Hà Nội triển khai nhiều giải pháp chống ô nhiễm không khí

Bầu trời mù mịt là cảnh tượng dễ bắt gặp tại Hà Nội vào những ngày gần đây. Ảnh: Phạm Hùng

Đợt ô nhiễm nghiêm trọng nhất từ đầu mùa đông

Từ ngày 27/11 đến 7/12, Hà Nội liên tục hứng chịu ô nhiễm không khí ở mức xấu và rất xấu. Thời tiết rét khô, hiện tượng nghịch nhiệt kết hợp với điều kiện lặng gió khiến các chất ô nhiễm không thể khuếch tán lên cao mà tích tụ gần mặt đất. Thông thường, những đợt ô nhiễm trong mùa đông chỉ kéo dài từ đêm đến sáng và được cải thiện vào trưa, chiều. Tuy nhiên, nhiều ngày vừa qua, ô nhiễm duy trì suốt 24 giờ, làm tăng đáng kể thời gian người dân tiếp xúc với bụi mịn.

Ngày 7/12 được xem là thời điểm ô nhiễm nghiêm trọng nhất. Lớp bụi mù bao phủ nhiều nơi trong nội thành, tầm nhìn bị hạn chế và chỉ số AQI leo lên mức rất xấu. Theo số liệu của ứng dụng IQAir, tối cùng ngày, Hà Nội đứng đầu danh sách các TP ô nhiễm nhất thế giới, với chỉ số AQI đạt 230, xếp trên nhiều đô thị lớn của Ấn Độ và Pakistan. Nhiều trạm đo trong nội thành đồng loạt chuyển sang ngưỡng tím – mức rất không tốt cho sức khỏe.

Đến 21h ngày 7/12, bụi mịn PM2.5 tiếp tục gia tăng. Trạm đo tại cổng Đại học Bách khoa ghi nhận mức 216, tương ứng ngưỡng rất xấu. Dữ liệu tổng hợp của IQAir cùng thời điểm xếp Hà Nội vào vị trí ô nhiễm thứ ba thế giới với chỉ số 219, sau Lahore (Pakistan) và Delhi (Ấn Độ). Trước đó một giờ, Hà Nội từng quay trở lại vị trí số một toàn cầu.

Các chuyên gia cho biết Hà Nội đang trong giai đoạn “mùa ô nhiễm” - kéo dài từ tháng 10 đến tháng 3 hàng năm. Đây là thời điểm điều kiện khí tượng bất lợi khiến bụi mịn không thể khuếch tán. TS Dương Hoàng Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam lý giải, vào mùa đông miền Bắc ít mưa, ít gió, khí thải dễ tích tụ ở tầng thấp dẫn đến tình trạng Hà Nội thường xuyên nằm trong nhóm các TP ô nhiễm nhất thế giới. Ông nhấn mạnh, thời tiết không phải nguyên nhân gây ô nhiễm, mà chỉ là yếu tố khiến ô nhiễm tăng hoặc giảm tùy từng thời điểm.

Theo Cục Môi trường, ô nhiễm không khí ở Hà Nội chủ yếu đến từ bụi mịn PM2.5, bắt nguồn từ bốn nhóm nguồn thải chính gồm giao thông, xây dựng, sản xuất công nghiệp - làng nghề tái chế và các hoạt động dân sinh như đốt rác, đốt rơm rạ. Tại nhiều tỉnh đồng bằng sông Hồng, nồng độ bụi mịn cũng đang trong xu hướng tăng mạnh, đặc biệt vào cuối năm khi nhiều loại hình xây dựng, giao thông, vận chuyển vật liệu diễn ra đồng loạt.

Triển khai các biện pháp mạnh nhằm giảm ô nhiễm

Trước diễn biến nghiêm trọng của tình hình ô nhiễm không khí, vừa qua, Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Mạnh Quyền đã ký ban hành công văn về việc tăng cường các biện pháp cấp bách kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí trên địa bàn. Theo đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường được yêu cầu chủ trì cập nhật thông tin về chất lượng không khí, phối hợp với các đơn vị của Bộ tăng cường sử dụng hệ thống giám sát từ xa để kiểm soát và xử lý nghiêm hoạt động đốt mở trên địa bàn.

Sở Xây dựng có trách nhiệm giám sát chặt chẽ và yêu cầu toàn bộ các công trường thi công xây dựng phải có biện pháp kiểm soát bụi nghiêm ngặt, bao gồm che chắn, rửa xe khi ra khỏi công trường và phun sương giảm bụi. Phế thải xây dựng dạng rời phải được bao phủ hoặc đóng túi kín. TP còn nghiên cứu và thí điểm công nghệ phun sương giảm bụi tại khu dân cư, công viên và đường giao thông, đồng thời xây dựng hệ thống giám sát bụi tại toàn bộ công trình lớn.

Công an TP có trách nhiệm chỉ đạo lực lượng cảnh sát giao thông tăng cường kiểm tra và xử lý các phương tiện chở vật liệu xây dựng không che chắn, phương tiện quá niên hạn xả khói đen. Lực lượng cảnh sát môi trường và công an cấp xã tăng cường kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi đốt chất thải rắn công nghiệp và rác thải sinh hoạt trái phép. TP còn đồng bộ hạ tầng kỹ thuật với hệ thống camera an ninh tích hợp trí tuệ nhân tạo để phát hiện các hành vi vi phạm.

UBND các phường, xã được giao trách nhiệm toàn diện trong quản lý chất lượng môi trường không khí đối với các nguồn phát thải trên địa bàn. Chủ tịch UBND cấp xã chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND TP nếu để xảy ra tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng. Lực lượng Công an cấp xã làm nòng cốt phối hợp với các đơn vị chức năng tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm khắc hành vi đốt chất thải rắn sinh hoạt, đốt rơm rạ không đúng quy định.

Các địa phương cũng được yêu cầu tổ chức vệ sinh môi trường định kỳ hàng tuần vào thứ bảy và chủ nhật, tăng cường tần suất quét đường, hút bụi và sử dụng xe chuyên dụng phun nước rửa đường vào khung giờ thấp điểm, trước sáng sớm để giảm nồng độ bụi tích tụ trước giờ cao điểm giao thông. TP còn khuyến khích việc tái sử dụng chất thải xây dựng phù hợp với quy chuẩn để giảm thiểu lượng chất thải phát sinh.

TP cũng huy động sự tham gia của cộng đồng dân cư cùng giám sát các hoạt động đốt phụ phẩm nông nghiệp, các cơ sở công nghiệp và xây dựng trên địa bàn, nhằm kịp thời phản ánh đến các cơ quan chức năng để xử lý khi phát hiện hành vi vi phạm. Đây được coi là một phần quan trọng trong chiến lược kiểm soát ô nhiễm toàn diện của Hà Nội.

Về lâu dài, TP Hà Nội đã đưa ra quyết định cấm xe máy xăng trong vành đai 1 theo khung giờ và khu vực từ ngày 1/7/2026, đồng thời triển khai vùng phát thải thấp. TS Dương Hoàng Tùng nhận định, đây là bước đi phù hợp nhằm từng bước chuyển sang giao thông xanh và được kỳ vọng sẽ giúp cải thiện đáng kể lượng khí thải từ hoạt động giao thông, góp phần giảm ô nhiễm không khí cho Thủ đô.

	Cấp bách ứng phó với ô nhiễm không khí
	Hà Nội điều chỉnh lộ trình vùng phát thải thấp