Khi nào nên mở cửa cho du lịch quốc tế?

Hơn 56% doanh nghiệp được hỏi dự đoán hoạt động kinh doanh có thể trở lại bình thường vào năm 2022

Hội đồng Tư vấn Du lịch (TAB) phối hợp cùng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) thực hiện khảo sát từ 25-3 đến 11-4-2021. Tổng cộng đã có 432 doanh nghiệp du lịch trả lời, từ Hà Nội, TP HCM và 16 tỉnh/TP là điểm đến hàng đầu với các ngành nghề kinh doanh và quy mô doanh nghiệp khác nhau.

Kết quả khảo sát cho thấy, đến tháng 3-2021 còn khoảng 61% số người lao động có việc làm trong ngành du lịch so với trước Covid-19. Những ngành chịu tác động nặng là cơ sở lưu trú (61%), lữ hành quốc tế (60%) và bán hàng lưu niệm (58%). Khoảng 56% số doanh nghiệp trả lời doanh thu của năm 2020 chỉ còn ít hơn 25% so với năm 2019. Chịu tác động nặng nhất là các doanh nghiệp du lịch nhỏ và siêu nhỏ, của ngành lữ hành quốc tế, lữ hành nội địa và vận chuyển du lịch.

Nhiều doanh nghiệp nhỏ (13%) và siêu nhỏ (19%) đã phải cho toàn bộ nhân viên nghỉ việc tạm thời, nhiều nhất là trong ngành lữ hành quốc tế (21%), lữ hành nội địa (18%) và vận chuyển (16%).

Dự báo về sự phục hồi, hơn 56% doanh nghiệp được hỏi dự đoán hoạt động kinh doanh có thể trở lại bình thường vào năm 2022. Tuy nhiên phần lớn các doanh nghiệp vừa (41%) lại dự đoán kinh doanh trở lại bình thường vào nửa sau năm 2022.

Hầu hết các doanh nghiệp đều dự đoán sau Covid-19 sẽ có thay số lượng nhân viên (79%), cơ cấu thị trường khách hàng (73%). Các doanh nghiệp lớn và vừa ở ngành lữ hành, ăn uống và vận chuyển dự đoán có thay đổi về dịch vụ, sản phẩm. Hơn 1/5 tổng số doanh nghiệp đều dự đoán sẽ phải thay đổi lĩnh vực kinh doanh, đặc biệt là doanh nghiệp lữ hành nội địa (34%) và doanh nghiệp lữ hành quốc tế (36%).

Ông Hoàng Nhân Chính - Trưởng Ban thư ký Hội đồng Tư vấn du lịch

Ông Hoàng Nhân Chính chia sẻ, TAB ủng hộ mạnh mẽ chính sách của Chính phủ về việc không hy sinh và không gây nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng người dân Việt Nam để đổi lấy lợi ích kinh tế. TAB hoàn toàn ủng hộ Chính phủ và các Bộ, ngành về công tác chống đại dịch tuyệt vời đến thời điểm này, qua đó khống chế được dịch và giảm thiểu lây lan ra cộng đồng, nhờ đó Việt Nam trở thành một trong những quốc gia thành công nhất trên thế giới về kiểm soát đại dịch Covid-19.

Bên cạnh đó, TAB đã đề xuất Chính phủ và các cơ quan chức năng liên quan chú trọng xem xét làm thế nào để Việt Nam cũng tái mở cửa được biên giới một cách an toàn và bền vững. Chỉ mở cửa cho du lịch quốc tế khi chúng ta đã yên tâm. Điểm đến phải yên tâm rằng, du khách không mang mầm bệnh tới và du khách cũng phải yên tâm rằng họ không bị lây bệnh khi du lịch nước ngoài hoặc nếu rủi ro thì sẽ được chi trả bảo hiểm. Đảm bảo an toàn cho đi lại và hạn chế được rủi ro gây lây nhiễm ra cộng đồng, đồng thời cho phép từng bước mở cửa cho việc đi lại mà không phải cách ly.

“Vì sao Việt Nam cần chuẩn bị mở cửa cho du lịch quốc tế? Trước đại dịch Covid-19, ngành du lịch đóng góp khoảng 9,2% GDP và sử dụng một lực lượng lao động rất lớn (khoảng 2,2 triệu lao động trực tiếp trong ngành du lịch), tạo ra doanh thu hơn 30 tỷ USD một năm. Năm 2019, Việt Nam đón 18 triệu lượt khách quốc tế với tổng thu khoảng 18,3 tỷ USD (chiếm 56% - trung bình 1,017 USD/khách), đón 85 triệu khách nội địa với tổng thu khoảng 14,5 tỷ USD (chiếm 44% - trung bình 171 USD/khách). Qua đây có thể thấy việc đóng góp cho nguồn thu du lịch của 18 triệu lượt khách quốc tế cao hơn việc đóng góp 85 triệu khách nội địa. Việc đi lại quốc tế cũng là sự cần thiết cho các doanh nghiệp có vốn nước ngoài hoạt động tại Việt Nam, các dự án đầu tư FDI mới, hạ tầng và các dự án khác cần nguồn chuyên gia nước ngoài.

Với nhiều chương trình tiêm vắc-xin đại trà đang diễn ra ở nhiều nước, một số đối thủ cạnh tranh về du lịch của chúng ta đã bắt đầu lập kế hoạch tái mở cửa biên giới theo cách an toàn nhằm hỗ trợ cho việc đi lại của các doanh nhân, chuyên gia và du khách nước ngoài. Thái Lan và Singapore, là những đối thủ nặng ký nhất của du lịch Việt Nam đã đưa ra rất nhiều chính sách, dự kiến mở cửa đón du khách quốc tế cho du khách có “hộ chiếu vắc-xin” hoặc “chứng chỉ tiêm chủng Covid-19”. Nếu chậm chân một chút thôi, thì chúng ta sẽ khó có cơ hội để phục hồi thị trường quốc tế. Chúng ta cần lắng nghe, học hỏi các bài học tốt của các nước, trong đó có cả bài học thành công và bài học thất bại của họ. Ngoài ra, Việt Nam sẽ cần phải sáng tạo cách làm riêng sao cho phù hợp với năng lực của chúng ta, có hiệu quả, đảm bảo an toàn dịch bệnh cho cộng đồng, nhưng sẽ không gây khó khăn cho khách du lịch quốc tế” – ông Hoàng Nhân Chính phân tích.

Để chuẩn bị mở cửa cho du lịch quốc tế cần có những giải pháp gì?

Theo quan điểm của TAB, đây không phải là vấn đề đơn giản. Để tìm được biện pháp đầy đủ, hiệu quả nhất, Việt Nam cần phải thành lập một nhóm hoặc tổ chức gồm nhiều chuyên gia từ các ngành khác nhau, từ Y tế, Ngoại giao, Công an, Quốc phòng, Văn hóa Thể thao Du lịch… để bàn thảo và đưa ra tiêu chí mở cửa đón khách du lịch quốc tế. Bất kỳ sự mở cửa cho du lịch như thế nào cũng cần phải an toàn và có lộ trình. Theo tiến trình này, TAB đề xuất: Tiến hành đàm phán song phương với từng nước mà đã đạt được các tiêu chí về an toàn dịch bệnh; Đưa ra các chính sách an toàn dịch bệnh như: yêu cầu hộ chiếu tiêm chủng; xét nghiệm PCR Covid trước chuyến bay và kiểm tra khi đến; Chính phủ cũng nên có chính sách bảo hiểm y tế du lịch bắt buộc, bao gồm bảo hiểm Covid-19 cho tất cả khách du lịch quốc tế đến Việt Nam (inbound) và khách Việt Nam đi du lịch nước ngoài (outbound). Bảo hiểm Covid-19 nhằm đảm bảo quyền lợi và sự an toàn của du khách, công ty du lịch và chính quyền địa phương trong trường hợp hủy hoặc hoãn chuyến du lịch, cũng như kiểm tra, điều trị, sơ tán y tế và hồi hương ...

Dự báo về sự phục hồi, hơn 56% doanh nghiệp được hỏi dự đoán hoạt động kinh doanh có thể trở lại bình thường vào năm 2022. Tuy nhiên phần lớn các doanh nghiệp vừa (41%) lại dự đoán kinh doanh trở lại bình thường vào nửa sau năm 2022

Bộ Tài chính cho phép doanh nghiệp bảo hiểm tại Việt Nam nghiên cứu, bán các sản phẩm bảo hiểm du lịch về dịch bệnh Covid-19 như các trường hợp dịch bệnh khác theo quy định của pháp luật. Ngành du lịch cần xây dựng một quy trình đón và phục vụ khách du lịch an toàn dịch bệnh. Đồng thời khuyến cáo tất cả nhân viên của khách sạn, nhà hàng, cũng như những người làm việc trong lĩnh vực du lịch và các điểm di sản, các địa điểm du lịch khác được vào danh sách ưu tiên tiêm vắc-xin. Cũng có thể xem xét một phương án khác để các chủ doanh nghiệp trong ngành có thể tiếp cận các chương trình vắc-xin thương mại nhập khẩu để họ có thể tổ chức tiêm vắc-xin cho nhân viên.

Cùng với đó, ban ngành có liên quan cần xây dựng một chương trình quảng bá, xúc tiến du lịch nhằm vào các thị trường du lịch quốc tế trọng điểm. Đồng thời, để có được ưu thế cạnh tranh khu vực, TAB cho rằng cần phải có một chính sách visa cởi mở và hoàn thiện hơn.

TAB phân tích, mùa du lịch cho các nước ở thị trường gần (như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan…) thường bắt đầu từ tháng 7 đến tháng 9. Mùa du lịch cho các nước ở thị trường xa (Châu Âu, Úc, Nga…) từ tháng 10 đến tháng 3. Thời điểm mở cửa du lịch quốc tế sẽ phụ thuộc nhiều vào sự chuẩn bị và năng lực đón khách du lịch quốc tế của Việt Nam trong bối cảnh Covid-19; Phụ thuộc vào chiến dịch tiêm chủng vắc-xin Covid-19 ở Việt Nam và ở các nước thị trường nguồn cho du lịch quốc tế của Việt Nam. Tốt nhất là bắt đầu mở cửa dần từ quý 3-2021 và mở nhiều hơn từ quý 4-2021.