Dự án tiềm ẩn nhiều rủi ro, mất an toàn

DA thủy điện Suối Chăn 2, tỉnh Lào Cai. Ảnh: P.C

Chưa có cơ sở đánh giá và xem xét việc điều chỉnh quy hoạch

DA thủy điện Suối Chăn 2, tỉnh Lào Cai được xây dựng tại xã Nậm Dạng, Khánh Yên Thượng, Sơn Thủy và Võ Lao, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai, do Cty CP Đầu tư năng lượng Vidifi làm chủ đầu tư.

DA thuộc Quy hoạch thủy điện nhỏ toàn quốc trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã được Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công thương) phê duyệt tại Quyết định số 526/QĐ-NLDK ngày 02/02/2005, Quyết định số 3267/QĐ-BCT ngày 10/9/2018. Như vậy, công trình thủy điện Suối Chăn 2 gồm 02 tổ máy với tổng công suất 16MW. DA đã hoàn thành thi công xây dựng và đi vào vận hành phát điện từ tháng 7/2017. Hiện chủ đầu tư và Bộ Công thương có văn bản xin ý kiến Bộ Xây dựng với mục đích điều chỉnh quy hoạch nâng công suất của DA từ 16MW lên 24MW.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, sau khi nhận được văn bản của Bộ Công Thương, phía Bộ Xây dựng đã có công văn số 717/BXD-HĐXD hồi âm, khẳng định: “Chưa có cơ sở đánh giá và xem xét việc điều chỉnh quy hoạch thủy điện DA thủy điện Suối Chăn 2, tỉnh Lào Cai”. Tiếp đó, Bộ Xây dựng đưa ra một loạt viện dẫn chứng minh cho quan điểm của mình. Cụ thể: “DA thủy điện Suối Chăn 2 nằm trên suối Chăn, do vậy cần bổ sung đánh giá tổng thể bậc thang thủy điện nêu trên bao gồm các DA thủy điện có liên quan thuộc lưu vực suối Chăn nhằm đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả trong việc phát triển các DA trong bậc thang thủy điện theo quy định; đồng thời cần bổ sung đánh giá sơ bộ về an toàn hồ, đập và an toàn các công trình có liên quan đến DA thủy điện Suối Chăn 2 đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật trong quá trình khai thác, vận hành an toàn công trình hồ, đập và đảm bảo an sinh cho người dân hạ du khu vực DA”.

DA còn thiếu các bản vẽ thể hiện phương án đấu nối của DA vào lưới điện khu vực, nhà quản lý vận hành, hệ thống công trình phụ trợ và thuyết minh các nội dung về đầu tư xây dựng của DA. Cần rà soát để hoàn chỉnh thuyết minh điều chỉnh quy hoạch, bản vẽ thiết kế đảm bảo đúng quy cách theo quy định trongi hồ sơ cần được xem xét căn cứ trên số liệu và kết quả khảo sát địa chất công trình, khảo sát địa chất thủy văn nhằm đảm bảo cơ sở đề ra các giải pháp thiết kế an toàn công trình và an toàn công trình lân cận t lĩnh vực hoạt động đầu tư xây dựng. Đối với phương án thiết kế điều chỉnh, còn thiếu các hạng mục công trình: Hầm dẫn nước, tháp điều áp, đường ống dẫn nước, nhà máy thủy điện như đã được thể hiện tạrong khu vực DA.

Về tính khả thi và hiệu quả của DA, Bộ Xây dựng cho rằng: “Hồ sơ điều chỉnh quy hoạch đã bao gồm danh mục quy chuẩn, tiêu chuẩn áp dụng của DA, tuy nhiên chưa đầy đủ theo quy định. Cần rà soát để cập nhật, bổ sung đầy đủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn thay thế các quy chuẩn, tiêu chuẩn đã hết hiệu lực.

Các nội dung liên quan tới giải tỏa công suất của hệ thống điện khu vực tỉnh Lào Cai cần được phân tích làm rõ để đảm bảo tính khả thi phương án đấu nối vào lưới điện khu vực. Đồng thời cần có phân tích, đánh giá đầy đủ về những khó khăn, thuận lợi và hiệu quả kinh tế-xã hội của DA”.

Xây dựng công trình tại nơi tiềm ẩn nhiều rủi ro, mất an toàn

Trong trả lời của mình, Bộ Xây dựng chỉ rõ, DA: “Còn thiếu đánh giá tác động, dự báo tác động của DA tới các hoạt động kinh tế-xã hội trong quá trình vận hành công trình đặc biệt liên quan đến việc khai thác sử dụng nguồn nước phục vụ nhu cầu an sinh của người dân khu vực hạ lưu. Đối với việc sử dụng đất của DA, cần tuân thủ các quy định của Luật Đất đai, đảm bảo các quy định tại Chỉ thị số 13-CT/TW ngày 12/01/2017 của Ban Chấp hành Trung ương về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng...”.

“DA thủy điện Suối Chăn 2, tỉnh Lào Cai có đặc thù nằm trong khu vực đồi núi, trải dài theo địa hình. Do vậy, khi đầu tư xây dựng sẽ có nhiều tác động đến môi trường. Đồng thời theo địa hình khu vực có gom, chuyển nước làm ảnh hưởng đến dòng chảy tự nhiên và nhu cầu dùng nước của hạ du. Việc xây dựng công trình tại khu vực suối dốc, đồi núi cao tiềm ẩn nhiều rủi ro mất an toàn trong thi công xây dựng và vận hành về an toàn đập, hồ chứa, ổn định mái dốc, đào hầm, .. đặc biệt là biến đổi cực đoan của thời tiết trong điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay. Hồ sơ còn thiếu phân tích, đánh giá về tính đặc thù nêu trên của DA làm cơ sở đưa ra các giải pháp phù hợp nhằm đảm bảo hiệu quả kinh tế-xã hội của DA”.

Về giấy phép xây dựng, trong trường hợp công trình thủy điện Suối Chăn 2 sau điều chỉnh không thuộc đối tượng được miễn giấy phép xây dựng theo quy định tại khoản 30 Điều 1 Luật số 62/2020/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng.

Bộ Xây dựng cho rằng, đối với đề xuất của Bộ Công thương về nâng công suất của DA từ 16MW lên 24MW cần được xem xét căn cứ vào các yêu cầu kỹ thuật của hệ thống điện khu vực DA, đảm bảo cân đối cơ cấu nguồn điện trong tổng thể phát triển ngành điện. Bộ Công thương rà soát và chịu trách nhiệm về tính pháp lý của hồ sơ quy hoạch, DA đảm bảo sự phù hợp và yêu cầu cân bằng công suất tổng thể các nguồn điện trong quy hoạch phát triển điện lực quốc gia được phê duyệt.

DA thủy điện Suối Chăn 2, tỉnh Lào Cai cần bổ sung cơ sở pháp lý điều chỉnh quy hoạch đảm bảo các quy định tại Thông tư số 43/2012/TT-BCT ngày 27/12/2012 về quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng DA thủy điện và vận hành khai thác công trình thủy điện và các quy định hiện hành của pháp luật có liên quan.