Thực hiện hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người Thủ đô

Du khách du xuân tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám dịp đầu năm mới 2024. Ảnh: Khánh Huy

Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng về xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh

Quán triệt sâu sắc quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước trên lĩnh vực văn hóa, Đảng bộ Hà Nội luôn xác định xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh là một nội dung quan trọng trong chiến lược phát triển văn hóa, hình thành hệ giá trị văn hóa gắn với phát huy những giá trị nhân văn sâu sắc của Thăng Long - Hà Nội.

Đồng thời coi đây là nguồn lực, động lực quan trọng cho phát triển Thủ đô. Việc xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh được cụ thể hóa trong Chương trình công tác lớn của Thành ủy ở nhiều nhiệm kỳ liên tiếp, được xác định là khâu đột phá của Chương trình số 06-CTr/TU (nhiệm kỳ Đại hội XVII).

Tuy nhiên, theo đánh giá, so với yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, việc xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa đi vào thực chất, bền vững, còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế. Việc thực hiện 2 Quy tắc ứng xử, nhất là ứng xử nơi công cộng chưa có chuyển biến mạnh mẽ.

Trong nhận thức, một số cấp ủy đảng, chính quyền, trước hết là người đứng đầu còn xem nhẹ giá trị văn hóa, giá trị con người Hà Nội trong phát triển mọi mặt đời sống xã hội; còn thiên về các giá trị kinh tế, chưa chú ý tới nhân tố văn hóa và con người trong xây dựng và thực hiện các quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dẫn đến tình trạng phá vỡ không gian kiến trúc, xâm hại di sản văn hóa, biến dạng cảnh quan đô thị và nông thôn.

Những hành vi ứng xử thiếu văn hóa với môi trường tự nhiên, môi trường xã hội, những biểu hiện lệch lạc trong văn hóa gia đình, văn hóa học đường, văn hóa nơi công cộng; thái độ sùng bái đồng tiền, lối sống hưởng thụ, buông thả, không chú trọng xây dựng, phát triển thế hệ tương lai; tình trạng suy thoái tư tưởng, đạo đức lối sống, đặc biệt là trong một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa được ngăn chặn, đẩy lùi, có nguy cơ làm mai một vẻ đẹp thanh lịch, hào hoa của người Hà Nội, hạn chế tinh thần tận tâm, tận lực cống hiến xây dựng Thủ đô.

Những hạn chế nêu trên có nguyên nhân khách quan như tác động của mặt trái cơ chế thị trường, ảnh hưởng của văn hóa ngoại lai không phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc, sự bùng nổ của công nghệ thông tin, mạng xã hội với những mặt trái tiêu cực, sự gia tăng dân số cơ học..., nhưng nguyên nhân chủ quan là chủ yếu: nhận thức, việc tổ chức triển khai thực hiện các văn bản chỉ đạo của một số cấp ủy Đảng, chính quyền chưa quyết liệt, đồng bộ, thiếu sự kiểm tra, giám sát thường xuyên, chế tài xử phạt còn nhiều hạn chế; việc truyền thông chính sách chưa đáp ứng yêu cầu; công tác phối hợp giữa ngành giáo dục với gia đình, cộng đồng trong việc xây dựng đồng bộ môi trường văn hóa, hoàn thiện nhân cách con người, giáo dục thẩm mỹ, thị hiếu, lối sống đẹp cho thế hệ trẻ chưa được quan tâm đúng mức; một bộ phận người dân Thủ đô còn xem nhẹ giá trị văn hóa, tính nhân văn - giá trị cốt lõi trong xây dựng nhân cách người Hà Nội thanh lịch, văn minh,…

Lễ hội Carnaval Thu Hà Nội năm 2023 thu hút du khách

Sự nghiệp phát triển Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại” từ nay đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đòi hỏi phải đặc biệt chú trọng đẩy mạnh xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh; đặt con người Hà Nội vào vị trí trung tâm của chiến lược phát triển Thủ đô, là chủ thể quan trọng nhất quyết định trực tiếp thành công của sự nghiệp phát triển Thủ đô nhanh, bền vững.

Lấy gia đình làm nền tảng để khôi phục, kế thừa, phát huy những giá trị đạo đức, văn hóa truyền thống

Ban Thường vụ Thành ủy nêu rõ, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh là quá trình lâu dài, đòi hỏi phải kiên trì, bền bỉ tiến hành thường xuyên; đồng thời lưu ý tập trung vào 6 nội dung trọng tâm. Có thể nói, đây là những nội dung được rút tỉa ra từ những bài học kinh nghiệm sâu sắc từ thực tế triển khai xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh trong nhiều năm qua.

Ban Thường vụ Thành ủy đặt vai trò gia đình lên hàng đầu trong xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh. Chỉ thị nêu rõ: “Xây dựng, bồi đắp giá trị gia đình, lấy gia đình làm nền tảng để khôi phục, kế thừa, phát huy những giá trị đạo đức, văn hóa truyền thống của Thăng Long - Hà Nội, đồng thời tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới, góp phần hình thành nhân cách thế hệ trẻ Thủ đô thanh lịch, văn minh. Phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp trong gia đình: Lễ phép, lịch sự, hòa thuận, kính trên nhường dưới, nhân ái, khoan dung, trọng tình nghĩa, đạo lý…; xây dựng gia đình học tập, gia đình văn hóa, ấm no, văn minh, tiến bộ và hạnh phúc”.

Sau gia đình là đến trọng tâm nhà trường, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, đưa nhà trường thực sự trở thành cái nôi nuôi dưỡng, bồi đắp nhân cách, đạo đức, lối sống, nghiên cứu đưa môn “Hà Nội học” vào giảng dạy, hoàn thiện tiêu chí xây dựng “Trường học hạnh phúc”; tiếp đến là xây dựng môi trường xã hội lành mạnh.

Đặc biệt, Chỉ thị chỉ rõ nội dung “Xây dựng và gương mẫu thực hành văn hóa lãnh đạo, quản lý, văn hóa liêm chính để mỗi cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, đặc biệt là người đứng đầu trở thành tấm gương chuẩn mực trong ứng xử, phát ngôn, giao tiếp tại công sở, gia đình, nơi cư trú và nơi công cộng”; “Xây dựng môi trường văn hóa công sở đoàn kết, dân chủ, kỷ cương, nhân văn”... Đây là những nhiệm vụ, giải pháp căn cơ, bài bản và hết sức khoa học, sát với thực tiễn; là kết quả tiếp thu góp ý, là sản phẩm trí tuệ của các cấp, các ngành, các chuyên gia, nhà khoa học và người dân Thủ đô.

Kỳ 1: Xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh thành phong trào trong Nhân dân Thủ đô