Ý kiến luật sư về vụ đánh bạc công nghệ nghìn tỷ tại Hải Dương

Các đối tượng trong vụ án

Tổ chức đánh bạc theo hình thức đa cấp

Mới đây, CA tỉnh Hải Dương đã khởi tố, bắt giam Nguyễn Tuấn Anh, SN 1990, trú tại Khu đô thị Times City, phường Mai Động, quận Hoàng Mai, Hà Nội và 12 bị can tham gia đường dây đánh bạc công nghệ cao lên tới hàng nghìn tỉ đồng. Theo kết quả điều tra, Tuấn Anh mua mã code của sàn giao dịch quyền chọn nhị phân trên mạng Internet, đặt tên là sàn Vitsa, sau đó lôi kéo nhiều đối tượng tham gia làm cấp dưới cho mình.

Cụ thể, các đối tượng phát triển hệ thống đa cấp tại địa bàn tỉnh Hải Dương, TP Hà Nội và một số tỉnh thành khác để trực tiếp đánh bạc và tổ chức đánh bạc bằng hình thức cá cược trên sàn Vitsa tại địa chỉ website: http://vista2.trade/. Người tham gia đánh bạc trên sàn Vitsa thông qua đặt cược thắng, thua dựa theo biểu đồ lên, xuống của tỷ giá đồng tiền ảo Bitcoin; mức đặt cược thấp nhất là 1 USDT/1 lần (1 USDT có giá trị tương đương 1 đô la Mỹ). Trong thời gian từ ngày 29/12/2021 đến 08/4/2022, tổng số tiền giao dịch đặt cược của người tham gia đánh bạc trên sàn Vitsa do đường dây của Tuấn Anh tổ chức lên tới gần 2.000 tỉ đồng.

Theo phòng CSHS, CA tỉnh Hải Dương, đây là vụ đánh bạc và tổ chức đánh bạc theo hình thức đa cấp có quy mô lớn nhất, lần đầu tiên xảy ra trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Các đối tượng sử dụng công nghệ cao để hoạt động phạm tội trên không gian mạng, thủ đoạn hoạt động rất tinh vi, trong đường dây có nhiều đối tượng tham gia. CQ CSĐT CA tỉnh Hải Dương đang tiếp tục điều tra mở rộng vụ án.

Liệu có căn cứ để khởi tố?

Trước vụ việc nêu trên, nhiều người đặt ra câu hỏi rằng liệu có căn cứ để khởi tố các vụ án lừa đảo tiền ảo trong khi pháp luật chưa có quy định về vấn đề này? Về vấn đề này, luật sư Đinh Thị Nguyên, Đoàn luật sư TP Hà Nội cho biết, cho hay, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao. Nhưng vẫn còn những quy định chưa phù hợp thực tiễn, chưa lường hết những hành vi vi phạm. Các đối tượng vì thế đã lợi dụng, lách luật nhằm tổ chức đánh bạc, gá bạc trên môi trường internet nhằm thu lợi bất chính, kéo theo nhiều hệ lụy nguy hại cho xã hội.

Luật sư Nnuyên phân tích, Điều 26 Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định, đối với hành vi rủ rê, lôi kéo người khác đánh bạc có thể bị xử phạt hành chính từ 5 - 10 triệu đồng, thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ðiều 321, Ðiều 322 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định về tội đánh bạc, tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc tuy có cụ thể và rõ ràng hơn các quy định trong Bộ luật Hình sự 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009). Nhưng hành vi sử dụng công nghệ cao trong hai loại tội nêu trên vẫn đang nằm ở tình tiết định khung chứ chưa quy định thành một tội riêng. Vì vậy, mức độ răn đe chưa cao, chưa phù hợp tính chất, mức độ của các loại tội phạm này.

“Cần quy định các loại hành vi này thành một loại tội phạm độc lập với mức hình phạt nghiêm khắc hơn so với tội phạm đánh bạc, tổ chức đánh bạc, gá bạc truyền thống. Bên cạnh đó, cũng cần có những quy định nhằm tăng quyền kiểm soát khách hàng cho các tổ chức tín dụng và các nhà cung cấp dịch vụ trên nền tảng internet. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường trong việc sử dụng dịch vụ như chuyển tiền, sử dụng email, mạng xã hội, mạng viễn thông… thì các tổ chức, đơn vị này có quyền từ chối hoặc ngừng cung cấp dịch vụ, đồng thời có trách nhiệm tổng hợp báo cáo cơ quan chức năng tiến hành xác minh làm rõ”, luật sư Nguyên nêu quan điểm.

Luật sư Nguyên cũng cho biết, pháp luật nước ta không có quy định liên quan đến tiền ảo nhưng không phải vì lý do này mà các hành vi lợi dụng tiền ảo là không vi phạm pháp luật hoặc không thể bị xử lý. Chỉ cần cơ quan chức năng nhận thấy có dấu hiệu của việc lừa đảo, dùng thủ đoạn gian dối, mục đích để chiếm đoạt tài sản của người khác thì cũng vẫn có thể xử lý bình thường. Căn cứ để khởi tố phụ thuộc vào hành vi cụ thể và việc lợi dụng tiền ảo - một phương tiện thanh toán chưa được nhà nước Việt Nam công nhận cũng là một dấu hiệu quan trọng.

Theo quy định tại Điều 174, BLHS năm 2015, người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm, hoặc cũng có thể đối mặt với một án tù giam từ 6 tháng đến cao nhất là chung thân, tuỳ thuộc vào tính chất mức độ của hành vi và hậu quả gây ra.

Luật sư Nguyên kiến nghị, cần có quy phạm pháp luật để điều chỉnh trực tiếp và đưa ra câu trả lời thoả đáng cho người dân là cấm hay không cấm tiền ảo và chế tài xử lý khi có vi phạm là gì? Đồng thời, cần phải nhanh chóng siết chặt việc quản lý an toàn thông tin mạng Internet, bám sát Nhân dân để phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm và xử lý tội phạm một cách nghiêm khắc nhằm tạo tính răn đe, giáo dục cần thiết cho xã hội.