thanh Uy phân tích.

Lãnh đạo Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cũng đề xuất, sau khi bỏ bài thi mô phỏng trong sát hạch GPLX, cơ quan chức năng cần nghiên cứu tăng cường nội dung này vào giảng dạy khi đào tạo lái xe.

Đồng quan điểm, luật sư Đinh Thị Nguyên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Nguyên Legalsun, Đoàn Luật sư TP Hà Nội nhận định, việc bỏ bài thi mô phỏng là sự điều chỉnh cần thiết. Điều này giúp người dân giảm bớt gánh nặng tài chính và thời gian, để tập trung trau dồi kỹ năng trên sa hình và đường trường - 2 phần thi có giá trị thực tiễn cao nhất.

“Việc bỏ bài thi mô phỏng không làm giảm chất lượng đầu ra mà ngược lại, giúp hệ thống sát hạch chuẩn mực hơn. Quyết định này phù hợp với mục tiêu cải cách hành chính, tinh gọn quy trình, giảm thiểu rủi ro do sai lệch kỹ thuật máy móc, đồng thời giúp việc đánh giá năng lực lái xe chính xác hơn. Việc loại bỏ phần thi này sẽ đưa kỳ sát hạch về đúng bản chất và thông lệ quốc tế; giúp giảm đáng kể chi phí cho cả cơ sở đào tạo lẫn người học, do cắt giảm được các khoản đầu tư phần mềm, thiết bị, phòng thi và bảo trì đắt đỏ”, luật sư Đinh Thị Nguyên nhấn mạnh.

Luật sư Đinh Thị Nguyên cũng ủng hộ đề xuất siết chặt quy trình: thí sinh không đạt lý thuyết thì không được thi thực hành; không đạt sa hình thì không được ra đường trường. Quy định này buộc người học phải nghiêm túc trang bị kiến thức và kỹ năng, hạn chế tối đa tai nạn khi tham gia giao thông. Đề xuất bỏ mô phỏng được đánh giá là hợp lý do phần thi này chưa sát thực tế, song các chuyên gia cũng cho rằng cần có giải pháp thay thế nhằm bảo đảm mục tiêu rèn kỹ năng phản xạ, xử lý nguy hiểm cho người học.

Đề xuất này cũng đang nhận được sự đồng thuận lớn từ người dân và chuyên gia. Việc tinh gọn quy trình sát hạch, tập trung vào thực hành được cho là sẽ giúp đánh giá đúng năng lực của người lái, đồng thời giảm áp lực cho người dự thi.

Đề xuất sửa quy định về hoạt động đào tạo và sát hạch lái xe Bộ Xây dựng đang dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 160/2024/NĐ-CP ngày 18/12/2024 của Chính phủ ...

Đề xuất mức phí sát hạch lái xe mới Bộ Tài chính đang dự thảo Thông tư quy định mức thu, chế độ thu, nộp phí sát hạch lái xe; lệ phí cấp bằng, ...