Khoa học, phù hợp, thực tiễn hơn

Khắc phục những bất cập từ thực tiễn

Trước đây, trong quá trình thực tế triển khai nhiệm vụ xây dựng CTCPL đã bộc lộ một số bất cập, hạn chế.

Thực tế cho thấy, một số chính quyền cấp cơ sở chưa thật sự quan tâm đến nhiệm vụ này và chỉ triển khai khi gắn với mục đích đánh giá đạt chuẩn nông thôn mới. Một số huyện chưa chú trọng chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc các đơn vị cấp xã tổ chức đánh giá đạt CTCPL cũng như xây dựng các giải pháp thiết thực nhằm hoàn thiện, nâng cao chất lượng các chỉ tiêu, tiêu chí tiếp cận pháp luật. Sự phối hợp giữa các ngành trong triển khai các chỉ tiêu, tiêu chí và các điều kiện đạt CTCPL chưa đồng bộ, chưa thường xuyên, thiếu sự kết nối.

Trong nguyên tắc thực hiện xây dựng xã, phường, thị trấn đã nêu rõ “Kết quả xây dựng cấp xã đạt CTCPL là tiêu chí đánh giá xã đạt chuẩn nông thôn mới và phường, thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh; đảng bộ, chính quyền cấp xã đạt tiêu chuẩn “trong sạch, vững mạnh”; là tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng hằng năm của chính quyền cấp xã”.

Tuy nhiên, để CTCPL trở thành tiêu chí đánh giá “phường, thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh; đảng bộ, chính quyền cấp xã đạt tiêu chuẩn “trong sạch, vững mạnh” là tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng hằng năm của chính quyền cấp xã” vẫn chưa được quy định cụ thể trong các văn bản liên quan.

Ý kiến từ nhiều cơ sở cấp xã, phường tại các huyện Đông Anh, Gia Lâm, Hoài Đức… (TP Hà Nội) cũng cho rằng: Có nhiều tiêu chí trong quá trình tự đánh giá sẽ khá khó khăn.

Những sửa đổi về tiêu chí xây dựng xã phường đạt chuẩn TCPL đã nghiêm túc tiếp thu ý kiến thực tiễn từ cơ sở, có tính khoa học, phù hợp hơn, giảm bất cập trong các tiêu chí đánh giá CTCPL (Ảnh tư liệu)

Ví dụ như: Ban hành kế hoạch, văn bản khác triển khai nhiệm vụ được giao để thi hành Hiến pháp, pháp luật, chỉ đạo của cấp trên đúng yêu cầu, tiến độ, tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, kế hoạch, văn bản khác nêu trên (UBND xã là nơi tiếp nhận rất nhiều văn bản chỉ đạo của cấp trên để triển khai thực hiện, do đó, khó xác định đầy đủ văn bản chỉ đạo của cấp trên); hay bố trí đủ kinh phí bảo đảm cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và hòa giải ở cơ sở theo quy định (thường thì các đơn vị bố trí kinh phí theo hướng phù hợp với tình hình tài chính nên khó đánh giá là kinh phí có đảm bảo cho công tác hay không),…

Theo đánh giá kết quả đạt CTCPL của huyện Đan Phượng (Hà Nội) thì: Việc đánh giá xã, thị trấn đạt CTCPL được thực hiện với 5 tiêu chí, và 25 chỉ tiêu, theo hướng dẫn của Sở Tư pháp tài liệu kiểm chứng cho 5 tiêu chí này là 21 loại biểu mẫu báo cáo. Số lượng báo cáo nhiều, nội dung báo cáo lại phức tạp, có những nội dung vẫn thực hiện ở địa phương nhưng quá trình thực hiện cán bộ, công chức, tổ chức chính trị xã hội liên quan vẫn thực hiện trong năm nhưng chưa lưu được giấy tờ tài liệu lãm căn cứ kiểm chứng. Có những nội dung nhằm nâng cao vai trò của Nhân dân tuy nhiên, mang tính chung chung, chưa cụ thể, rõ ràng.

Những tiêu chí về xây dựng tủ sách Pháp luật cũng được kiến nghị nên có thay đổi phù hợp thực tiễn. Ví dụ UBND xã Văn Đức, huyện Gia Lâm có bố trí tủ sách pháp luật với số lượng đầu sách khá nhiều, chỉ đạo công chức Tư pháp – Hộ tịch theo dõi quản lý, nhưng số lượt người khai thác gần như không có. Nguyên nhân khách quan là do hiện nay trình độ công nghệ thông tin của mỗi cá nhân người dân, cán bộ công chức cao nên khi có nhu cầu họ đều sử dụng Internet làm phương tiện hữu hiệu nhất để tra cứu các văn bản pháp luật.

Khoa học, khả thi, phù hợp với thực tiễn

Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg quy định về xã, phường, thị trấn đạt CTCPL so với Quyết định 619/QĐ-TTg, bộ tiêu chí đã được lược bỏ 8 chỉ tiêu trùng lắp, không thuộc trách nhiệm của chính quyền cấp xã; 16 chỉ tiêu được kế thừa nhưng có sự chỉnh sửa để phù hợp, khả thi, đề cao tính đầy đủ, kịp thời, đúng quy định trong thực hiện trách nhiệm của chính quyền cấp xã; đồng thời bổ sung mới 4 chỉ tiêu theo hướng chú trọng tới công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, trợ giúp pháp lý, sự gương mẫu của cán bộ, công chức trong thực thi công vụ và chấp hành pháp luật, bảo đảm an toàn về an ninh, trật tự…nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho người dân trong việc tiếp cận với pháp luật và các quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Những tiêu chí mới cũng khắc phục những bất cập, hạn chế về điều kiện, trình tự, thủ tục đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn đạt CTCPL

Theo Quyết định, xã, phường, thị trấn được công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật phải đáp ứng đầy đủ 3 điều kiện: Tổng số điểm của các tiêu chí đạt từ 80 điểm trở lên; Tổng số điểm của từng tiêu chí đạt từ 50% số điểm tối đa trở lên và trong năm đánh giá, không có cán bộ, công chức là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cấp xã bị xử lý kỷ luật hành chính do vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Điểm mới của quy định về điều kiện là áp dụng mức điểm tổng chung thống nhất, không phân loại cấp xã loại I, loại II và loại III nhằm bảo đảm sự công bằng cho người dân cả nước trong thụ hưởng quyền, lợi ích theo quy định của pháp luật. Quyết định mới cũng bỏ điều kiện về kết quả đánh giá sự hài lòng của tổ chức, cá nhân trong thực hiện thủ tục hành chính ở cấp xã tại Quyết định số 619/QĐ-TTg vì trong thời gian vừa qua cho thấy việc thực hiện quy định này còn hình thức.

Việc đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn đạt CTCPL tiếp tục thực hiện theo quy trình cấp xã tự đánh giá và cấp huyện đánh giá, công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Tuy nhiên, thời hạn thực hiện đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật được sửa đổi theo hướng tăng cho cả cấp xã và cấp huyện, bảo đảm phù hợp với yêu cầu và nhiệm vụ được giao của từng cấp.