Nghệ nhân 9X giữ nghề ướp trà sen Hà Nội

Nghệ nhân trẻ Đoàn Thị Kim Dung (trái) và nghệ nhân Nguyễn Thanh Dương. Ảnh Mộc Miên

Tiếp biến văn hóa trong thời đại số

Năm 2019, khi chuyển đổi số bắt đầu lan tỏa mạnh mẽ trên toàn thế giới, chị Đoàn Thị Kim Dung lựa chọn con đường ngược dòng: xây dựng thương hiệu trà sen theo hướng hiện đại hóa cách vận hành nhưng giữ nguyên bản tinh hoa nghề ướp trà sen Quảng An - nghề truyền thống được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia năm 2024.

Theo chị Đoàn Thị Kim Dung, hành trình giữ nghề không chỉ là câu chuyện làm ra một sản phẩm truyền thống mà còn là sứ mệnh “thông ngôn văn hóa”. Đại diện thế hệ 9X, chị mong muốn đưa trà sen trở thành nhịp cầu kết nối giữa truyền thống và hiện đại, kết hợp tinh hoa di sản với khát vọng của tuổi trẻ.

Thông kê mỗi năm, sản lượng của Son Sen lên tới 400.000 bông sen, gồm 100.000 bông dùng cho trà ướp bông và 300.000 bông cho trà ướp gạo. Mùa sen kéo dài khoảng 60 ngày, đòi hỏi gần 40 lao động gồm thợ sản xuất, nhân viên bán hàng và thời vụ, phần lớn là cư dân phường Tây Hồ. Với chị Kim Dung, giữ nghề không chỉ là gìn giữ di sản mà còn là tạo công ăn việc làm bền vững cho người dân địa phương.

Dù nguyên liệu chính đến từ các đầm sen Bách Diệp đặc trưng Hồ Tây, nhưng để bảo đảm sản lượng, Son Sen liên kết thêm vùng sen tại Đông Anh, Mê Linh, Bắc Ninh, Hưng Yên… miễn là bảo đảm chuẩn giống và thổ nhưỡng tương đồng. Tất cả công đoạn đều tuân thủ nghệ thuật ướp trà sen Quảng An - kỹ thuật được coi là “linh hồn” của nghề và phải làm hoàn toàn thủ công.

Nghệ nhân trẻ Đoàn Thị Kim Dung cho biết: “Hà Nội là đất trăm nghề hội tụ. Trong đó, làng nghề ướp trà sen Quảng An xứng đáng là một điểm nhấn văn hóa, nơi hoa sen không chỉ là hình ảnh thân thuộc, mà còn đi sâu vào đời sống Nhân dân, gắn bó với đạo lý, với văn hóa uống trà đậm đà bản sắc Việt”.

Với quá trình nghiên cứu lý luận và lịch sử mỹ thuật, chị Kim Dung có khả năng đưa yếu tố mỹ thuật, văn hóa, lịch sử vào từng sản phẩm. Nhờ vậy, các bộ sưu tập trà sen của Son Sen tạo diện mạo mới quà tặng văn hóa rất riêng của Hà Nội. Hai sản phẩm chủ lực “Trà sen bông” và “Trà sen ướp gạo truyền thống” đã đạt OCOP 3 sao, khẳng định chất lượng và giá trị. Bao bì sản phẩm được thiết kế độc đáo: hộp giấy có mảng giả gốm, hoa văn lấy cảm hứng thời Lý - Trần, phảng phất hơi thở Thăng Long xưa; bên cạnh đó là các phiên bản hộp sơn mài Hạ Thái, gốm Bát Tràng, lụa Vạn Phúc tạo nên bộ quà tặng kết hợp 3 - 4 làng nghề Hà Nội, đúng tinh thần “Đất trăm nghề hội tụ”.

Sản phẩm “Trà sen bông” và “Trà sen ướp gạo truyền thống” đã đạt OCOP 3 sao. Ảnh Mộc Miên

Khát vọng của thế hệ trẻ với di sản Thăng Long

Hiện nay, Son Sen còn là một mô hình chuyển đổi số bài bản. Sau khi Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển tư nhân được triển khai, thương hiệu đã ứng dụng phần mềm quản lý kho, hóa đơn điện tử Softdream, tích hợp kế toán, bán hàng qua Facebook, Zalo, sàn thương mại điện tử. Khách hàng có thể thanh toán qua QR VietQR, thẻ MPOS… Nhờ vậy, mô hình vận hành nhanh - khoa học - hiện đại, tiệm cận DN vừa và nhỏ.

Chị Kim Dung cho rằng một sản phẩm truyền thống muốn đi dài phải trở thành di sản sống, được giới trẻ tiếp nhận. Nếu biết làm mới giá trị cũ theo tinh thần đương đại, truyền thống sẽ đến gần hơn với cuộc sống hôm nay.

Không chỉ gắn bó với trà sen Quảng An, chị Kim Dung còn là người phục dựng trà sen Kiếp Bạc (Hải Dương cũ) - sản phẩm nằm trong Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc mới được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới (tháng 7/2025). Điều đó khẳng định tinh thần gìn giữ nghề truyền thống, góp phần kết nối và lan tỏa những giá trị văn hóa hội nhập. Hiểu di sản, sáng tạo với nghề, chị Kim Dung nuôi khát vọng đưa trà sen - tinh hoa Thăng Long trở thành biểu tượng văn hóa của thời đại mới.

Nghệ nhân một đời gìn giữ nghề truyền thống quê hương Địa chỉ 178 Trấn Vũ, phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, Hà Nội là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa - nghệ thuật ...

Giữ lửa nghệ thuật Xẩm trong đời sống hiện đại Hình ảnh cây đàn nhị được cất lên cùng tiếng hát mộc mạc, khúc khuỷu đã trở thành biểu tượng, là “cái nôi” cho nghệ ...