Tiếp sức cho người lao động từ cải cách thuế thu nhập cá nhân

Khi thuế giảm, người dân giữ lại được nhiều thu nhập hơn, họ sẽ gia tăng chi tiêu, mở rộng nhu cầu hàng hóa dịch vụ. Ảnh: Nguyễn Đăng.

Làn gió mới từ chính sách thuế

Từ khi được Chính phủ trình lên Quốc hội, dự thảo Luật Thuế TNCN sửa đổi đã ngay lập tức trở thành tâm điểm chú ý của hàng triệu người lao động và cộng đồng DN. Trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động, áp lực lạm phát đè nặng lên đời sống, việc điều chỉnh chính sách thuế theo hướng giảm gánh nặng cho người dân được coi là động thái kịp thời, phù hợp với yêu cầu phục hồi kinh tế. Bộ Tài chính cho biết dự án luật đã được hoàn thiện sau khi tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10. Các điều chỉnh lần này không chỉ mang tính kỹ thuật, mà còn thể hiện rõ cam kết của Nhà nước trong việc bảo đảm an sinh xã hội, thúc đẩy tiêu dùng và tạo động lực tăng trưởng bền vững.

Điểm thay đổi được mong đợi nhất chính là điều chỉnh mạnh mẽ mức giảm trừ gia cảnh. Theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế được điều chỉnh từ 9 triệu đồng lên 15,5 triệu đồng/tháng, còn mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 3,6 triệu lên 6,2 triệu đồng/tháng. Đây là mức tăng rất lớn, phản ánh đúng thực tế chi phí sinh hoạt đã leo thang trong suốt những năm gần đây.

Nhờ điều chỉnh này, ngưỡng thu nhập phải chịu thuế được nới rộng đáng kể. Một người độc thân thu nhập đến 17 triệu đồng/tháng sẽ chưa phải nộp thuế. Gia đình có một người phụ thuộc sẽ có ngưỡng miễn thuế 24 triệu đồng/tháng, và nếu có hai người phụ thuộc, con số này là 31 triệu đồng/tháng. Theo phân tích của lãnh đạo Cục Thuế, mức điều chỉnh này đồng nghĩa với việc tăng “thu nhập thực” cho người lao động. Khoản tiền được giữ lại sẽ quay trở lại thị trường qua tiêu dùng, giúp kích thích tổng cầu nội địa.

Cải cách biểu thuế lũy tiến cũng được xem là một bước chuyển quan trọng trong dự thảo. Biểu thuế hiện hành có 7 bậc, khoảng cách thu nhập giữa các bậc hẹp khiến người lao động dễ “nhảy bậc” khi thu nhập tăng nhẹ. Điều này thường tạo áp lực tâm lý và giảm động lực phấn đấu. Dự thảo mới đề xuất chỉ còn 5 bậc thuế, đồng thời mở rộng khoảng cách giữa các bậc. Ví dụ: bậc 1: thu nhập đến 10 triệu đồng/tháng (thuế suất 5%). Bậc 2: từ trên 10 đến 30 triệu đồng/tháng (thuế suất 15% ban đầu, có thể giảm còn 10%) Bộ Tài chính đang xem xét giảm thêm thuế suất ở bậc 2 và 3 xuống mức 10% và 20%. Với phương án này, tất cả người nộp thuế đều được hưởng lợi so với biểu thuế hiện hành. Cách tiếp cận mới này tạo ra một hệ thống thuế minh bạch, dễ hiểu và giảm rủi ro người lao động bị đánh thuế cao hơn không tương xứng với mức tăng thu nhập.

Hài hòa lợi ích qua các khoản miễn giảm mới

Dự thảo luật cũng mở rộng các khoản miễn và giảm thuế, tập trung vào những nhu cầu thiết yếu của đời sống. Trong đó, đáng chú ý nhất là: miễn thuế cho thu nhập từ quỹ hưu trí tự nguyện; miễn/giảm thuế cho tiền lương làm thêm giờ, làm ban đêm; miễn thuế một phần trợ cấp thôi việc, mất việc; miễn thuế lãi trái phiếu chính quyền địa phương và cho phép khấu trừ chi phí y tế, giáo dục trước khi tính thuế. Việc bổ sung những khoản chi phí này giúp tiệm cận thông lệ quốc tế, nơi hệ thống thuế được thiết kế để bảo vệ khả năng duy trì chất lượng sống tối thiểu của người dân.

Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam Nguyễn Thị Cúc nhận định, việc giãn khoảng cách giữa các bậc thuế phản ánh đúng khả năng đóng góp. Khi thuế suất bậc 2 giảm từ 15% xuống 10%, nhóm thu nhập trung bình sẽ giảm đáng kể số thuế phải nộp. Tương tự, giảm thuế suất bậc 3 từ 25% xuống 20% tạo dư địa tài chính cho người lao động có thu nhập khá, thường thuộc các khối văn phòng và ngành kỹ thuật. Còn Chủ tịch Công ty Luật TNHH Inteco Hà Huy Phong cho rằng, cải cách thuế TNCN lần này có thể khiến nguồn thu ngân sách giảm trong ngắn hạn, nhưng sẽ tạo nền tảng tăng thu bền vững trong dài hạn. Khi người dân giữ lại được nhiều thu nhập hơn, họ sẽ gia tăng chi tiêu, mở rộng nhu cầu hàng hóa dịch vụ, từ đó kéo theo tăng thu từ các sắc thuế gián thu như VAT và Thuế Thu nhập DN. Hơn nữa, mức thuế hợp lý giúp khuyến khích lao động có trình độ, thu nhập cao ở lại trong nước, thay vì dịch chuyển sang nơi có chế độ thuế ưu đãi hơn.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh tác động lan tỏa của chính sách thuế đến cộng đồng DN. TS Mạc Quốc Anh - Phó Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa Hà Nội cho rằng, thuế giảm sẽ giúp người lao động duy trì mức sống tốt hơn mà DN không cần phải tăng lương đột biến. Điều này giúp ổn định chi phí nhân sự, giảm cạnh tranh gay gắt về lương và nâng cao năng suất lao động nhờ sự hài lòng của nhân viên. Sức mua gia tăng từ tầng lớp trung lưu cũng là đòn bẩy quan trọng để thúc đẩy ngành hàng tiêu dùng, dịch vụ, du lịch, sản xuất và bất động sản. Khác với các gói tín dụng phải chờ lan tỏa, cải cách thuế tác động ngay lập tức và trực tiếp đến túi tiền người lao động, từ đó tạo hiệu ứng dây chuyền cho toàn bộ nền kinh tế.

Một thay đổi rất đáng chú ý là việc chuyển từ đánh thuế dựa trên doanh thu sang đánh thuế dựa trên thu nhập thực (doanh thu trừ chi phí). Đây là mong đợi lâu nay của hàng triệu hộ kinh doanh, lực lượng đóng góp lớn cho nền kinh tế nhưng thường gặp khó vì mức thuế khoán thiếu công bằng. Theo dự thảo, hộ kinh doanh có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm sẽ nộp thuế theo mức tương ứng với DN nhỏ. Cách tiếp cận mới này vừa khuyến khích hộ kinh doanh minh bạch hóa hoạt động, vừa giúp Nhà nước quản lý hiệu quả hơn, lại giảm gánh nặng cho những ngành có chi phí đầu vào cao như ăn uống, dịch vụ.

Dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) không chỉ là việc thay đổi con số trong biểu thuế. Đây là một khoản đầu tư tài khóa chiến lược, tạo ra động lực tiêu dùng, hỗ trợ DN, nâng cao khả năng cạnh tranh và giữ chân nhân lực chất lượng cao. Nếu được Quốc hội thông qua, chính sách này sẽ truyền đi thông điệp mạnh mẽ: phát triển kinh tế phải bắt đầu từ việc trao lại nhiều hơn cho người dân. Khi người lao động có thêm thu nhập, họ không chỉ sống tốt hơn mà còn góp phần vào sự thịnh vượng chung của quốc gia.

	Bộ Tài chính nghiên cứu đề xuất nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế
	Đề xuất nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm
	Hoàn thiện chính sách thuế bất động sản theo hướng ổn định thị trường