Những bài học kinh nghiệm quốc tế mở cửa du lịch an toàn

Theo ông Hoàng Nhân Chính – Trưởng Ban thư ký TAB, quy trình đón, phục vụ và tiễn khách du lịch quốc tế được nêu trong kế hoạch thí điểm của Bộ VH, TT&DL là khá chặt chẽ và đầy đủ. Tuy nhiên TAB muốn phân tích kinh nghiệm quốc tế và thảo luận thêm một số vấn đề đã được nêu ra trong kế hoạch này

Chủ trương của Việt Nam: Thích ứng an toàn với Covid-19 để mở cửa hoạt động kinh tế và du lịch

Ngày 11-6-2021, Bộ Chính trị đồng ý tại Kết luận số 07-KL/TƯ về một số nhiệm vụ trọng tâm tăng cường công tác phòng, chống dịch Covid-19 và phát triển kinh tế-xã hội, trong đó chủ trương nghiên cứu thí điểm sử dụng "hộ chiếu vaccine" với khách quốc tế đến một số trung tâm du lịch có thể kiểm soát được dịch bệnh, như Phú Quốc (Kiên Giang).

Ngày 25-9-2021, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo các địa phương thống nhất quan điểm chuyển trạng thái từ mục tiêu “không có Covid” sang thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả dịch bệnh. GS-TS. Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, cho rằng, khái niệm “sống chung với dịch” cần được hiểu là vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội.

Ngày 15-9, Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) đưa ra thông điệp các điểm đến có biện pháp chính sách phù hợp và sự phối hợp chặt chẽ có thể đón khách quốc tế trở lại một cách an toàn, để du lịch trở thành động lực cho phục hồi và tăng trưởng toàn diện.

Đối với du lịch quốc tế, sự phục hồi hoạt động du lịch phụ thuộc nhiều vào các yếu tố dịch tễ trong một khoảng thời gian, bao gồm số ca mắc mới từ nước ngoài vào, số ca mắc mới trong cộng đồng, số ca tử vong, việc thực hiện chương trình tiêm chủng của quốc gia đó…

Qua nghiên cứu tài liệu trong nước và quốc tế, nhóm nghiên cứu của Hội đồng Tư vấn du lịch (TAB) tổng hợp kế hoạch mở lại du lịch quốc tế của một số quốc gia ở phần phụ lục của báo cáo này để so sánh và phân tích các giải pháp chính sách và hoạt động của các điểm đến. Từ đó, đề xuất ý tưởng quản lý các hoạt động du lịch tại các điểm đến Việt Nam, trong đó có Phú Quốc.

TAB lựa chọn nghiên cứu các khuyến nghị của Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO), nghiên cứu các điển hình trong khu vực ASEAN với điểm đến đã và sẽ mở lại du lịch quốc tế là Thái Lan và Singapore. Bên cạnh đó, điển hình Liên minh châu Âu cũng đáng quan tâm vì được xây dựng dựa trên nhu cầu và khả năng áp dụng chung cho nhiều nước trong khối.

Ngày 23-9, Thứ trưởng Bộ VH, TT&DL Đoàn Văn Việt lưu ý 4 yếu tố quan trọng trong mô hình đón khách du lịch an toàn và khép kín, gồm: Tiêm đủ vaccine để tạo miễn dịch cộng đồng; chứng nhận tiêm chủng vaccine; quy trình y tế phòng chống dịch; và năng lực chăm sóc sức khỏe, xử lý sự cố y tế

Tiêu chí thiết lập điểm đến du lịch an toàn để mở cửa cho du khách quốc tế

Ngày 31-5-2021, Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 ban hành Quyết định số 2686 QÐ-BCÐQG về việc ban hành "Quy định đánh giá mức độ nguy cơ và các biện pháp hành chính tương ứng trong phòng, chống dịch Covid-19, quy định đánh giá mức độ nguy cơ và các biện pháp hành chính tương ứng trong phòng, chống dịch Covid-19. Văn bản quy định vùng an toàn hay được gọi là “bình thường mới” được quy định màu trên bản đồ phòng chống dịch là màu xanh.

Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy việc đạt các tiêu chí để được công nhận mức độ “bình thường mới” là rất khó (như tiêu chí “Trong vòng 14 ngày, số F0 xác định được nguồn lây không vượt tỷ lệ 1/100.000 người”), chưa cập nhật số liệu tiêm chủng vaccine hoặc các F0 đã khỏi bệnh hiện nay để làm căn cứ đánh giá mức độ dịch. Tiêu chí này khó thực hiện được khi Việt Nam đang chuyển từ mục tiêu “không có Covid” sang thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả dịch bệnh với nhiều quy định mới dự kiến sắp ban hành.

Ngày 23-9, Thứ trưởng Bộ VH, TT&DL Đoàn Văn Việt lưu ý 4 yếu tố quan trọng trong mô hình đón khách du lịch an toàn và khép kín, gồm: Tiêm đủ vaccine để tạo miễn dịch cộng đồng; chứng nhận tiêm chủng vaccine; quy trình y tế phòng chống dịch; và năng lực chăm sóc sức khỏe, xử lý sự cố y tế.

Đối với Liên minh Châu Âu, Trung tâm Phòng chống và kiểm soát dịch bệnh châu Âu (ECDC) công bố trên trang web bản đồ hỗ trợ cho các chính sách đi lại trong châu Âu. Căn cứ tình hình lây nhiễm Covid và các hạn chế đi lại, EU giới thiệu và cập nhật các quy định tình hình dịch bệnh bằng bảng màu khu vực màu xanh lá cây, cam và đỏ và được cập nhật thứ ba hàng tuần.

Các nước cũng rất chú trọng đến tỷ lệ tiêm chủng vaccine cho người dân trong vùng, như Hy Lạp nỗ lực đạt tỷ lệ tiêm chủng 100% cho người dân trên các đảo du lịch, đến tháng 8-2021 Thái Lan đã tiêm đủ liều vaccine cho gần 70% người dân ở Phuket.

Thái Lan chỉ cho phép các doanh nghiệp có chứng nhận SHA Plus được phép phục vụ khách du lịch quốc tế. SHA Plus là chứng nhận dành cho các công ty, cá nhân đã nhận được chứng chỉ SHA2 và hơn 70% nhân viên đã được tiêm chủng. UNWTO khuyến nghị xây dựng chính sách đáp ứng yêu cầu, có thể thay đổi hoặc hủy dịch vụ để phù hợp hơn với tình hình.

Các tiêu chí thiết lập điểm đến an toàn để tái mở cửa cho du khách quốc tế

Yếu tố dịch tễ an toàn: Có không quá 350 ca nhiễm mới/1 triệu dân trong 7 ngày qua; Có xu hướng ổn định hoặc giảm của các ca nhiễm mới hoặc giảm các ca tử vong; Đạt tỷ lệ tiêm chủng vắc-xin trên 70% cho người dân trong vùng (tương đương 100% cho người từ 18 tuổi trở lên).

Năng lực xử lý sự cố y tế: Có bệnh viện, trung tâm y tế với số giường bệnh, hệ thống kỹ thuật và lực lượng nhân viên y tế được Bộ Y tế đánh giá đủ năng lực để xử lý tình huống phát sinh khi có bùng phát dịch Covid-19. Có phương án phòng dịch, xử lý tình huống phát sinh phù hợp với hướng dẫn chuyên môn của Bộ Y tế. Có khả năng cô lập vùng nhanh chóng khi có sự cố y tế phát sinh.

Doanh nghiệp du lịch đạt chuẩn an toàn: Chỉ các doanh nghiệp có Chứng nhận Đạt chuẩn an toàn Covid-19 mới được phục vụ khách du lịch quốc tế. Theo kế hoạch thí điểm, Bộ VH, TT&DL sẽ chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan lựa chọn thị trường khách du lịch quốc tế từ các quốc gia và vùng lãnh thổ. Các thị trường này có tiềm năng, có độ an toàn cao về phòng, chống dịch bệnh Covid-19 tại một số khu vực như: Đông Bắc Á, châu Âu, Hoa Kỳ, Trung Đông, châu Úc... Khách du lịch quốc tế nhập cảnh bằng đường hàng không, thông qua các chuyến bay thuê chuyến hoặc chuyến bay quốc tế thường lệ (khi điều kiện cho phép). Tuy nhiên Bộ VH, TT&DL chưa đưa ra tiêu chí và hướng dẫn cụ thể để lựa chọn thị trường khách du lịch quốc tế, Bộ cũng chưa đưa ra danh sách cụ thể.

Liên minh châu Âu (EU) đưa ra tiêu chí xác định những quốc gia được chấp nhận có khách du lịch đến EU và lựa chọn ra danh sách 15 nước, vùng lãnh thổ đáp ứng tiêu chí này. Danh sách được cập nhật 2 tuần/lần.

Thái Lan đưa ra tiêu chí lựa chọn các quốc gia, vùng lãnh thổ có nguy cơ nhiễm vi rút SAR-CoV-2 từ thấp đến trung bình theo thông báo và cập nhật liên tục của Bộ Y tế Công cộng. Thái Lan công bố danh sách 78 nước và vùng lãnh thổ mà khách du lịch được phép đến Phuket.

Trong danh sách đã được lựa chọn khách du lịch quốc tế chủ yếu đến từ Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Israel, Đức và Pháp. Tuy nhiên sau khi Phuket mở cửa đón khách du lịch quốc tế thì số ca lây nhiễm mới bình quân hàng ngày (125 ca) cao hơn so với ngưỡng dự kiến ban đầu (90 ca) và đã gây ra nhiều lo ngại.

Nhiều nước trong danh sách này có chỉ số ca lây nhiễm mới trên 1 triệu dân khá cao, như Hoa Kỳ (2.402), Vương quốc Anh (3.551), Israel (3.371). Trong danh sách này có nhiều nước có chỉ số này đặc biệt cao, như Antigua và Barbuda (5.631), Mông Cổ (5.034), Barbados (4.386)… Đây có thể là nguyên nhân làm tăng số ca lây nhiễm mới từ khách du lịch quốc tế.

Để thu hút khách du lịch quốc tế, Thái Lan đã triển khai chương trình mở cửa với Thị thực Du lịch Đặc biệt Thái Lan (STV) dành cho khách lưu trú dài ngày. Thời gian lưu trú có thể lên đến 90 ngày và khách được gia hạn thị thực 2 lần.

Nhóm nghiên cứu của TAB đề xuất các tiêu chí lựa chọn thị trường khách du lịch quốc tế từ các quốc gia, vùng lãnh thổ (gọi chung là các nước) như sau:

Các nước có số lượt khách đến Việt Nam trong năm 2019 cao, ưu tiên thị trường khách có mức chi tiêu trung bình cao.

Có không quá 350 ca nhiễm mới/1 triệu dân trong 7 ngày qua.

Có xu hướng ổn định hoặc giảm của các ca nhiễm mới hoặc giảm các ca tử vong.

Không phát hiện thấy các biến thể mới đáng quan tâm hoặc lo ngại.

Các nước có tiến độ tiêm chủng cao.

Có tỷ lệ quy đổi lớn hơn tỷ lệ trung bình của thế giới hoặc lớn hơn 70% (là tỷ lệ dự tính đạt miễn dịch cộng đồng).

Danh sách các nước đạt tiêu chí được cập nhật hàng tuần.

Dựa trên các tiêu chí này danh sách các nước được dự kiến được lựa chọn (thời điểm ngày 30-9-2021) là: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Hồng Kông, Campuchia, Tây Ban Nha, Ý và New Zealand (xem Phụ lục 10). Du khách phải đến từ các nước đã được phê duyệt và phải ở các quốc gia nói trên không ít hơn 21 ngày trước ngày khởi hành.

Khuyến nghị các thị trường được lựa chọn trong kế hoạch thí điểm mở cửa sẽ được miễn visa 30 ngày, hoặc cấp visa 30 ngày tại sân bay đến, hoặc quy trình cấp visa được xử lý một cách dễ dàng tại Đại sứ quán Việt Nam ở nước ngoài.

Quy trình đón, phục vụ và tiễn khách du lịch quốc tế một cách an toàn

Theo ông Hoàng Nhân Chính – Trưởng Ban thư ký TAB, quy trình đón, phục vụ và tiễn khách du lịch quốc tế được nêu trong kế hoạch thí điểm của Bộ VH, TT&DL là khá chặt chẽ và đầy đủ. Tuy nhiên TAB muốn phân tích kinh nghiệm quốc tế và thảo luận thêm một số vấn đề đã được nêu ra trong kế hoạch này như sau: Hợp đồng bảo hiểm y tế, bảo hiểm du lịch theo quy định; Trẻ em đi du lịch cùng cha mẹ; Cài đặt và khai báo y tế thông qua các ứng dụng Du lịch Việt Nam an toàn; Khách du lịch thực hiện xét nghiệm Covid-19 ngày đầu tiên.

Nếu chúng ta không yêu cầu rõ về mức bảo hiểm và nói rõ là bảo hiểm này phục vụ cho điều trị Covid-19, thì nhiều hệ lụy xấu có thể xảy ra nếu du khách bị lây nhiễm Covid-19 trong khi đi du lịch ở Việt Nam

Thái Lan yêu cầu khách du lịch quốc tế mua bảo hiểm bao gồm chi phí chăm sóc sức khỏe và điều trị Covid-19 trong suốt thời gian ở Thái Lan với mức bảo hiểm không dưới 100.000 đô la Mỹ. Còn Singapore thì quy định du khách cần phải có bảo hiểm du lịch cho các chi phí điều trị y tế và nhập viện liên quan đến Covid-19 của họ tại Singapore, với mức bảo hiểm tối thiểu là 30.000 đô la Singapore. Nếu chúng ta không yêu cầu rõ về mức bảo hiểm và nói rõ là bảo hiểm này phục vụ cho điều trị Covid-19, thì nhiều hệ lụy xấu có thể xảy ra nếu du khách bị lây nhiễm Covid-19 trong khi đi du lịch ở Việt Nam.

Việc thí điểm đón khách quốc tế đến Phú Quốc là khởi đầu cho sự “mở cửa” trở lại của ngành du lịch và hàng không Việt Nam. Chúng ta cần cùng nhau tìm cách bàn bạc, đưa ra mục tiêu chung là mở cửa du lịch, góp phần mang lại “sức khỏe” cho các doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp khỏe, kinh tế của đất nước mới phát triển được.

Trước mắt, kế hoạch thí điểm mở cửa Phú Quốc là một thách thức lớn nhưng chúng ta cần quyết tâm thực hiện thành công kế hoạch này. Trong suốt quá trình, chúng ta sẽ cần phải luôn bàn bạc, chỉnh sửa, đưa ra phương án tối ưu, qua đó đảm bảo an toàn cho người dân và nhà nước cũng yên tâm để mở cửa đón nhiều khách du lịch quốc tế hơn. Đó sẽ là thành quả mà chúng ta có thể tự hào.