Lý do bị đơn đề nghị xem xét kháng nghị giám đốc thẩm vụ án “tranh chấp đất đai”

Ngôi nhà gia đình bà Bạc đang sinh sống

Nhập nhằng đất tranh chấp từ dự án phân lô

Năm 1968, bà Huỳnh Thị Bạc mua của ông Đoàn Đình Ngọc một cái gò và một phần đất để đắp gò, không có giấy tờ. Năm 1992, bà Bạc san lấp trồng trọt, do không làm giấy tờ mua bán nên sau đó ông Đoàn Đình Ngọc gửi đơn tranh chấp phần rạch với gia đình bà Bạc.

Ngày 10/9/1992, UBND xã Phú Mỹ (huyện Nhà Bè) mời hai bên lên giải quyết, hai bên thỏa thuận giao cho bà Bạc diện tích từ mặt gò trở ra 5m (nội dung được xác định tại Quyết định số 17/QĐ.UB ngày 1/3/2002 của UBND quận 7 giải quyết đơn của bà Huỳnh Thị Bạc khiếu nại Quyết định 1000/QĐXP.UB ngày 8/11/2001 của Chủ tịch UBND quận 7). Năm 1997, gia đình bà Bạc tiếp tục san lấp và xây dựng nhà ở, có diện tích đất 121m2 thửa 1429-17 tờ bản đồ 01PM.

Trước đó, đầu năm 1992, Nhà nước thu hồi đất để làm đường xây dựng khu tái định cư dự án Khu chế xuất Tân Thuận. Con đường mở cắt ngang đất của bà Bạc và đã bồi thường hỗ trợ cho chồng bà là ông Dương Văn Minh cả phần đất gò cũng như phần đất rạch bên cạnh.

Tại Biên bản kiểm kê thiệt hại tài sản (trong công trình xây dựng khu chế xuất Tân Thuận) ngày 17/4/1992, Biên bản hiệp thương đền bù ngày 17/4/1992, xác định tài sản của hộ ông Minh, bà Bạc thuộc dự án: Gò nhà 21,1m2; đất 331,1m2 sử dụng trước 1975, diện tích đất nền nhà 21,1 m2; diện tích ao trũng 310 m2 có cây ăn trái, tràm và lá.

Ngày 15/9/1997, bà Lê Thị Tư (chị dâu ông Ngọc) làm đơn khiếu nại bà Bạc chiếm dụng đất rạch trên vì bà Tư cho rằng, đất này ông Ngọc cho.

Ngày 22/9/1998, UBND quận 7 ban hành Quyết định 46/QĐ.UB.QLĐT bác đơn của bà Tư vì bà Tư không có giấy tờ chứng minh, đồng thời thu hồi phần đất tranh chấp giữa bà Tư và bà Bạc có nguồn gốc đất rạch (thể hiện trên bản đồ năm 1984 theo TL299/TTg) với diện tích 87,32 m2 tạm giao cho UBND phường Tân Phú quản lý.

Lúc này, bà Bạc lại khiếu nại Quyết định của UBND quận 7 lên UBND TP Hồ Chí Minh. Ngày 25/2/2000, UBND TP Hồ Chí Minh ban hành Quyết định 1265/QĐ.UB.TD bác khiếu nại của bà Bạc, công nhận Quyết định 46 của UBND quận 7.

Năm 2001, bà Bạc xây dựng nhà trên phần đất đã san lấp và bị xử phạt vi phạm hành chính. Tuy nhiên, việc xử phạt không thực hiện và bà Bạc tiếp tục sử dụng nhà đất đến nay.

Tại tòa, ông Đoàn Đình Ngọc xác định có bán đất gò làm nhà ở cho bà Bạc, không bán đất rạch (Giấy xác nhận ngày 10/5/2009 và Bản tự khai ngày 20/8/2009).

Đơn tường trình ngày 16/6/2014 có xác nhận của một số người sống lâu năm tại địa phương: Đất bà Bạc san lấp từ 1992. Năm 1992 ông Ngọc khiếu nại của UBND xã Phú Mỹ giải quyết cho bà được san lấp nới rộng 5m từ ranh đất gò. Năm 1997 bà san lấp tiếp và xây dựng nhà tôn gạch mái lá diện tích 9,6 m2 trên đất cho ở và làm tiệm may sửa quần áo.

Bất ngờ ngày 9/4/2008, ông Võ Văn Thơm gửi đơn khởi kiện bà Bạc đòi lại diện tích đất 121m2 thửa 1429-17 tờ bản đồ 01PM của gia đình đang buôn bán tại TAND quận 7, với lý do đất nguồn gốc là rạch do Nhà nước quản lý, ông đã lập thủ tục đầu tư và được cấp GCN.

Đơn kêu cứu của bà Bạc

Kháng nghị giám đốc thẩm

Tuy nhiên, trong Bản tự khai ngày 22/5/2008, ông Thơm khai: Nguồn gốc đất tranh chấp do cha ông Thơm (Võ Văn Xưa) sử dụng trước giải phóng. Sau giải phóng, ông Thơm và cha ông tiếp tục sử dụng thả vịt, đi ghe. Năm 2000, ông Thơm làm thủ tục đăng ký nhưng do đất rạch là đất công do Nhà nước quản lý nên phải lập thủ tục đầu tư. Ngày 22/7/2004, ông Thơm được cấp GCN, năm 2007 bà Bạc lấn chiếm xây dựng lán trại.

Bà Bạc cho biết, ông Thơm khai nguồn gốc không thống nhất, không rõ ràng: Nếu là đất cha mẹ để lại thì phải có giấy tờ chứng minh; nếu là đất công UBND các cấp phải có tài liệu chứng minh? Cả hai đều không có gì chứng minh nhưng vẫn được tòa chấp nhận?

Mặc dù vậy, tại Bản án dân sự sơ thẩm số 397/2017/DS-ST ngày 4/12/2017 của TAND quận 7 và Quyết định đình chỉ số 453/2018/QĐ-PT ngày 9/5/2018 của TAND TP Hồ Chí Minh đưa ra phán quyết yêu cầu gia đình bà Bạc phải trả lại diện tích đất tranh chấp cho ông Thơm. Trước các quyết định bất lợi, bà Bạc (bị đơn) đã nộp đơn kiến nghị lên cấp tòa cao hơn.

Ngày 9/1/2019, VKSND cấp cap tại TP Hồ Chí Minh ban hành Quyết định kháng nghị số 08/QĐKNGĐT-VKS-DS. Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của VKSNDCC tại TP Hồ Chí Minh nhận định:

Thứ nhất, nguồn gốc đất tranh chấp 121m2, thuộc thửa 1429-17 tờ bản đồ 01 PM, tại khu phố 2, phường Tân Phú, quận 7 được tòa cấp sơ thẩm nhận định thuộc đất công nhưng trong hồ sơ vụ án không có tài liệu liên quan, đồng thời tòa án không yêu cầu UBND quận 7, UBND TP Hồ Chí Minh cung cấp các tài liệu liên quan đến quá trình giải quyết khiếu nại, cũng như yêu cầu được cung cấp bản đồ được thành lập vào năm 1984 theo chỉ thị 299/TTG của Thủ tướng Chính phủ để xác định nguồn gốc phần đất là đất rạch thuộc đất công.

Thứ hai, phía gia đình bà Bạc cung cấp thông tin gia đình bà sử dụng đất từ năm 1968 đến ngày 17/4/1992 khi Nhà nước lập quy hoạch giải tỏa thu hồi đất lập dự án Khu dân cư Tân Thuận và mở đường số 1 thì có hiệp thương đền bù cho chồng bà Bạc đồng thời xảy ra tranh chấp với ông Ngọc. Tòa án cấp sơ thẩm đã không xác minh, thu thập các tài liệu liên quan đến nội dung này, từ đó không trả lời được câu hỏi vì sao năm 1992 lại công nhân cho gia đình bà Bạc sử dụng đất nhưng đến năm 1998 lại cho rằng đây là đất công.

Thứ 3, gia đình bà Bạc trình bày sử dụng đất từ năm 1968 và luôn có nguyện vọng được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với phần đất này, khi UBND quận 7 phê duyệt dự án và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 00157/QSDĐ/145-QĐH 2004 ngày 22/7/2004 cho ông Thơm đã xem xét ưu tiên cho người đang trực tiếp sử dụng đất này hay chưa? Đã tính đến công sức san lấp đối với phần đất này của gia đình bà Bạc? Đồng thời việc giao đất công để lập dự án phân lô hộ lẻ làm nhà ở có thực hiện công bố công khai và bán đấu giá theo Điều 58 của Luật đất đai năm 2003 hay không?

Từ đó, VKSND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh nhận định, TAND quận 7 chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Thơm và việc UBND quận 7 cấp GCNQSDĐ cho ông Thơm khi chưa thu thập đầy đủ các tài liệu chứng cứ là chưa có cơ sở.

VKSND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh có Quyết định Kháng nghị toàn bộ Bản án dân sự sơ thẩm số 397/2017/DS-ST ngày 4/1/2017 của TAND quận 7 và Quyết định đình chỉ số 453/2018/QĐ-PT ngày 9/5/2018 của TAND TP Hồ Chí Minh; đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh xét xử giám đốc thẩm theo hướng hủy Quyết định phúc thẩm và hủy bản án dân sự sơ thẩm nêu trên. Giao hồ sơ vụ án cho TAND quận 7 xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định pháp luật; Tạm đình chỉ thi hành Quyết định đình chỉ số 453/2018/QĐ-PT ngày 9/5/2018 của TAND TP Hồ Chí Minh cho đến khi có Quyết định giám đốc thẩm.

Vụ việc sau đó được TAND quận 7 xét xử lại tại Bản án sơ thẩm số 13/2022/DS-ST ngày 20/1/2022 và TAND TP Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm tại Bản án số 441/2022/DSPT ngày 2/8/2022.

Cả 2 bản án đều không chấp nhận đơn kháng cảo của bà Bạc và buộc bà phải trả lại đất đồng thời phải tháo dỡ căn nhà cấp 4 xây dựng trên đất tranh chấp với ông Thơm.

Sau bản án này, bà Bạc tiếp tục làm đơn và đã được VKSND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh thụ lý giải quyết theo Giấy xác nhận số 1477/XN-VC3-VP ngày 9/9/2022.

Lý do VKSND kháng nghị vụ tranh chấp quyền sở hữu nhà... Người bị thu hồi đất sẽ được bồi thường bằng nhiều hình thức khác nhau