Xây dựng TBA 110kV Phú Xuyên

Điện từ không gây bất kỳ phản ứng hay bệnh lý…

Ông Đỗ Quang Vinh, nguyên Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và môi trường công nghiệp Bộ Công Thương cho biết, các nghiên cứu trên động vật và trên người cho thấy trường điện từ tần số cực thấp không gây bất kỳ phản ứng bệnh lý hay sinh lý ở phạm vi tế bào. Vấn đề bệnh ung thư cũng được các chuyên gia quan tâm nhưng không có kết luận nào về ảnh hưởng của trường điện từ trong ngưỡng an toàn đối với cơ thể sống.

Như lời ông Đỗ Quang Vinh, tại một số vị trí đặt trạm 110kV, 220kV và 500kV vẫn có một số thắc mắc, thậm chí là lo lắng về các hiện tượng điện từ trường bất bình thường trong cuộc sống hàng ngày gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Ông Vinh nói, điện từ trường là một dạng vật chất tồn tại trong không gian xung quanh các vật mang điện và tồn tại giữa hai điểm có điện thế khác nhau, biến thiên hình sin quanh phương truyền sóng theo thời gian với tần số f.

Từ trường cũng biến thiên hình sin theo không gian và thời gian, vuông góc với điện trường. Tần số điện từ trường được phân làm nhiều loại: Loại ELF - tần số cực thấp, 50Hz (thường có ở đường dây tải điện, các thiết bị điện gia dụng, công nghiệp...); loại LF - tần số thấp (sóng radio); loại HF - tần số cao (sóng radio); loại VHF - tần số rất cao (sóng radio, tivi, rađa)... Trong đó, loại SHF có thể ảnh hưởng đến các phân tử vật chất, tức là có ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường và sức khỏe con người. Như vậy, đối với sóng điện từ ở tần số 50Hz của lưới truyền tải điện, sẽ có rất ít hoặc không có ảnh hưởng đến sức khỏe con người khi ở trong ngưỡng giới hạn nào đó.

Đối với đường dây truyền tải điện, tần số 50Hz, cường độ điện trường xung quanh đường dây tải điện có đặc điểm là giảm rất nhanh và tỷ lệ nghịch với khoảng cách, đạt giá trị lớn nhất tại sát đường dây. Cường độ điện trường dưới đường dây cao áp phụ thuộc vào điện áp và khoảng cách đường dây so với mặt đất, khoảng cách đường dây với mặt đất càng lớn thì cường độ điện trường đo trên mặt đất càng nhỏ. Còn cường độ từ trường phụ thuộc vào cường độ dòng điện chạy trong dây dẫn và giảm tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách. Do đó ngoài khoảng cách an toàn theo quy định thì ảnh hưởng của điện trường và từ trường không đáng kể.

Cơ thể con người bao gồm 70% là nước, trong đó có các muối khoáng tạo nên khả năng dẫn điện của cơ thể. Khi cơ thể đứng trong trường điện sẽ hình thành dòng điện chuyển dịch qua điện dung. Còn khi đứng trong trường từ sẽ hình thành dòng điện cảm ứng. Hai hiện tượng này hình thành dòng điện cảm ứng trong cơ thể. Cường độ dòng điện cảm ứng này phụ thuộc vào điện trường, hình dạng cơ thể. Khi một người đứng thẳng trong điện trường và tiếp xúc trực tiếp với đất sẽ chịu một dòng điện cảm ứng 0,016 mA cho mỗi 1kV/m. Nếu cường độ điện trường lớn nhất ở dưới đường dây cao áp là 10 kV/m thì dòng điện cảm ứng lớn nhất là 0,16 mA là mức dưới ngưỡng cảm nhận. Theo qui định trong tiêu chuẩn IEC 479: 1994, khi trị số dòng điện cảm ứng nhỏ hơn 0,5 mA thì chưa gây ra cảm giác có dòng điện chạy qua người, trị số này không gây ra ảnh hưởng đối với sức khỏe con người.

Ông Đỗ Quang Vinh cho biết, ngay từ những năm 60 của thế kỷ trước, vấn đề ảnh hưởng của điện từ trường đến sức khỏe con người đã được các nhà khoa học ở nhiều quốc gia khác nhau và các tổ chức quốc tế quan tâm nghiên cứu. Cho đến nay trên thế giới đã có hàng ngàn báo cáo khoa học về điện từ trường được công bố. Chỉ riêng chuyên khảo mới xuất bản năm 2007 của WHO cũng sử dụng tới hơn 1.000 tài liệu tham khảo của 683 tác giả, tổ chức độc lập ở các quốc gia khác nhau, chủ yếu từ năm 1990 đến năm 2007, song cũng chưa đưa ra được kết luận rõ ràng nào về tác động tiêu cực của điện từ trường đến sức khỏe con người nếu như cường độ điện trường nằm trong giới hạn cho phép. Các nghiên cứu trên động vật và trên người cho thấy trường điện từ tần số cực thấp không gây bất kỳ phản ứng bệnh lý hay sinh lý ở phạm vi tế bào. Vấn đề bệnh ung thư cũng được các chuyên gia quan tâm nhưng không có kết luận nào về ảnh hưởng của trường điện từ trong ngưỡng an toàn đối với cơ thể sống.

Cho đến nay, mặc dù trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học về ảnh hưởng của điện từ trường tới sức khỏe con người, song cũng chưa đưa ra được kết luận nào về tác động tiêu cực của nó đến sức khoẻ nếu cường độ điện trường nằm trong giới hạn cho phép. Tuy nhiên, đây là vấn đề nhạy cảm, tác động trực tiếp đến suy nghĩ, hành động của đông đảo người dân nên theo suy nghĩ của cá nhân tôi, rất cần các Bộ như Y tế, KH&CN, TN-MT tiếp tục nghiên cứu đánh giá toàn diện về tác động của điện từ trường đến sức khỏe để có kết luận khách quan, tạo sự yên tâm trong nhân dân và thuận lợi cho các cơ quan quản lý xây dựng cơ chế chính sách phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Đánh giá tác động môi trường của cơ quan chuyên môn

Về vấn đề này, ngày 8-3-2016, Ban QLDA đã có Văn bản số 613/HANOI PMB – X09.2 gửi UBND Thị trấn Phú Xuyên và tiểu khu Mỹ Lâm khẳng định, dự án không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân do tác động của điện từ trường.

Báo cáo đánh giá tác động môi trường của TBA 110kV Phú Xuyên đã được tham vấn tại địa phương, được Chi cục Bảo vệ môi trường Hà Nội thẩm định, Sở TN-MT thống nhất nội dung và được UBND TP phê duyệt theo quyết định số 3411/QĐ-UBND ngày 25-6-2014. Về khoảng cách an toàn điện, căn cứ Luật Điện lực năm 2004 và luật bổ sung, sửa đổi năm 2012, Nghị định số 14/2014/NĐ-CP quy định tại khoản 1 – điều 10,11 khoảng cách an toàn phóng điện và hành làng an toàn lưới điện quy định cho cấp điện áp 110kV là 4m. Trạm được thiết kế với tường rào bao quanh cao 5,5m so với cốt hiện trạng đất canh tác xung quanh trạm, khoảng cách từ tường rào trạm đến phần mang điện trong trạm là 10m. Như vậy, với khoảng cách vị trí trạm tại cánh đồng Chéo B tới điểm dân cư gần nhất là 170m là đảm bảo các yêu cầu về an toàn điện.

Điều 7, Nghị định 14/2014/NĐ-CP ngày 26-2-2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Điện lực về an toàn điện vùng không bị ảnh hưởng của điện trường là khoảng không gian trong đó cường độ điện trường nhỏ hơn 5.000V/m. Hơn nữa, quy định trên chỉ áp dụng cho TBA 220kV trở lên, trạm 110kV không quy định. Tuy nhiên, để đảm bảo xử lý triệt để các thắc mắc của nhân dân, EVN HANOI vẫn tiến hành kiểm tra lại cho dự án trạm 110kV Phú Xuyên.

Theo số liệu quan trắc thực tế, điện trường trong các trạm biến áp 110kV trên địa bàn Thủ đô Hà Nội trung bình chỉ khoảng 56V/m, thấp hơn rất nhiều so với 5.000V/m theo quy định trên và đây là số liệu đo được bên trong các TBA, cường độ bên ngoài hàng rào trạm mặc dù chưa có số liệu chính thức nhưng chắc chắn sẽ nhỏ hơn cường độ bên trong trạm. Bên cạnh đó, TBA được thiết kế theo quy phạm trang bị điện của Bộ Công thương, mức độ ảnh hưởng của cường độ điện trường hoàn toàn nằm đạt theo tiêu chuẩn đã được ban hành. Tường rào trạm cao 5,5m so với cốt hiện trạng đất canh tác xung quanh trạm. Hơn nữa, khoảng cách gần nhất từ thiết bị đến tường rào là 10m. Do đó, với các số liệu quan trắc thực tế đã nêu ở trên thì cường độ điện trường của các thiết bị điện là hoàn toàn không ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân khi canh tác hoặc sinh hoạt xung quanh.

TBA 110kV Phú Xuyên có hệ thống viễn thông sử dụng cáp quang truyền dẫn, không sử dụng cột thu phát sóng do đó không có ảnh hưởng của sóng viễn thông, từ trường lên sức khỏe con người. Ngoài ra, định kỳ tại trạm còn có công tác giám sát môi trường, an toàn điện trong thời gian vận hành và giám sát điện trường. Các nội dung trên cũng được trình bày cụ thể trong đánh giá tác động môi trường đã được các cơ quan chuyên môn của TP thông qua.

Nhóm PV / PL&XH