Cảnh giác với độc tố của “thuốc diệt chuột sinh học”

TS. Bác sỹ Nguyễn Trung Nguyên, GĐ Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai cho biết, hiện Trung tâm đang điều trị cho 2 bệnh nhân bị ngộ độc thuốc diệt chuột thế hệ mới với bệnh cảnh hoàn toàn khác so với ngộ độc thuốc diệt chuột trước đây.

Trường hợp thứ nhất là một bệnh nhân nam 59 tuổi, ở Hưng Yên nhập viện ở ngày thứ 3 sau khi đã được điều trị ở tuyến dưới. Khi nhập viện, bệnh nhân đã trong tình trạng rất nặng, rối loạn đông máu và tiếp tục được sử dụng thuốc giải độc. Bệnh nhân được chẩn đoán ngộ độc thuốc diệt chuột kháng vitamin K. Theo người nhà bệnh nhân, trước đó bệnh nhân đã uống 6 gói thuốc diệt chuột dạng bột do nhầm tưởng những gói bột này là ngũ cốc.

Tiếp đó là trường hợp bệnh nhân nam, 39 tuổi, ở Hà Nội được đưa vào viện trong tình trạng nôn khan, vẫn tỉnh táo, không co giật. Hiện bệnh nhân đang được điều trị tích cực và sử dụng thuốc giải độc. Người nhà bệnh nhân cho biết, bệnh nhân có tiền sử rối loạn tâm thần nên đã uống 4 viên thuốc diệt chuột Storm (giống viên kẹo màu xanh nước biển).

Bệnh nhân bị ngộ độc thuốc diệt chuột thế hệ mới đang điều trị tại Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai. Ảnh: T.M

Theo bác sĩ Nguyên, những năm gần đây, Trung tâm tiếp nhận cấp cứu rất nhiều trường hợp bệnh nhân bị ngộ độc thuốc diệt chuột thế hệ mới. Nếu các thuốc diệt chuột thế hệ cũ cách đây 10-20 năm gây co giật, hôn mê, loạn nhịp tim (đã bị cấm và ít xuất hiện trở lại) thì các loại thuốc thế hệ mới gây chảy máu do kháng vitamin K.

Những chất này gây độc diễn biến âm thầm và trong 3 ngày đầu. Bên ngoài người bệnh biểu hiện bình thường nhưng sau thời điểm này xuất hiện các dấu hiệu chảy máu ở răng, mũi, da, tiêu hóa... Có những người chỉ chảy máu nặng khi sau chấn thương, va chạm, sau các thủ thuật tác động qua da khi đi khám chữa bệnh (tiêm, chọc, tán sỏi…). Bệnh nhân vì nhiều lý do không khai thật đã uống thuốc diệt chuột nên bác sĩ dễ nhầm lẫn sang các bệnh lý khác, bác sỹ Nguyên lưu ý.

Bác sỹ Nguyên cho rằng, bên cạnh đó cũng có những trường hợp sử dụng thuốc diệt chuột không an toàn, hoặc lạm dụng dẫn tới thuốc lẫn với thức ăn, nước uống hoặc có thể ngấm qua da, tích lũy liều và gây ngộ độc chậm tới nhiều ngày sau mà không biết.

Đã có gia đình cả vợ và chồng cùng bị chảy máu, khẳng định với bác sỹ chỉ dùng thuốc diệt chuột ở ruộng, đến viện xét nghiệm trong máu vẫn còn hóa chất diệt chuột trong máu. Hoặc có người tự nhiên tiểu tiện ra máu, đi khám ở BV cơ sở thấy có sỏi, bác sỹ chẩn đoán đái máu do sỏi thận, được tán sỏi, sau tán sỏi lại thấy đái máu nặng thêm, chảy máu to ở quanh thận,…

Các thuốc diệt chuột thế hệ mới được gọi với tên “thuốc diệt chuột sinh học” nghe giảm đi độc tố, nhưng thực tế tất cả vẫn là các hóa chất thế hệ mới có độc tính còn cao hơn rất nhiều, thậm chí rất cao. Khi các chất này vào cơ thể chuyển hóa và thải trừ rất chậm, trong 72 giờ đầu có thể chưa biểu hiện gì, nhưng âm thầm chỉ theo dõi xét nghiệm đông máu hàng ngày mới biết, tác dụng cũng rất dài, độc tính kéo dài thường nhiều tháng, có thể tới hàng năm. Các bệnh nhân sau khi được cấp cứu thường được dùng thuốc giải độc ổn định và duy trì đơn thuốc, khám lại nhiều lần, có khi cả năm mới đỡ dần ngộ độc và hết.

Các thuốc diệt chuột thế hệ mới có dạng viên giống viên kẹo màu xanh, hồng, đỏ, trắng; có dạng dung dịch giống siro hay dạng bột… Người dân có thể dễ dàng mua các loại thuốc diệt chuột này ở các cửa hàng bán thuốc bảo vệ thực vật hay các xe bán hàng rong hay cửa hàng bán đồ gia dụng, thú y, vật dụng làm vườn… Cùng với việc sử dụng không an toàn, tràn lan, bừa bãi, lạm dụng rất dễ gây nên tình trạng ngộ độc, bác sỹ Nguyên cảnh báo.

Khi sử dụng hóa chất diệt chuột (làm bả, đặt bả chuột) phải xa và cách biệt hẳn so với nơi ở, nơi ăn uống, đặc biệt xa thức ăn, nước uống, xa trẻ em. Trẻ em không thể với tới hoặc mở ra được. Gia đình có người bị bệnh tâm thần hoặc lẫn lộn thì không nên để các hóa chất độc trong khuôn viên nhà ở; Không dự trữ các hóa chất độc hại, bao gồm hóa chất diệt chuột tại gia đình.

Khi phát hiện có người uống hóa chất diệt chuột cần đưa đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt. Bệnh nhân khi đã được xác định bị ngộ độc, không được tự bỏ thuốc mà phải tuân thủ đúng theo đơn và khám lại theo hướng dẫn.