Kỳ 2: Đề xuất từ chuyên gia

NVSCC ở Hà Nội đang xuống cấp trầm trọng

Thể hiện tính nhân văn trong quan niệm về xây dựng đô thị

Kiến trúc sư Trần Huy Ánh, Ủy viên thường vụ Hội kiến trúc sư Hà Nội cũng cho rằng, NVSCC trong TP là một công trình thiết yếu trong quá trình đô thị hóa. Việc xây dựng NVSCC thể hiện một điều rất nhân văn trong quan niệm về xây dựng đô thị, phát triển đô thị. Một đô thị quan tâm đến NVSCC cũng là quan tâm đến nhu cầu thiết yếu của con người. Đó là một TP rất nhân văn và yêu con người.

Theo kiến trúc sư Trần Huy Ánh, nguyên nhân gây ra thực trạng NVSCC tại Hà Nội thiếu hụt, chưa được quan tâm đúng mức là do mô hình quản trị nghiệp dư, nửa vời công tư, thậm chí còn có tư tưởng không coi trọng đầu tư vào NVSCC. Ngay cả những nơi mật độ dân cư thấp, những điểm du lịch hấp dẫn với khách du lịch quốc tế cũng luôn trong tình trạng thiếu NVSCC.

Ông Ánh lấy ví dụ từ thực tế, đó là một làng nghề văn hóa lịch sử ở Hà Nội, nhiều năm nay rất nhiều khách du lịch ghé thăm. Chính quyền địa phương xây đình rất to, tổ chức lễ hội rất phô trương nhưng lại chưa đầu tư NVSCC. Sau khi một bảo tàng tư nhân được xây dựng ở đây với tiện nghi tốt, công trình vệ sinh công cộng chất lượng, lượng khách du lịch vào làng nghề này đã suy giảm khá nhiều. Theo ông Ánh, NVSCC là vấn đề chung của cộng đồng, nếu không có giải pháp đến nơi đến chốn sẽ gây ra bức xúc cho người dân.

“Tôi cho rằng nếu được giao cho các doanh nghiệp để chủ động khai thác, cung cấp dịch vụ tại những nơi công cộng và coi đó là phần tất yếu từ chuỗi dịch vụ của họ thì mới mong có kết quả khả thi. Nếu không thay đổi tư duy, tôi nghĩ rằng khó có thể thay đổi tình hình bất cập hiện nay", ông Ánh cho biết.

Kiến trúc sư Trần Huy Ánh nhấn mạnh thêm, các địa phương phải có ngân sách và trách nhiệm xây dựng ý thức vệ sinh công cộng của cư dân. Cần có giải pháp thích hợp giải quyết về mặt kinh tế kỹ thuật cũng như pháp lý, chuẩn mực xã hội.

Ông Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam cho biết hệ thống NVSCC ở Việt Nam hiện nay, trong đó có Hà Nội đang rất yếu kém. Đầu tiên, NVSCC tại Thủ đô đang rất thiếu, không đảm bảo nhu cầu tối thiểu cho TP đối với người dân không chỉ riêng đối với du lịch mà người dân đi ngoài đường cũng rất hiếm thấy NVSCC. Tiếp theo, NVSCC hiện nay đa phần không đảm bảo vệ sinh. Người dân có nhu cầu sử dụng nhưng khi vào thì thấy rất bẩn, cơ sở vật chất bị hỏng hóc, không được dọn dẹp thường xuyên gây tâm lý sợ hãi cho người dân.

Ông Tùng cho rằng là công trình phụ nhưng NVSCC lại là dịch vụ có ý nghĩa thiết yếu góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và thu hút khách du lịch. “Ngoài sản phẩm du lịch, văn hoá, nụ cười tôi nghĩ cần phải đầu tư vào việc này", ông Hoàng Dương Tùng cho biết.

Chia sẻ về giải pháp giúp NVSCC phát triển, ông Hoàng Dương Tùng cho rằng, TP có thể để đơn vị tư nhân quản lý vận hành NVSCC. Người dân sử dụng và có thể phải trả một số tiền nhất định.

"Thực tế nếu sử dụng dịch vụ tốt, sạch sẽ thì việc bỏ ra số tiền đi vệ sinh mọi người không ngại. Vậy tại sao chúng ta lại phát triển ít hệ thống như vậy. Tôi thấy đây vấn đề nhức nhối trong quản lý đô thị tại Việt Nam hiện nay. Vậy làm có khó không tôi cho rằng không khó. Việc này thể hiện rõ ở việc chọn địa điểm những nơi nào cho tối ưu, khoảng cách bao nhiêu, quy chuẩn thiết kế NVSCC là điều dễ dàng mà nhiều kiến trúc sư của chúng ta có thể làm được. Quan trọng nhất tôi cho rằng đó là cơ chế quản lý, TP quản lý hay để các đơn vị tư nhân, cần đầu tư khuyến khích và có chính sách ưu đãi nếu đơn vị tư nhân vận hành. Bên cạnh đó, tăng cường kiểm tra vai trò của đơn vị quản lý", ông Tùng cho biết.

Tăng cường công tác quản lý, duy trì và đầu tư xây dựng các NVSCC

Trước tình trạng NVSCC xuống cấp hiện nay, UBND TP Hà Nội đã ban hành Công văn số 752/UBND-ĐT về tăng cường công tác quản lý, duy trì và đầu tư xây dựng các NVSCC trên địa bàn TP. Chủ tịch UBND TP giao chủ tịch UBND các quận, huyện, thị xã, trước hết là các quận nội đô và các huyện chuẩn bị chuyển thành quận:

Chỉ đạo kiểm tra, rà soát, đánh giá chất lượng và kịp thời chỉnh trang, duy tu, duy trì các NVSCC hiện có trên địa bàn theo phân cấp quản lý; Đề xuất phương án quản lý, duy tu, duy trì bảo đảm hiệu quả, vệ sinh môi trường, văn minh đô thị; Rà soát, xem xét sớm đầu tư mới các NVSCC tại các khu vực cần thiết trên địa bàn bảo đảm hiệu quả, thân thiện môi trường, đúng quy định.

Cùng với đó, Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các Sở: Xây dựng, Quy hoạch - Kiến trúc, Kế hoạch và Đầu tư, Văn hóa và Thể thao và các đơn vị có liên quan thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn UBND các quận, huyện, thị xã thực hiện tốt công tác duy tu, duy trì, quản lý các NVSCC hiện có, lắp đặt các nhà vệ sinh lưu động phục vụ các dịp lễ, Tết, các sự kiện chính trị, văn hóa diễn ra trên địa bàn;

Đầu tư mới các NVSCC bảo đảm các tiêu chuẩn về vệ sinh môi trường thân thiện, cảnh quan đô thị; Tổng hợp các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện, tham mưu đề xuất, báo cáo UBND TP xem xét, chỉ đạo.

Sở Thông tin và Truyền thông, các cơ quan báo, đài, truyền thông trên địa bàn TP phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã và các sở, ngành của TP có liên quan thực hiện thông tin, tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân và khách du lịch trong việc sử dụng, các NVSCC, bảo đảm vệ sinh môi trường và tạo lập nếp sống văn minh đô thị.

Sở Tài chính chủ trì hướng dẫn, bố trí, sử dụng kinh phí cần thiết cho công tác duy tu, duy trì, quản lý các NVSCC trên địa bàn bảo đảm đúng quy định, hiệu quả, tiết kiệm.

Các Sở: Kế hoạch và Đầu tư, Quy hoạch - Kiến trúc, Xây dựng, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các quận, huyện, thị xã trong việc nghiên cứu triển khai đầu tư xây dựng mới các NVSCC đáp ứng nhu cầu sử dụng của nhân dân và khách du lịch.

(Còn nữa…)

Kỳ 1: “Ngại” khi bước chân vào nhà vệ sinh công cộng