Mang nhiều kỳ vọng cho nền kinh tế và các doanh nghiệp Việt Nam từ RCEP

Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) chính thức được ký kết ngày 15-11-2020

Hiệp định RCEP chính thức có hiệu lực từ ngày 1-1-2022

Theo Bộ Công thương, việc thúc đẩy kết thúc đàm phán và ký kết Hiệp định RCEP trong năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN là thành tựu được các nước ASEAN và đối tác đánh giá rất cao, qua đó khẳng định vai trò và vị thế của Việt Nam trong khu vực. Hiệp định RCEP được 10 quốc gia thành viên ASEAN và 5 nước đối tác của ASEAN là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand ký kết vào ngày 15-11-2020 bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 do Việt Nam làm Chủ tịch.

Theo quy định của Hiệp định RCEP, Hiệp định sẽ chính thức có hiệu lực sau 60 ngày kể từ thời điểm có ít nhất 6 nước ASEAN và 3 nước đối tác hoàn tất việc phê chuẩn/phê duyệt Hiệp định và nộp lưu chiểu cho Tổng Thư ký ASEAN. Đến ngày 2-11 vừa qua, đã có 6 nước ASEAN, trong đó có Việt Nam và 4 nước đối tác gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Australia và New Zealand nộp lưu chiểu văn kiện phê duyệt/phê chuẩn Hiệp định RCEP của mình cho Tổng Thư ký ASEAN. Như vậy, Hiệp định RCEP sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1-1-2022.

Việc Hiệp định RCEP có hiệu lực từ tháng 1-2022 sẽ góp phần đa phương hóa các hiệp định thương mại tự do mà ASEAN đã ký kết với từng nước đối tác trước đây, hài hòa các cam kết, quy định trong các hiệp định này, tối đa hóa các lợi ích kinh tế, đặc biệt là quy tắc xuất xứ và tạo thuận lợi cho thương mại, góp phần củng cố các chuỗi cung ứng khu vực và phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19. Sau khi có hiệu lực đầy đủ với tất cả các nước tham gia ký kết, Hiệp định RCEP sẽ tạo thành một thị trường với quy mô 2,2 tỷ người tiêu dùng, chiếm khoảng 30% dân số thế giới và GDP khoảng 26.200 tỷ USD, tương đương khoảng 30% GDP toàn cầu, trở thành khu vực thương mại tự do lớn nhất trên thế giới xét về quy mô dân số.

Do vậy, Hiệp định RCEP dự kiến sẽ giúp tạo lập một thị trường xuất khẩu ổn định, lâu dài cho các nước ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng, góp phần thúc đẩy việc thực hiện chính sách xây dựng nền sản xuất định hướng xuất khẩu của Việt Nam.

Để DN tận dụng được cơ hội từ RCEP

Theo ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI, việc thực thi RCEP sẽ tạo nên khuôn khổ pháp lý ràng buộc trong khu vực về chính sách thương mại, đầu tư, sở hữu trí tuệ, thương mại điện tử... từ đó tạo ra sân chơi công bằng trong khu vực. Hiệp định dự kiến có hiệu lực vào đầu năm 2022 trong bối cảnh thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đang phải đối mặt với những tác động chưa từng có của đại dịch Covid-19. Do đó, RCEP mang nhiều kỳ vọng trở thành một xung lực mới cho nền kinh tế và các DN Việt Nam để có thể phục hồi và tăng trưởng sau đại dịch.

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, GĐ Trung tâm WTO và hội nhập (VCCI) cho rằng, RCEP là khu vực hoạt động sản xuất, xuất nhập khẩu rất năng động trên thế giới. Khu vực này chiếm 50-55% tổng xuất nhập khẩu của Việt Nam. Xuất khẩu chiếm 25-30%, còn nhập khẩu xấp xỉ 70%. Vì thế câu chuyện về thương mại hàng hoá là điều quan trọng mà DN cần chú ý. Trong RCEP có 38 biểu thuế khác nhau. Do đó, DN cần biết được ưu đãi thuế nào dành cho mình khi xuất nhập khẩu từ một nước RCEP. Đặc biệt, các cam kết cơ bản của RCEP mà DN cần lưu ý đó là cam kết về việc loại bỏ các hàng rào thuế quan và giảm thiểu các hàng rào phi thuế, để hàng hoá lưu chuyển thuận lợi nhất, ít rào cản nhất, tự do nhất.

Đại diện Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) lưu ý, khó khăn nhất với RCEP là mức độ tuân thủ dễ dàng hơn với VN nhưng điều này lại tạo tâm lý chủ quan cho DN nếu không cần đổi mới, không cần đầu tư nhiều, như vậy rất tạo ít lợi thế cạnh tranh mới trong khu vực này. Hiện chúng ta mới chỉ khai thác những lợi thế cạnh tranh hiện có còn lợi thế cạnh tranh mới ở mặt hàng mới, phương thức mới chưa nhiều. Xác định RCEP là bước đi dễ dàng, bước đi trung gian nhưng lại là cần thiết để thích ứng.