Từ ồn ào O Sen Ngọc Mai bị tố hát chưa "xin phép", hiểu đúng về quyền tác giả như thế nào?

Ngọc Mai cho rằng Xesi chưa hiểu luật nên dẫn đến hiểu sai là cô hát ca khúc Túy âm chưa xin phép

Ngày 23/12, Xesi - tác giả ca khúc Túy âm bất ngờ đăng tải bài viết trên trang cá nhân, bày tỏ sự bức xúc khi nữ ca sĩ Ngọc Mai trình diễn bài hát của mình trong 2 sự kiện Lễ hội Âm nhạc Quốc tế HOZO 2022 hôm 11/12 và tại Phòng trà Bến Thành (TPHCM) hôm 28/11 mà không xin phép.

Nữ nhạc sĩ khẳng định: "Tác phẩm Túy âm được sáng tác bởi Xesi, bản quyền thuộc về Xesi và không có bất cứ nghệ sĩ đồng sáng tác nào khác".

Xesi cho biết cô đã chủ động gửi email để trao đổi về vấn đề này và nhận được trả lời từ phía Ngọc Mai rằng BTC những chương trình này mới là người chịu trách nhiệm về tác quyền biểu diễn.

Nữ nhạc sĩ cũng yêu cầu BTC các chương trình liên hệ với mình để xác thực câu trả lời của Ngọc Mai, nếu không, cô sẽ nhờ bên thứ 3 can thiệp.

Về phía ca sĩ Ngọc Mai, ngay tối cùng ngày, cô cũng đã có bài viết dài trên trang cá nhân, lên tiếng về vấn đề này. Cô nhấn mạnh: "Không phải Ngọc Mai biểu diễn ca khúc chưa được tác giả cho phép mà thật ra sự việc chỉ là tác giả chưa hiểu rõ về luật khi đã ký ủy quyền với trung tâm tác quyền".

Ngọc Mai cho biết sau khi nhận được email từ Xesi, cô đã bày tỏ sự áy náy, nhận lỗi về mình và mong tác giả đề xuất hướng giải quyết phù hợp. Tuy nhiên, hôm 23/12, khi Ngọc Mai vẫn chưa nhận được phản hồi thì Xesi đăng bài viết "Ngọc Mai trình diễn ca khúc chưa được tác giả cho phép". Nhận thấy lời cáo buộc này có thể khiến khán giả hiểu sai sự việc nên nữ ca sĩ quyết định lên tiếng.

"Ca khúc Túy âm đã được Xesi ký với Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả. Điều này có nghĩa là mọi sự khai thác ca khúc này trên toàn lãnh thổ Việt Nam đều sẽ do trung tâm thay mặt tác giả để làm việc với các cơ quan, đơn vị có nhu cầu sử dụng. Trong tất cả những sự kiện Mai tham gia, ngoài những ca khúc cá nhân Mai được cấp quyền biểu diễn, BTC đã chủ động liên hệ để làm việc về vấn đề bản quyền cho tất cả ca khúc khác. Đây là quy tắc luôn có trên hợp đồng", Ngọc Mai cho biết.

Cô giải thích thêm: "Vậy BTC sẽ làm việc với ai? Câu trả lời là sẽ làm việc với đơn vị đang đại diện cho tác giả: Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả. Họ sẽ đại diện tác giả để hoàn tất các giấy tờ, thủ tục và cũng sẽ nhận tiền tác quyền từ BTC của các sự kiện và sẽ chuyển cho tác giả sau một thời gian nhất định (có thể là 1 tháng sau). Khi Xesi đã ký với trung tâm đại diện, thì mọi vấn đề tranh chấp hay pháp lý đều sẽ do Trung tâm đại diện xử lý và làm việc trực tiếp với tổ chức, cá nhân có liên quan. Vậy trên cơ sở pháp lý, Xesi đã có một bên đại diện và Mai cũng có một bên đại diện. Việc Xesi có cáo buộc trực tiếp rằng "Ngọc Mai trình diễn ca khúc chưa được tác giả cho phép" là không đúng, vì ở đây Ngọc Mai là chỉ là một ca sĩ hát cho sự kiện, còn việc "cho phép trình diễn" hay "không cho phép trình diễn" đang nằm ở Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả".

Ngọc Mai cho rằng nếu cô ra mắt một sản phẩm phái sinh thì mới phải tự mình làm việc với tác giả, tuy nhiên, cô không hề tạo ra sản phẩm phát sinh từ ca khúc Túy âm và bản thu duy nhất của cô với ca khúc này là từ một chương trình truyền hình mà cô vừa tham gia.

Về việc Xesi nói phía Ngọc Mai liên hệ người không phải tác giả để xin phép, O Sen cho biết ê-kíp của cô đã liên hệ với nhà sản xuất âm nhạc Masew vì nghĩ rằng ca khúc thuộc quyền sở hữu của nhà sản xuất này. "Lý do là vì khi tìm hiểu về người phải liên hệ về bản quyền, ê-kíp Mai nhận thấy video của ca khúc Túy âm được đăng trên kênh YouTube chính thức của Masew có dòng "bản quyền thuộc về Masew", Ngọc Mai chia sẻ. Nữ ca sĩ cũng giải thích rằng ở phần thông tin chỉ ghi Xesi là ca sĩ và cũng không có sự đính chính thông tin từ phía Masew nên đã xảy ra hiểu lầm này.

Ngọc Mai nổi tiếng hơn sau khi tham gia Ca sĩ mặt nạ

Trước đó, nhạc sĩ Huy Tuấn - Tổng đạo diễn của Lễ hội Âm nhạc Quốc tế HOZO 2022 cũng đăng tải bài viết về vấn đề này. Anh cho rằng tác giả sau khi ký ủy quyền khai thác tác phẩm của mình cho trung tâm khai thác dịch vụ bản quyền, nếu có thắc mắc về tác quyền thì cần tìm đến nơi mình đã ký hợp đồng ủy quyền khai thác tác phẩm. Đồng thời, ca sĩ trình diễn những bài hát không thuộc sở hữu của họ trong một chương trình nào đó thì BTC nơi bài hát đó được trình diễn có trách nhiệm nộp tiền tác quyền cho trung tâm này.

"Bài hát Túy âm đã được tác giả ký giấy ủy quyền qua Trung tâm khai thác bản quyền VCPMC - Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam nên về nguyên tắc việc xử lý tác quyền là trách nhiệm của BTC với VCPMC và tất nhiên là BTC đã làm việc này", nhạc sĩ Huy Tuấn nêu quan điểm.

Hình ảnh Xesi ngoài đời

Theo khoản 2 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ quy định: “Quyền tác giả là quyền của những tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do chính mình sáng tạo ra hoặc sở hữu”.

Theo Điều 18 Luật Sở hữu trí tuệ, quyền tác giả bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản. Cụ thể, quyền tác giả bao gồm những quyền mà pháp luật trao cho chủ sở hữu của tác phẩm về việc đặt tên tác phẩm, đứng tên (thật hoặc bút danh) trên tác phẩm,…. Tác giả hoặc chủ sở hữu có quyền điều chỉnh hay truyền tải và phổ biến tác phẩm đến với công chúng bằng việc cho phép người khác tham gia vào quá trình khai thác tác phẩm được sáng tác.

Hoạt động chuyển giao quyền tác giả là một thỏa thuận hợp tác giữa chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan và bên được chuyển giao, đổi lại bằng một khoản tiền theo thỏa thuận (phí chuyển giao tác quyền). Thỏa thuận chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ thường thể hiện dưới hình thức hợp đồng chuyển giao quyền tác giả, thông qua hoạt động chuyển nhượng quyền sở hữu các đối tượng sở hữu và chuyển quyền sử dụng các quyền tác giả, quyền liên quan.

Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung 2009 quy định 2 hình thức chuyển giao quyền tác giả: Chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan và chuyển quyền sử dụng quyền tác giả, quyền liên quan.

Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) là đơn vị trực thuộc Hội Nhạc sĩ Việt Nam, hoạt động theo quy định của pháp luật và điều lệ do Hội Nhạc sĩ Việt Nam phê duyệt, chịu sự quản lý Nhà nước của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Với trường hợp của Xesi, khi cô giao kết hợp đồng ủy quyền quản lý và khai thác quyền tác giả âm nhạc với VCPMC thì Trung tâm sẽ đàm phán với người sử dụng tác phẩm để đổi lấy những khoản phí thích hợp, thu các khoản phí đó. Ngược lại, Xesi sẽ được hưởng thù lao cho các tác phẩm của mình.

O Sen Ngọc Mai lọt vòng bầu chọn giải Mai Vàng 2022

Ca sĩ mặt nạ: Thiên tài "bẻ giọng" O Sen giành ngôi vị quán quân