Cần có chế tài xử lý nghiêm khắc hơn với người yêu cầu công chứng giấy tờ giả

Cần có chế tài xử lý nghiêm khắc hơn với người yêu cầu công chứng giấy tờ giả

Đầu tháng 7-2021, N.H L ở phường Thạch Bàn, quận Long Biên có mang giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đến một ngân hàng có chi nhánh tại quận Long Biên để làm thủ tục thế chấp vay tiền. Sau khi tiếp nhận, ngân hàng đã chuyển hồ sơ sang văn phòng công chứng để làm thủ tục công chứng theo quy định.

Tuy nhiên, công chứng viên tại văn phòng công chứng nghi ngờ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông L là giả nên trả lại ngân hàng để xác minh. Nhân viên tín dụng của ngân hàng đã mang giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên đến Phòng Tài nguyên và Môi trường quận và được xác nhận đây là giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả.

Qua xác minh cho thấy, ông L đã thuê người làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả để làm thủ tục thế chấp vay tiền. Ngay sau đó, ngân hàng đã bàn giao giấy tờ giả cho cơ quan Công an để điều tra, xử lý theo pháp luật.

Nhưng không phải vụ việc sử dụng giấy tờ giả cũng bị phát hiện, thực tế trước đó, rất nhiều giấy tờ giả đã lọt cửa công chứng.

Tháng 2 - 2021, VKSND thành phố Hà Nội hoàn tất cáo trạng truy tố ba bị can: Ngô Thị Hiếu (huyện Đông Anh, Hà Nội), Tạ Quốc Hùng (quận Ba Đình, Hà Nội) và Nguyễn Lệ Huyền (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức. Ba bị can nêu trên đã cùng đồng phạm có hành vi đánh tráo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và thuê người đóng giả vợ chồng chủ đất, làm giả chứng minh nhân dân, hộ khẩu, trích lục kết hôn rồi lừa bán bất động sản tại văn phòng công chứng, thu lợi bất chính hai tỷ đồng.

Trước đó, Công an quận Bắc Từ Liêm đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tạm giam Nguyễn Quang Huy (trú tại Ba Đình, Hà Nội) về tội Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức. Nguyễn Quang Huy đã sử dụng giấy tờ giả qua mặt các văn phòng công chứng để làm thủ tục chuyển nhượng 5 căn hộ mà đối tượng này thuê dài hạn. Với thủ đoạn này, Huy đã bán trót lọt nhiều căn hộ và lừa đảo, chiếm đoạt tài sản khoảng 10 tỷ đồng.

Tốn nhiều thời gian, công sức để giải quyết giấy tờ giả

Hành vi giả mạo giấy tờ để “qua mặt” công chứng viên là thủ đoạn không mới của các đối tượng lừa đảo. Các loại giấy tờ giả được đi công chứng khá đa dạng, từ bằng tốt nghiệp cấp 3, bằng tốt nghiệp đại học, chứng minh thư nhân dân, giấy chứng nhận quyền sở hữu, sử dụng nhà, đất, hợp đồng mua bán căn hộ…

Trong phiên thảo luận hoàn thiện và thực thi pháp luật với chủ đề “Tăng cường hiệu quả công tác bổ trợ tư pháp, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp tại Việt Nam" được tổ chức tại Hà Nội vừa qua, Bộ Tư pháp đã cho biết, đến nay, cả nước có 3.011 công chứng viên với 1.295 tổ chức hành nghề công chứng, trong đó có 120 phòng công chứng và cả 63 tỉnh, thành phố đều có văn phòng công chứng hoạt động theo chủ trương xã hội hóa.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả trên, bà Nguyễn Thị Mai, Phó Cục trưởng Cục Bổ trợ Tư pháp cho hay, số lượng công chứng viên phát triển nhưng chưa đồng đều. Hoạt động công chứng còn có sai sót, vi phạm, có tình trạng công chứng “khống”, công chứng “treo”, cạnh tranh không lành mạnh.

Bên cạnh đó, còn là tình trạng yêu cầu công chứng khi chưa đầy đủ giấy tờ, giấy tờ chưa hợp lệ, giấy tờ giả… khiến cơ quan Nhà nước tốn nhiều thời gian, công sức giải quyết việc công chứng giấy tờ giả, chưa hợp pháp. Trên thực tế, còn có những văn bản đã được chứng nhận nhưng không thể phát sinh giá trị thi hành, mặc dù được chứng nhận theo đúng pháp luật về công chứng, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai...

Theo số liệu của Sở Tư pháp Hà Nội, những năm gần đây, số lượng các hợp đồng, giao dịch bị Tòa án tuyên hủy và vô hiệu ngày càng nhiều, đơn thư kiến nghị liên quan đến hoạt động hành nghề công chứng có xu hướng tăng so với trước. Trong 5 năm (2015-2019), Sở Tư pháp Hà Nội đã ban hành 64 quyết định xử phạt, với số tiền phạt 392 triệu đồng…

Để giải quyết căn cơ vấn đề này, nhiều ý kiến cho rằng, cần hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến công chứng như Luật Đất đai, Bộ luật Dân sự, Luật Nhà ở, Luật Hôn nhân và gia đình và các quy định liên quan đến hướng dẫn, giải thích pháp luật.

Việc cần tăng cường chất lượng, năng lực, đề cao trách nhiệm nghề nghiệp với công chứng viên khi bước vào hành nghề; bổ sung chế tài mạnh hơn như tạm đình chỉ có thời hạn với tổ chức hành nghề công chứng; đề cao và quy định trách nhiệm của trưởng văn phòng, khi công chứng viên sai phạm phải xem xét cả trách nhiệm của trưởng văn phòng, không thể chỉ xử lý mỗi công chứng viên; công chứng viên bị miễn nhiệm vì bất cứ lý do gì cũng phải tập sự, thi sát hạch lại…

Đồng thời, có chế tài xử lý nghiêm khắc hơn với người yêu cầu công chứng cung cấp thông tin tài liệu sai sự thật, sử dụng giấy tờ, văn bản giả mạo hoặc bị tẩy xóa, sửa chữa trái luật để yêu cầu công chứng.