Góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Ưu tiên khu đất có vị trí thuận lợi nhất làm khu tái định cư

Sáng 15/1, Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Ảnh: Quochoi

Ưu tiên khu đất có vị trí thuận lợi nhất làm khu tái định cư

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) về nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phải cụ thể hóa được yêu cầu của Nghị quyết 18. Phải có quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để sau khi thu hồi đất thì người dân có đất bị thu hồi phải có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Với quy định về tiêu chuẩn hạ tầng kỹ thuật của khu tái định cư tại Điểm a Khoản 2 Điều 110, cụ thể: Hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư đạt tiêu chuẩn nông thôn mới đối với khu vực nông thôn, đạt tiêu chuẩn đô thị đối với khu vực đô thị - Đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, đây là tiêu chuẩn tối thiểu đối với khu tái định cư.

Nếu nơi nào có điều kiện có thể xây dựng khu tái định cư khu vực nông thôn nhưng đạt chuẩn của khu đô thị mới thì càng khuyến khích chứ không giới hạn - theo đại biểu Hoàng Văn Cường. Do vậy, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị thêm là Hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư không thấp hơn tiêu chuẩn nông thôn mới đối với khu vực nông thôn, không thấp hơn tiêu chuẩn khu đô thị mới đối với khu vực đô thị.

Đồng thời với quy định ưu tiên lựa chọn địa điểm của khu tái định cư tại Điểm Khoản 3, Điều 110, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị bổ sung thêm một điểm là: “Ưu tiên khu đất được quy hoạch đất ở có vị trí thuận lợi nhất ở địa bàn được lụa chọn làm khu tái định cư”.

Lý giải điều này, theo đại biểu Hoàng Văn Cường, cần phải bổ sung quy định này để tránh tình trạng, có địa phương dành quy đất được quy hoạch đất ở có vị trí thuận lợi nhất cho đấu giá để thu tiền, còn khu xa, khó khăn không ai muốn mua thì bố trí khu tái định cư.

Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng dẫn ra các trường hợp thực tế. Cụ thể, các dự án tái định cư đường vành đai 4 Hà Nội đang thực hiện dành vị trí thuận lợi nhất cho tái định cư và xây dựng hạ tầng khu tái định cư ở nông thôn ngoại thành như tiêu chuẩn khu đô thị mới nên người dân phải di dời chỗ ở rất đồng tình ủng hộ.

Hoặc tại Khoản 4, Điều 91 thể hiện rất rõ trách nhiệm của Nhà nước đối với người có đất bị thu hồi. Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, phương án hỗ trợ tốt nhất, bền vững nhất không phải là đưa tiền cho người dân mà phải tạo không gian, mặt bằng làm nơi sản xuất kinh doanh.

Nếu thu hồi đất đang là nhà xưởng sản xuất kinh doanh (SXKD) thì trong phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư phải có phương án tạo lập mặt bằng mới cho các hoạt động sản xuất kinh doanh phải di dời đến các vị trí thuận lợi nhất có thể tái lập hoạt động SXKD.

Nếu thu hồi đất nông nghiệp để không có thể chuyển đổi nghề nghiệp làm trong khu công nghiệp hoặc khu đô thị thì trong phương án thu hồi bồi thường phải quy hoạch diện tích đất dịch vụ để để xây nhà cho thuê hoặc làm nơi bán hàng, kinh doanh dịch vụ để người bị mất đất có việc làm và thu nhập.

Trong quy định về các đối tượng thu hồi đất mới chỉ có quy định về thu hồi đất cho khu tái định cư, chưa có quy định về thu hồi đất để tạo mặt bằng SXKD cho người bị thu đất. “Do vậy tôi đề nghị bổ sung thêm vào Khoản 21 Điều 79 thêm một nội dung là, thu hồi đất tạo mặt bằng SXKD cho người có đất bị thu hồi” – theo đại biểu Hoàng Văn Cường.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quochoi

Quy định thu hồi đất và loại trừ không thu hồi Giấy chứng nhận

Còn theo đại biểu Lê Thanh Hoàn (Thanh Hóa) về quy định thu hồi đất tại khoản 3 Điều 81 và loại trừ không thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp tại khoản 4 Điều 152.

Theo đó, tại điểm d khoản 2 Điều 152 dự thảo Luật quy định Nhà nước thu hồi Giấy chứng nhận trong trường hợp cấp đất không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất…

Tuy nhiên, tại khoản 4 Điều này lại có quy định loại trừ và theo đó, Nhà nước không thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp, mặc dù Giấy chứng nhận đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất… Đối với trường hợp đã chuyển đổi, chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho, góp phần vốn bằng quyền sử dụng đất và đã được giải quyết theo quy định của pháp luật.

Trong khi đó, Điều 81 dự thảo Luật quy định đối với đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền thì phải thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai.

Quy định như khoản 4 Điều 152 là chưa thống nhất với Điều 81, vì Điều 81 không loại trừ trường hợp đã thực hiện chuyển đổi, chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho, góp vốn bằng quyền sử dụng đất.

Như vậy, nếu có hành vi vi phạm tại khoản 3 Điều 81 thì thực hiện thu hồi đất hay căn cứ vào khoản 4 Điều 152 để không thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, với ý nghĩa là công nhận quyền sử dụng đất của người nhận chuyển nhượng, nhận thừa kế, nhận tặng cho.

“Tôi đề nghị cân nhắc quy định này, dù đây là nội dung kế thừa một phần từ Điều 106 Luật đất đai hiện hành. Bởi quy định này trên thực tế đã gây ra nhiều khó khăn trong xử lý vi phạm trong trường hợp đất được cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng, không đúng thời hạn sử dụng đất… khi người sử dụng đất đã chuyển quyền sử dụng đất cho người khác. Theo cử tri phản ánh thì đây chính là quy định hợp thức hóa sai phạm cho hành vi vi phạm của cơ quan, người có thẩm quyền trong việc giao đất, cho thuê đất; dẫn đến việc người có quyền sử dụng đất nếu muốn lách luật sẽ chuyển nhượng ngay cho bên thứ ba, điều này tránh cho họ bị xử lý thu hồi đất về sau” – theo đại biểu Lê Thanh Hoàn.

Nếu để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người thứ ba, đặc biệt là người nhận chuyển nhượng hợp pháp thì pháp luật về trách nhiệm bồi thường nhà nước cần phải được áp dụng trong trường hợp có thiệt hại do hành vi của cơ quan, người có thẩm quyền gây ra.

Do đó, theo nguyên tắc mọi hành vi vi phạm pháp luật đều phải được xử lý nghiêm minh, hậu quả phải được khắc phục, đề nghị bỏ quy định loại trừ tại khoản 4 Điều 152 và chỉ áp dụng điểm d khoản 2 Điều 152 và khoản 3 Điều 81 để thu hồi giấy chứng nhận, thu hồi đất trong trường hợp cấp, giao đất không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng.

	Điều chỉnh chương trình Kỳ họp thứ 6, chưa thông qua Luật Đất đai (sửa đổi)
	Đại biểu Quốc hội: Không nên quy định cứng điều kiện tái định cư khi thu hồi đất