Cần triệt tiêu loại hình thế chấp tài sản không chính chủ để tránh rủi ro

Đối tượng Nguyễn Ngọc Sâm, kẻ thuê xe ô tô tự lái rồi đi cầm cố tại cơ quan công an. Ảnh: CACC

Ngày 12/3, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nghệ An đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, áp dụng biện pháp ngăn chặn tạm giam đối với Nguyễn Ngọc Sâm (SN 1990, trú phường Nghi Phú, TP Vinh) về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Được biết, Nguyễn Ngọc Sâm là đối tượng không có nghề nghiệp ổn định, do làm ăn thua lỗ nên từ giữa năm 2024, Sâm đã nảy sinh ý định lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Để thực hiện hành vi của mình, Sâm đã đến các cửa hàng cho thuê xe ô tô tự lái trên địa bàn TP Vinh thuê các xe tự lái sau đó tìm đến các cá nhân có nhu cầu cầm cố xe ô tô cũ rồi thông tin rằng đây là xe ô tô của người nhà Sâm đang có việc gấp nên nhờ Sâm đem đi cầm cố.

Đáng nói, khi đến thời gian hẹn trả xe cho các chủ xe đã cho Sâm thuê, đối tượng này trì hoãn, thậm chí còn lấy nhiều lý do để thuê thêm các xe khác đưa đi cầm cố. Bằng thủ đoạn như trên, Nguyễn Ngọc Sâm đã 6 lần thuê xe ô tô tự lái ở các địa điểm khác nhau rồi cầm cố, chiếm đoạt số tiền hơn 2,5 tỷ đồng. Hiện, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Nghệ An đang đấu tranh mở rộng vụ án.

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Hồng Thái, Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp, Đoàn luật sư TP Hà Nội cho biết, rất nhiều đối tượng đã bị khởi tố do có hành vi mượn, thuê xe ô tô của người khác rồi mang đi cầm cố, thế chấp vay tiền. Hành vi này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Lửa đảo chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 174, Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Trường hợp này, khung hình phạt là cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm nếu tài sản có giá trị từ 2 đến dưới 50 triệu đồng hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội hoặc đã bị xử phạt hành chính; đã bị kết án, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm; tài sản là phương tiện kiếm sống của người bị hại và gia đình họ.

Nếu thuộc một trong các trường hợp: có tổ chức; có tính chất chuyên nghiệp; tái phạm nguy hiểm… thì bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm; phạt tù từ 7 năm đến 15 năm nếu thuộc một trong các trường hợp: chiếm đoạt tài sản có giá trị từ 200 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng...

Luật sư Thái cho biết thêm, về phía người nhận cầm cố, thế chấp, nếu có hành vi nhận cầm cố tài sản không chính chủ thì có thể bị xử phạt từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng theo khoản 3 Điều 12, Nghị định 144/2021/NĐ-CP: "Nhận cầm cố tài sản thuộc sở hữu của người khác nhưng không có giấy ủy quyền hợp lệ của người đó cho người mang tài sản đi cầm cố".

Trường hợp nhận cầm cố, thế chấp tài sản mà biết rõ tài sản đó do phạm tội mà có thì người nhận thế chấp, cầm cố có thể bị xử lý hình sự về tội “Chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có” theo Điều 323, Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Trường hợp chưa đến mức phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì người cầm cố có thể bị xử phạt theo điểm b khoản 5 Điều 12, Nghị định 144/2021/NĐ-CP: "Nhận cầm cố tài sản do trộm cắp, lừa đảo, chiếm đoạt hoặc do người khác phạm tội mà có nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự", mức phạt từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng.

Trả lời câu hỏi có hay không kẽ hở pháp luật trong việc quản lý, ngăn ngừa hành vì thuê ô tô tự lái rồi mang cầm cố/thế chấp trái quy định(?), luật sư Nguyễn Hồng Thái nhìn nhận, pháp luật hiện hành đã quy định rất rõ về chủ thể có quyền cầm cố, thế chấp tài sản và chúng ta có đầy đủ các chế tài xử lý đối với hành vi thuê xe ô tô tự lái rồi đem cầm cố, thế chấp, cũng như hành vi nhận cầm cố, thế chấp tài sản không chính chủ.

"Việc bên nhận cầm cố, thế chấp tài sản sẵn sàng nhận cầm cố, thế chấp tài sản không chính chủ đã tạo điều kiện cho tội phạm (hành vi thuê, mượn xe rồi mang đi cầm cố, thế chấp) phát triển. Do đó, để ngăn ngừa tội phạm, chúng ta cần phải triệt tiêu nguyên nhân và điều kiện dẫn đến tội phạm. Cụ thể là phải kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm minh các trường hợp nhận cầm cố, thế chấp tài sản không chính chủ", luật sư Nguyễn Hồng Thái nói.

Chuyên gia pháp lý này cũng khuyến cáo đối với cá nhân, các chủ cơ sở cho thuê xe tự lái cần phải xác minh kỹ thông tin của người đến thuê xe và các xe cho thuê thì cần thiết phải lắp các camera hành trình. Qua quá trình điều tra xác minh cũng cho thấy, thủ tục thuê xe rất đơn giản, vì vậy các đối tượng lợi dụng vào đó để mang đi bán, cầm cố vì vậy các chủ thuê cần phải nâng cao tinh thần cảnh giác.

“Trên thực tế, việc cho thuê xe ôtô tự lái là hình thức kinh doanh gặp nhiều rủi ro và đa phần khi bắt giữ được kẻ lừa đảo thì toàn bộ số tiền chiếm đoạt đã bị tiêu hết. Và khi đó, thiệt hại thuộc về phía người cho thuê và người cầm cố, mua xe. Vì vậy, mỗi chủ sở hữu khi cho thuê, cho mượn cần phải nâng cao cảnh giác, tránh sập bẫy các đối tượng xấu mà mất mát tài sản”, luật sư Nguyễn Hồng Thái cho biết.

	Kẻ đâm chết bạn gái rồi tự tử bất thành đối diện mức án nào?
	Xử lý đối tượng hành hung, cướp tài sản vì cho rằng bị nhìn đểu ra sao?