Luật Thủ đô 2024: đường sắt đô thị sẽ thúc đẩy phát triển đô thị ngoài trung tâm

Tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội. Ảnh: Hải Linh

Mở rộng hệ thống giao thông công cộng để nâng cao chất lượng sống

Mới đây, UBND TP Hà Nội đã ban hành Quyết định số 1301/QĐ-UBND ngày 6/3/2025 về việc giao nhiệm vụ thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường sắt đô thị TP Hà Nội, tuyến số 5, Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc.

Theo đó, giao nhiệm vụ Ban Quản lý (BQL) đường sắt đô thị Hà Nội thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường sắt đô thị TP Hà Nội, Tuyến số 5, Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc tuân thủ quy định của pháp luật.

Sở Quy hoạch - Kiến trúc chủ trì, phối hợp với Viện Quy hoạch xây dựng, BQL đường sắt đô thị, Sở Xây dựng triển khai ngay nhiệm vụ lập quy hoạch phương án tuyến, công trình theo tuyến tỷ lệ 1/500, quy hoạch khu vực TOD, quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt để tạo quỹ đất đấu thầu, đấu giá nhằm phát triển đô thị theo quy định của pháp luật, sử dụng nguồn chi thường xuyên theo quy định của pháp luật về ngân sách Nhà nước (theo khoản 2 Điều 1 Luật số 57/2024/QH15 (sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch).

BQL đường sắt đô thị có trách nhiệm tận dụng tối đa kết quả đã nghiên cứu hoàn thiện, triển khai các bước tiếp theo tuân thủ quy định. Căn cứ kế hoạch đầu tư công trung hạn của TP Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025, khẩn trương triển khai thực hiện các nhiệm vụ lập dự án đầu tư trình UBND TP phê duyệt đầu tư dự án trong năm 2025.

Chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính và các đơn vị liên quan, tham mưu, đề xuất UBND TP về phương án triển khai thực hiện dự án theo mô hình EPCF theo đề xuất của BQL đường sắt đô thị. Nghiên cứu, xây dựng tiến độ triển khai, thống nhất về nội dung đề xuất báo cáo UBND TP các nội dung trên cơ sở phân tích áp dụng quy định pháp luật bảo đảm phù hợp quy định và thuận lợi hơn, rút ngắn thời gian thực hiện. Dự án sẽ thúc đẩy phát triển đô thị ngoài trung tâm, góp phần cơ cấu, sắp xếp phân bổ lại dân cư vùng đô thị lõi, phù hợp với mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa Thủ đô.

Chia sẻ về định hướng chiến lược quy hoạch phát triển Thủ đô Hà Nội, ThS. KTS Lê Hoàng Phương, Giám đốc Trung tâm Kiến trúc, quy hoạch Hà Nội - VIUP, Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn Quốc gia, Bộ Xây dựng cho rằng, cần tăng cường kết nối vùng, kết nối giữa khu vực đô thị và nông thôn. Cần xây dựng mạng lưới giao thông đa phương thức kết nối thuận lợi từ trung tâm Hà Nội tới các địa phương lân cận. Xác định chuyển đổi trọng tâm, mang tính chiến lược cho sự phát triển bền vững của đô thị là chuyển đổi phương thức đi lại thông qua phát triển hệ thống giao thông công cộng với 14 tuyến đường sắt đô thị, mạng lưới các tuyến xe bus, xe điện... để bảo đảm tiếp cận hệ thống giao thông công cộng an toàn, thuận tiện, bền vững và mở rộng hệ thống giao thông công cộng để nâng cao chất lượng sống.

Phát triển và quản lý Thủ đô theo định hướng giao thông công cộng

TS. Bùi Việt Hương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho biết, với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng và sự gia tăng về dân số, Hà Nội đang trải qua những thay đổi lớn về cơ cấu kinh tế, hạ tầng đô thị, đời sống xã hội. Tốc độ tăng dân số và dòng di cư từ các địa phương khác vào Hà Nội làm tăng gánh nặng lên các dịch vụ công và hạ tầng đô thị trong suốt nhiều năm qua.

Đơn vị tư vấn quy hoạch Thủ đô đưa ra ba kịch bản tăng dân số đến năm 2030, trong đó mức cao nhất 11 triệu, cao hơn 2,5 triệu người so với hiện nay. Trong những năm tới, dân số Hà Nội chắc chắn sẽ tiếp tục tăng lên và tạo nhiều áp lực cho bộ máy công quyền, hạ tầng đô thị và nhiều dịch vụ giáo dục, y tế, giải trí, làm phát sinh các điểm nóng về xã hội và môi trường.

Sự phát triển hạ tầng giao thông không đáp ứng được so với việc phát triển đô thị, diện tích đất dành cho giao thông mới chỉ đạt 10,07% đất xây dựng đô thị, thấp hơn rất nhiều so với quy định (phải đạt từ 16 - 26%). Số lượng các phương tiện giao thông cá nhân bình quân ở Hà Nội tăng 11%/năm, trong khi đó, tăng trưởng về chiều dài đường chỉ đạt 3,9%/năm, diện tích mặt đường 0,25%/năm, đặc biệt khu vực trung tâm TP gần như không tăng...

PGS.TS Vũ Văn Hà, Hội đồng lý luận T.Ư cho biết thêm, phát triển và quản lý Thủ đô theo định hướng giao thông công cộng (TOD) gắn với cơ chế hợp tác công – tư (PPP) hiệu quả và quản lý chuỗi cung ứng đô thị trên cơ sở quy hoạch vùng đô thị cần được gắn kết với nhau khi hoạch định chiến lược phát triển Thủ đô và cần được thể hiện xuyên suốt mạch lạc trong các quy định của Luật Thủ đô 2024.

Xây dựng cơ chế đặc thù cho các lĩnh vực ưu tiên trong phát triển Vùng Thủ đô như giao thông liên vùng, đô thị xanh, đô thị tuần hoàn, đô thị số, đô thị thông minh. Mô thình TOD là hướng đi mới được nhiều quốc gia lựa chọn để thiết kế quy hoạch đô thị.

Theo PGS.TS Phạm Thị Thanh Bình, Đại học Mở Hà Nội, cần thực hiện nghiêm việc phân quyền cho chính quyền Thủ đô để quản lý hiệu quả hơn các vấn đề đô thị. Quy định phân quyền cho Thủ đô Hà Nội được chủ động hội nhập với các TP bên ngoài để tạo thành một mạng lưới đô thị, trong đó mỗi đô thị đều là điểm nút của các dòng chảy kinh tế, thông qua kết nối quốc lộ, đường cao tốc, đường vành đai và tuyến đường bộ, hàng không, hàng hải xuyên biên giới. Kết nối không chỉ các đô thị trong vùng Thủ đô mà còn với các đô thị đặc biệt tại Việt Nam, Thủ đô của các quốc gia Đông Nam Á, Đông Á, châu Á và thế giới.

Cùng với đó, cần chú trọng phát triển các ngành kinh tế công nghiệp, dịch vụ, thương mại và du lịch. Thu hút đầu tư nước ngoài vào phát triển công nghệ thông tin, năng lượng tái tạo. Cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho DN phát triển. Đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục khoa học, tạo môi trường học tập và nghiên cứu sáng tạo. Nguồn nhân lực chất lượng cao và nhân tài là trụ cột mang tính nền tảng để phát triển Thủ đô Hà Nội. Đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ chất lượng cao trong giáo dục, y tế và công nghệ thông tin. Tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thương mại, cải thiện hạ tầng thương mại và phát triển các trung tâm thương mại hiện đại. Nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch.

Định hướng quản lý đất đai, bảo vệ môi trường, thực hiện nguyên tắc phát triển bền vững, phát triển kinh tế tuần hoàn và chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, gắn với việc duy trì các yếu tố tự nhiên, đa dạng sinh học, văn hóa, lịch sử của Thủ đô. Bảo đảm tỷ lệ không gian xanh theo quy hoạch. Bên cạnh đó, bảo đảm các chính sách y tế và an sinh xã hội được thực hiện hiệu quả, đặc biệt là trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, bao gồm cung cấp dịch vụ y tế, giáo dục và nhà ở chất lượng cao cho người dân.

	Hà Nội đẩy mạnh phát triển nông nghiệp công nghệ cao đến năm 2030
	Giải pháp phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao
	Chi thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức?