Tranh cãi việc khóa bánh xe vi phạm trong khu đô thị: Cần phân biệt 2 trường hợp

Nhịp cầu bạn đọc 10:38 | 06/04/2023

Liên quan đến tranh cãi về việc bảo vệ các khu dân cư có quyền khóa bánh xe và xử phạt những người đỗ xe sai quy định, luật sư cho rằng, mặc dù có nội quy xử phạt của khu chung cư, nhưng quy định xử phạt đó cũng không có hiệu lực áp dụng đối những người không phải cư dân.

Phạt tiền đỗ xe sai quy định trong khu dân cư là sai quy định của pháp luật

Vụ tài xế taxi bởi do bị khóa bánh xe do đỗ sai chỗ quy định đã cố tình đâm xe vào bảo vệ một khu chung cư tại Hà Nội dẫn đến tử vong những ngày gần đây đang làm “nóng” các diễn đàn trên mạng xã hội. Vụ việc đã để lại hậu quả đau lòng là 1 người thiệt mạng.

Việc chỗ đỗ xe ở các khu đô thị vốn là câu chuyện nan giải. Có tiền mua nhà đã rất khó khăn nhưng tìm một chỗ đỗ xe gần nhà lại là vấn đề không đơn giản bởi tòa nhà chung cư nơi họ mua đã lấp đầy chỗ trống. Vậy nên nhiều khi vì “tiện”, việc đỗ xe dưới lòng đường, trên các con đường nội khu xảy ra thường xuyên. Tình trạng này kéo dài dẫn đến những xung đột giữa nhóm cư dân với nhau và giữa cư dân với bảo vệ.

Đấy là những cư dân hiện đang sinh sống, còn đối với khách vãng lai lại càng mệt mỏi. Không ít người do đỗ không đúng vị trí đã bị khóa bánh xe, họ mất khá nhiều thời gian để liên hệ bảo vệ, trình bày lý do, viết giấy cam kết, photo giấy tờ xe, nộp lệ phí theo quy định.

Và khóa bánh xe hiện đang là biện pháp xử lý đối với những trường hợp vi phạm gây nhiều tranh cãi.

Vậy vậy phạt tiền và khóa bánh xe ở các khu đô thị hiện nay là đúng hay sai?

Về vấn đề này, theo Luật sư Lê Hồng Hiển, Hãng luật Lê Hồng Hiển và cộng sự, Điều 6 Luật Nhà ở năm 2014 quy định, một trong những hành vi bị nghiêm cấm đó là: Lấn chiếm không gian và các phần thuộc sở hữu chung dưới mọi hình thức; sử dụng phần diện tích thuộc quyền sở hữu, sử dụng chung vào sử dụng riêng.

Khoản 2 Điều 9 Thông tư số 02/2016/TT-BXD ngày 15/02/2016 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng (được sửa đổi, bổ sung bởi các Thông tư 22, 28, 06 và 07) thì đối với mỗi Khu chung cư (bao gồm: Nhà chung cư, Toà nhà chung cư, Cụm nhà chung cư) sẽ đều phải ban hành Bản nội quy quản lý, sử dụng nhà chung cư. Một trong những nội dung bắt buộc phải có trong mỗi Bản nội quy đó là: “Quy định áp dụng đối với chủ sở hữu, người sử dụng, người tạm trú và khách ra vào nhà chung cư; quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trong sử dụng nhà chung cư và chế tài xử lý các hành vi vi phạm.

Tuy nhiên, Thông tư số 02 không quy định các chế tài xử lý cụ thể được phép áp dụng khi xảy ra hành vi vi phạm trong quản lý, sử dụng Nhà chung cư, dẫn đến 2 luồng ý kiến tranh cãi gay gắt. Một bên ủng hộ, một bên cho rằng việc này là sai quy định.

Vì vậy, theo luật sư Hiển, việc khóa bánh và xử phạt xe đỗ sai quy định cần phải căn cứ vào bối cảnh, vụ việc cụ thể:

Trước hết, về tình trạng một số Ban quản lý ở các Khu chung cư/đô thị xử phạt tiền đối với các chủ phương tiện đỗ sai quy định trong Khu chung cư là không được phép, không phù hợp với quy định của pháp luật. Bởi không giống với việc phạt vi phạm Hợp đồng theo quy định của Bộ luật dân sự và Luật thương mại, đó là sự thoả thuận của các bên khi giao kết Hợp đồng và khi sự kiện vi phạm xảy ra thì Bên bị vi phạm có quyền phạt Hợp đồng đối với Bên vi phạm.

Còn đối với việc xử phạt các chủ phương tiện đỗ xe sai quy định trong Khu chung cư/Khu đô thị, đây là hành vi lạm quyền, không đúng quy định pháp luật. Bởi việc xử phạt chỉ được tiến hành bởi người có thẩm quyền của Cơ quan Nhà nước. Ban quản lý hay nhân viên bảo vệ ở các Khu chung cư/Khu đô thị không có thẩm quyền xử phạt đối với các vi phạm nêu trên.

Kể cả trong trường hợp Khu chung cư đó ban hành nội quy (được thông qua hợp pháp tại Hội nghị nhà chung cư) quy định về hình thức/mức xử phạt thì quy định xử phạt đó cũng không có hiệu lực áp dụng đối những người không phải cư dân.

Luật sư Lê Hồng Hiển

Xử lý bằng hình thức khóa bánh xe: cần phân biệt 2 trường hợp

Đối với việc xử lý hành vi đỗ sai quy định bằng hình thức khoá bánh xe, cần phân biệt làm 2 trường hợp.

Trường hợp thứ nhất, hành vi vi phạm xảy ra có nằm trên vị trí/phần đất thuộc sở hữu chung của các các đồng chủ sở hữu Chung cư hay không? Nếu thuộc sở hữu chung thì Ban quản trị nhà chung cư có quyền thay mặt chủ sở hữu (cư dân) để thực hiện các quyền đối với phần sở hữu chung của nhà chung cư (ví dụ vị trí đỗ xe phòng cháy chữa cháy, khu vực trước sảnh toà nhà, đường dẫn ra vào sảnh…), trong đó có quyền xử lý hành vi đỗ sai vị trí bằng hình thức khoá bánh xe theo quy định tại Nội quy đã ban hành, quy định tại Khoản 2 Điều 9 và Điểm d khoản 1 Điều 41 Thông tư số 02.

Hình thức xử lý này được phép áp dụng đối với cả chủ sở hữu chung cư (cư dân), người sử dụng, người tạm trú và khách ra vào nhà chung cư. Thẩm quyền và hình thức xử lý nêu trên là cần thiết, phù hợp với Thông tư 02 và không trái với các quy định pháp luật liên quan.

Trường hợp thứ hai, hành vi vi phạm xảy ra không thuộc vị trí/phần đất thuộc sở hữu chung của các các đồng chủ sở hữu Chung cư (có thể thuộc các công trình, hạ tầng kỹ thuật sử dụng vào mục đích công cộng hoặc thuộc diện phải/đã bàn giao cho Nhà nước) thì việc phạt tiền hay khoá bánh xe đều không được phép và sai so với quy định pháp luật như đã phân tích ở trên.

Trong trường hợp này, tuỳ theo tính chất mức độ vi phạm của các cá nhân/Ban quản lý Toà nhà thì các chủ phương bị khoá bánh có thể tố giác ra Cơ quan công an hoặc khởi kiện ra Toà án có thẩm quyền để giải quyết và yêu cầu bồi thường thiệt hại (nếu có).