Triệu chứng dị ứng thực phẩm và cách phòng ngừa (

Nguyên nhân gây dị ứng thực phẩm

Ccác yếu tố nguy cơ và nguyên nhân gây dị ứng thực phẩm thông thường có thể kể đến là:

- Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Sữa, đậu nành, trứng, đậu phộng và lúa mì.

- Ở trẻ lớn hơn và người lớn: Hạt và hải sản. Cá (đặc biệt là cá biển như cá nóc) và các loại đồ biển như tôm, cua, sò, ốc, đậu phộng (lạc), quả óc chó (tương tự hạt dẻ).

- Gia đình có người bị tiền sử hen suyễn.

- Sự phản ứng chéo giữa thực phẩm và các chất gây dị ứng không phải là thực phẩm và sự nhạy cảm có thể xảy ra ngoài đường tiêu hóa. Nhiều bệnh nhân dị ứng với latex cũng dị ứng với chuối, kiwi, bơ, hoặc kết hợp.

- Các yếu tố nguy cơ khác gây dị ứng thực phẩm như: Protein và các phân tử không thay đổi khi đi vào tuần hoàn. Hệ miễn dịch tại ruột và tính miễn dịch của niêm mạc ruột. Một số chất và điều kiện gây tăng tính thấm của niêm mạc ruột như rượu, aspirin, nhiễm virus, ký sinh trùng, nấm. Sau khi ăn thức ăn gây dị ứng mà làm công việc gắng sức có thể dẫn đến sốc phản vệ...

- Một số yếu tố làm tăng nguy cơ dị ứng thực phẩm: Di truyền (nếu cha/mẹ bị dị ứng thì 20-30% con cũng có khả năng bị dị ứng, nếu cả cha cùng mẹ bị dị ứng thì tỉ lệ này đến 50-60%). Một số điều kiện kết hợp như đang nhiễm siêu vi, tổn thương niêm mạc ruột...

- Khi vào hệ tiêu hóa, chất gây dị ứng sẽ được vận chuyển lên máu, kết hợp với một loại kháng thể nằm sẵn trên bề mặt tế bào bạch cầu. Sự kết hợp này làm vỡ tế bào bạch cầu và phóng thích các hóa chất trung gian Histamin và gây ra dị ứng. Dị ứng thực phẩm dễ xảy ra ở những người có cơ địa dị ứng (viêm da dị ứng, viêm mũi dị ứng, hen phế quản...).

Triệu chứng dị ứng thực phẩm

Thời gian xảy ra dị ứng có thể trong vòng vài phút hoặc vài giờ sau ăn. Một số trường hợp nhạy cảm, chỉ cần chạm vào hoặc hít phải thực phẩm dị ứng là có thể xảy ra triệu chứng. Nhưng cũng có trường hợp phản ứng chậm, xảy ra sau vài ngày với những biểu hiện không rõ ràng như bứt rứt, khó chịu, mẩn ngứa, nôn ói, đau bụng, tiêu lỏng và phân lẫn máu. Cần theo dõi để phân biệt với những bệnh lý khác.

Triệu chứng dị ứng thực phẩm có thể là một hay nhiều biểu hiện như:

- Nổi mẩn đỏ, ngứa ở da. Mẩn đỏ thường mất đi trong vài ngày.

- Ngứa mũi và mắt, hắt hơi và chảy nước mũi, có thể có các triệu chứng của hen suyễn như ho, khò khè, nặng ngực và khó thở.

- Ngứa và sưng quanh môi và miệng, đặc biệt khi môi và miệng tiếp xúc trực tiếp với thức ăn.

- Một số triệu chứng dị ứng thực phẩm khác như: Đau bụng, buồn nôn, đau kiểu chuột rút, phù nề, nôn mửa và tiêu chảy cũng có thể xảy ra.

Phản ứng phản vệ nặng là biểu hiện trầm trọng nhất của dị ứng thực phẩm và có thể dẫn đến tử vong. Các triệu chứng của phản vệ thường gặp là ngứa vùng hầu họng, phù mạch (chẳng hạn phù thanh quản), cò cử, khó phát âm, ho, khó thở, khò khè, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, bừng mặt, mẩn ngứa. Tử vong có thể xảy ra là do một hoặc phối hợp nhiều biến cố: Phù thanh quản trầm trọng, co thắt phế quản không hồi phục, hạ huyết áp khó hồi phục.

Đề phòng và hạn chế dị ứng thực phẩm bằng cách nào?

Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, khi xảy ra dị ứng thực phẩm thì việc điều trị sẽ gây khó khăn, tốn kém và để lại hậu quả. Các biện pháp dự phòng gồm:

Tránh sử dụng những thực phẩm và các sản phẩm có nguyên liệu làm từ thực phẩm mà bản thân đã bị dị ứng, kể cả tránh tiếp xúc qua da hay hít chúng. Nhận biết các triệu chứng sớm của phản ứng dị ứng. Ghi nhớ các triệu chứng biểu hiện lâm sàng thường gặp ở dị ứng thực phẩm trên da, hệ tiêu hóa và hệ hô hấp.

Với trẻ em, ghi nhật ký ăn uống và tìm hiểu trong gia đình có ai bị dị ứng thực phẩm như trẻ hay không. Khi biết loại thực phẩm gây dị ứng thì nên tạm ngưng và chọn thức ăn khác thay thế cho trẻ. Khi nghi ngờ trẻ bị dị ứng thực phẩm, đặc biệt là có các triệu chứng nặng lên, gia đình nên đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Trường hợp bị dị ứng nặng như nổi mề đay toàn thân, khó thở... phải đến ngay bệnh viện để cấp cứu.