Khám chữa bệnh từ xa được bảo hiểm y tế chi trả: những “nút thắt” cần gỡ

Từ 1/7/2025, người tham gia BHYT được thanh toán chi phí khám chữa bệnh từ xa.

Sau nửa năm triển khai (tính đến cuối 2025), ghi nhận từ một số địa phương, bệnh viện và cơ quan BHXH cho thấy: người dân quan tâm rõ rệt, hạ tầng số được thúc đẩy nhanh hơn, hoạt động hội chẩn từ xa gia tăng; song đi kèm là bài toán chuẩn hóa quy trình – mã dịch vụ – dữ liệu thanh toán và kiểm soát chất lượng chuyên môn.

Quyền lợi “mới tinh” và điều kiện thực thi

Từ 1/7/2025, người tham gia BHYT được thanh toán chi phí khám chữa bệnh từ xa; hỗ trợ khám chữa bệnh từ xa; y học gia đình; khám tại nhà; phục hồi chức năng; các mức, tỷ lệ và điều kiện thanh toán cụ thể do Chính phủ và Bộ Y tế quy định chi tiết.

Ở góc độ thủ tục, cơ quan BHXH nhấn mạnh việc định danh – tra cứu thẻ BHYT điện tử/VNeID/VssID và quy trình xử lý khi hệ thống lỗi kết nối (cho phép cơ sở y tế tiếp nhận, sau đó phối hợp BHXH xác minh, giám định – thanh toán). Đây là “xương sống” để khám chữa bệnh từ xa vận hành trơn tru, vì khám từ xa gắn trực tiếp với dòng dữ liệu thanh toán. Một trong những chỉ báo dễ thấy sau khi chính sách mới có hiệu lực là tốc độ thúc đẩy chuyển đổi số trong tiếp đón – đăng ký – thanh toán – liên thông dữ liệu. Ngay trước thời điểm 1/7/2025, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đã lưu ý yêu cầu nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, liên thông dữ liệu dân cư, cấp mã định danh và thanh toán điện tử để đáp ứng các quyền lợi mới. Tại một số địa phương, hoạt động telemedicine phục vụ chuyên môn (hội chẩn, tư vấn, hỗ trợ tuyến dưới) cũng được ghi nhận tăng. Ở Quảng Ninh, đã thực hiện nhiều lượt hội chẩn giữa các cấp, cho thấy mô hình hỗ trợ chuyên môn từ xa đang được “đẩy công suất”.

Tại Cần Thơ, ghi nhận công tác khám chữa bệnh và chi trả BHYT đạt kết quả tích cực, quyền lợi người tham gia được bảo đảm kịp thời sau khi Luật BHYT sửa đổi và các văn bản hướng dẫn có hiệu lực. Đáng chú ý, từ phía cơ sở y tế, dấu hiệu “nhập cuộc” thể hiện qua việc công khai quy trình đặt lịch/đăng ký, trong đó có lựa chọn đối tượng BHYT trên hệ thống hẹn khám từ xa/đặt hẹn của một số bệnh viện.

Những “nút thắt” nổi lên và giải pháp tháo gỡ

Giảm chi phí và thời gian “đi một chuyến khám” là lợi ích được nhắc đến nhiều nhất, đặc biệt với nhóm bệnh mạn tính cần tái khám, theo dõi đơn thuốc, tư vấn phục hồi chức năng hoặc quản lý yếu tố nguy cơ. Người cao tuổi, người khuyết tật, người ở vùng sâu, vùng xa có thể tiếp cận bác sĩ mà không phải di chuyển thường xuyên. Bên cạnh đó, chính sách mới tạo lực kéo để bệnh viện chuẩn hóa quy trình điện tử: định danh người bệnh, hồ sơ số, phiếu hẹn/phiếu chuyển tuyến điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt… Đây là nhóm yếu tố giúp khám chữa bệnh từ xa không chỉ “có cuộc gọi video”, mà trở thành một dịch vụ y tế có thể giám định – thanh toán – theo dõi chất lượng. Tuy nhiên, giai đoạn đầu cũng bộc lộ những vấn đề cần chuẩn hóa nhanh nếu muốn telemedicine thực sự “chạy đường dài”.

Thứ nhất, ranh giới giữa “khám từ xa” và “tư vấn sức khỏe”. Telemedicine trong hệ thống công được triển khai nhiều năm, nhất là hội chẩn tuyến dưới – tuyến trên, với hướng dẫn chuyên môn từ Bộ Y tế. Nhưng khi gắn với BHYT chi trả, câu hỏi trở nên cụ thể hơn: trường hợp nào được tính là một lượt khám/điều trị từ xa đủ điều kiện thanh toán? hồ sơ cần những thành phần nào? dữ liệu lâm sàng tối thiểu ra sao? Các hướng dẫn chuyên môn trước đó là nền tảng, nhưng để thanh toán diện rộng cần bộ tiêu chí thống nhất, kiểm tra được.

Thứ hai, bài toán dữ liệu và kết nối hệ thống. Cơ quan BHXH đã phải hướng dẫn chi tiết tình huống lỗi kết nối khi tra cứu thẻ BHYT điện tử, cho thấy hạ tầng số vẫn có “độ trễ” nhất định so với nhu cầu thực tế. Với khám chữa bệnh từ xa, nơi mọi thứ phụ thuộc vào xác thực và dữ liệu, độ trễ này tác động trực tiếp đến trải nghiệm và tiến độ thanh toán.

Thứ ba, kiểm soát lạm dụng – trục lợi. Khi dịch vụ chuyển lên môi trường số, rủi ro “làm khống hồ sơ”, chỉ định không phù hợp, hoặc khó kiểm chứng tương tác khám bệnh thực tế là thách thức mà các cơ quan quản lý phải tính trước. Đây cũng là lý do trong nhiều thảo luận về chính sách, nội dung liên quan đến quản lý quỹ và thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT thường đi kèm yêu cầu chuẩn hóa, giám sát chặt.

Từ các dấu hiệu ban đầu, có thể thấy khám chữa bệnh từ xa được BHYT chi trả là một quyết định đúng hướng, nhưng để mở rộng bền vững cần ba nhóm giải pháp:

Chuẩn hóa dịch vụ: định nghĩa rõ “khám từ xa” theo nhóm bệnh, mức độ can thiệp, yêu cầu dữ liệu tối thiểu và quy trình lưu vết phục vụ giám định. Chuẩn hóa hệ thống dữ liệu - liên thông: giảm tình trạng lỗi tra cứu, hoàn thiện định danh, đồng bộ danh mục dùng chung, tiến tới một chu trình số khép kín từ đặt lịch - khám - kê đơn - theo dõi - thanh toán. Đo lường hiệu quả thực chất: ngoài số lượt hội chẩn/triển khai, cần chỉ số về giảm tái nhập viện, giảm biến chứng, giảm chi phí đi lại, mức hài lòng người bệnh và năng suất bác sĩ; đặc biệt ở y tế cơ sở và vùng khó tiếp cận.

	Năm học 2025-2026, học sinh, sinh viên cả nước được hỗ trợ tối thiểu 50% mức đóng BHYT
	Xây dựng quy trình kiểm tra chuyên ngành lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế
	Dự toán thu, chi bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế 2026