Vở diễn cuối cùng của NSƯT Tiến Hợi

NSƯT Tiến Hợi là diễn viên đảm nhận nhiều vai Bác Hồ nhất trong giới nghệ sĩ Việt

Nghệ sĩ Thiện Tùng - hậu bối của NSƯT Tiến Hợi tại Nhà hát Kịch Hà Nội chia sẻ: “Chú Tiến Hợi là người rất hiền lành, vui tính và rất trách nhiệm với công việc, bạn bè”.

Nghệ sĩ Thiện Tùng nhớ lại anh từng có rất nhiều lần được đứng cùng sân khấu với NSƯT Tiến Hợi tại Nhà Hát Kịch Hà Nội. Đặc biệt là những lần nam nghệ sĩ kỳ cựu vào vai Bác Hồ.

“Phải khẳng định với hình tượng Hồ Chủ tịch thì khó có ai thể hiện tốt hơn NSƯT Tiến Hợi. Có lần, chú bước ra sân khấu, cả hội trường đứng lên vỗ tay, rồi có cả khán giả đã xúc động rơi nước mắt như mình đang được gặp Bác Hồ thật sự. Điều đó khiến các diễn viên đứng chung sân khấu cũng chung cảm xúc cảm nhận được uy linh của Người trong NSƯT Tiến Hợi. Thật tiêc nuối khi chú ra đi!”, nghệ sĩ Thiện Tùng chia sẻ.

Thiện Tùng cho biết thêm buổi diễn cuối cùng của anh với NSƯT Tiến Hợi là vở “Bác Hồ với bài báo nâng cao đạo đức cách mạng quyét sạch chủ nghĩa cá nhân” diễn ra vào ngày 15-12-2021 tại sân khấu Cung văn hoá Lao động Hữu nghị Việt Xô, được phát sóng trực tiếp trên kênh VTV1 Đài truyền hình Việt Nam. Đây cũng là vở diễn cuối cùng của ông.

Còn NSND Thu Hà xa xót, tiếc thương người đồng chí, đồng nghiệp cùng đơn vị từ Đoàn Nghệ thuật Trường Sơn (Quân khu 2) đến Nhà hát Kịch Hà Nội: “Cháu không thể quên chú Hợi đẹp trai trong bộ quân phục ngày đầu tuyển cháu vào Đoàn. Chú hiền hậu, thanh cao sẽ mãi sống trong lòng những người yêu thương chú. Chú ra đi thanh thản nhé!”…

Nghệ sĩ Tiến Hợi là người diễn vai Bác thành công nhất cả trong lĩnh vực sân khấu và điện ảnh. Trong ảnh là vợ ông - nghệ sĩ Đàm Thủy hóa trang cho ông.

Nghệ sĩ Tiến Hợi được bác sĩ chẩn đoán bị bệnh ung thư phổi giai đoạn cuối. Bệnh tình tiến triển nhanh nên ông ra đi trước sự ngỡ ngàng của nhiều bạn bè, đồng nghiệp và khán giả. Hơn 30 năm gắn bó với sự nghiệp nghệ thuật, NSƯT Tiến Hợi đã có hơn 40 lần được đóng vai Bác Hồ trong các vở kịch, phim truyền hình, điện ảnh. Năm 2013, sách Kỷ lục Guinness của Việt Nam xác nhận "Tiến Hợi là nghệ sĩ thể hiện thành công vai Bác Hồ qua nhiều thể loại nhất".

Năm 1987, khi nghệ sĩ Tiến Hợi công tác ở Đoàn nghệ thuật Trường Sơn Quân khu 2. Nhờ ngoại hình giống với Bác nên chàng trai 28 tuổi đã được tin tưởng giao vai Chủ tịch Hồ Chí Minh trong vở "Đêm trắng" (tác giả Lưu Quang Hà, đạo diễn NSND Doãn Hoàng Giang). Đây là vở kịch đề cập đề tài chống tiêu cực, biển thủ công quỹ của Nhà nước, trong đó tác giả Lưu Quang Hà có viết những phân đoạn gai góc.

Vinh dự, xúc động khi được đóng vai Bác bao nhiêu, nam nghệ sĩ cũng cảm thấy áp lực bấy nhiêu. Ông đã nỗ lực luyện tập bất kể ngày đêm chỉ mong sao bản thân thể hiện tốt nhất vai Bác. Sáng nào ông cũng luyện tập cùng đồng nghiệp, buổi chiều ngồi xem tư liệu về Bác để hiểu hơn phong cách, dáng đi, cách làm việc của Người. Buổi tối, nghệ sĩ Tiến Hợi tìm một nơi yên tĩnh để nghe giọng nói của Bác và học nói theo.

Buổi đầu tiên duyệt vở ở Nhà hát lớn Hà Nội, quan khách đến dự rất nhiều. Hai người gần gũi với Bác Hồ là ông Vũ Kỳ - thư ký của Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp đều rất xúc động, dành lời khen cho nghệ sĩ Tiến Hợi.

Khi công diễn chính thức, vở diễn đã gặt hái được nhiều thành công khi được diễn 300 buổi, nhận được sự ủng hộ nồng nhiệt của khán giả.

Trong lĩnh vực điện ảnh, vai diễn Bác Hồ của nghệ sĩ Tiến Hợi để lại nhiều dấu ấn nhất trong lòng khán giả là trong 2 bộ phim nổi tiếng "Hẹn gặp lại Sài Gòn” (kịch bản Sơn Tùng, Long Vân đạo diễn) và “Hà Nội mùa đông năm 46” của đạo diễn Đặng Nhật Minh.

Năm 1989, sau vai Bác Hồ rất thành công trong vở “Đêm trắng”, nghệ sĩ Tiến Hợi tiếp tục đảm nhận vai diễn Nguyễn Tất Thành trong bộ phim điện ảnh đầu tiên về Bác Hồ - "Hẹn gặp lại Sài Gòn". Ngoài 30 tuổi, nam nghệ sĩ vào vai Bác 21 tuổi, bắt đầu cuộc hành trình ra đi tìm đường cứu nước (1911).

Mong muốn có thể thể hiện tốt nhất vai diễn Bác Hồ, nghệ sĩ Tiến Hợi đã vào tận Huế để hỏi các cụ già ở đây về những con người sống ở giai đoạn được nhắc đến trong phim như thế nào; cuộc sống của thanh niên thời đó ra sao; họ đã khao khát, kiên cường khi đi theo lý tưởng Cách mạng như thế nào,…

Năm 1996, khi đạo diễn Đặng Nhật Minh làm bộ phim "Hà Nội mùa đông năm 46", nghệ sĩ Tiến Hợi lại một lần nữa trở thành ứng cử viên đầu tiên cho vai diễn Bác Hồ. Lúc đó, ông xấp xỉ 40 tuổi và vào vai Bác ở tuổi 56. Giao đoạn đó, Bác có rất nhiều trăn trở vì lãnh đạo đất nước trong giai đoạn vô cùng khó khăn.

Thế nhưng, khi đoàn phim bắt đầu khởi động thì nghệ sĩ Tiến Hợi lại đang cùng cơ quan của ông (đoàn Nhà hát Kịch Hà Nội) vào TP.HCM diễn kịch, không hẹn khi nào trở lại Hà Nội. Tình thế đó bắt buộc đoàn làm phim vừa quay những cảnh không có vai Bác trước, vừa chạy đôn chạy đáo đi tìm diễn viên khác. Có vài diễn viên diễn thử nhưng không hợp vai trong khi sự thành bại của bộ phim phụ thuộc rất nhiều vào vai chính Bác Hồ. Do đó, đoàn làm phim quyết định chờ nghệ sĩ Tiến Hợi về. Cuối cùng, bộ phim thành công khi mang lại vô vàn cảm xúc đặc biệt, thiêng liêng cho hàng triệu đồng bào. Phim còn đoạt giải Bông sen Bạc tại Liên hoan phim Việt Nam XII.

Nghệ sĩ Tiến Hợi trong phim "Hà Nội mùa đông năm 46"

Dù nghệ sĩ Tiến Hợi đã ra đi nhưng những vai diễn của ông, đặc biệt là vai Bác Hồ sẽ còn sống mãi trong lòng khán giả. Xin được vĩnh biệt và cảm ơn ông vì những cống hiến lớn lao cho nền nghệ thuật nước nhà, trong đó có những vai diễn hay về Bác - niềm tự hào của cả một dân tộc.