Theo lời của những chủ quán và thông tin được ghi trên các bao bì bọc đũa, chúng tôi đóng vai một người đi xin việc làm, đến xưởng sản xuất đũa sử dụng một lần ở Thủ Đức. Tiếp chúng tôi là một người phụ nữ to béo. Bà ta bảo, ở đây chỉ cần những người có sức khỏe, không tuyển người ốm yếu. Trong khi đó, chúng tôi lại không đáp ứng được yêu cầu. Nhưng chúng tôi vẫn cố nài nỉ, xin làm bất kì công đoạn gì, chỉ cần ngày có đủ ba bữa ăn là được.

Nghe có người đến xin việc mà lại đòi lương “hời”, người phụ nữ này im lặng ra vẻ suy nghĩ một lúc, rồi gọi điện cho ai đó. Ngay khi cuộc điện thoại kết thúc, chúng tôi được tuyển dụng.

Ngay từ trước khi vào làm, người phụ nữ yêu cầu chúng tôi cất điện thoại với lí do “làm mất năng suất”. Bên cạnh đó, bà cũng khuyên nên cởi áo ra bởi xưởng khá nóng. Chúng tôi được đưa vào giai đoạn bỏ đũa vào bao. Ở giai đoạn này, có hai “nhóc” đã làm từ trước. Công việc khá nhẹ nhàng, chỉ cần bỏ đũa vào bọc ny lon rồi chuyển sang một người khác đưa vào một cái máy đóng dập bao lại.

Một điều đáng nói, đây là giai đoạn cuối cùng trong việc sản xuất, đóng gói đũa. Nhưng những người ở đây làm bằng tay, không có găng tay gì. Thậm chí, do làm lâu, trên tay của những người này rất dơ. Nhưng họ không ngại ngần khi cầm nắm đũa để bỏ vào bao bì.

Tẩm nhiều hóa chất

Giờ nghỉ trưa, chúng tôi lò dò đi quanh xưởng và bắt gặp một người đàn ông ở trần, mặc quần cộc, tên N. đang dùng một thanh gỗ dài khuấy vào một thùng nước lớn. Thấy chúng tôi thắc mắc, ông N. bảo đây là dung dịch tẩy trắng đũa.

Thấy chúng tôi ngẩn ngơ không hiểu, ông liền giải thích, tre làm đũa ở đây là loại tre non, xấu, do đó, khi vót xong sẽ không được đẹp, thường có màu đen. Do đó, cần phải “tân trang” để có những bó đũa trắng”. Ông vừa khuấy vừa cho biết, đây là dung dịch chứa nước clo. Có đôi lúc, ông cũng được chủ yêu cầu sử dụng oxy già. Sau khi khuấy đều, ông sẽ đỗ hàng loạt đôi đũa đã được vót vào bên trong. Một lát sau vớt ra sẽ có những đôi đũa trắng tinh.

Ông N. còn cho biết, ở đây “tân trang” đũa bằng cách nhúng đũa vào hóa chất, còn trước đây, ông làm ở cơ sở sản xuất đũa khác ở quận 12, họ tẩy bằng cách xông hơi qua khí sunfur. Ông so sánh: “Làm ở đây mệt hơn nhiều, vì phải đổ vào, vớt ra, còn làm chỗ cũ chỉ cần đổ đũa lên sàn để xông, sau, chỉ cần nhấc sàn lên, đũa chảy xuống phía dưới là xong”.

Chia tay ông N., tôi đi sang nơi anh Th. đang làm. Ở đây, có một đống lớn những đôi đũa cũ đã qua sử dụng, nhìn rất bẩn. Thấy tôi nhăn mặt, anh Th. bảo: “Chú chưa quen đấy. Vài ngày là thấy bình thường”. Qua cuộc trò chuyện, chúng tôi được biết, đống đũa này được thu mua lại ở những quán, nhà hàng. Sau khi mua lại, đem về xưởng, chúng sẽ được tẩy trắng. Sau đó lại được bọc bao bì, bán lại cho những nơi đã được thu mua.

Tất cả đũa ở đây sau khi đã qua bước “làm trắng” sẽ được đưa đến “tân trang” lần hai bằng cách lăn qua một lớp bột tan. Bột tan này được làm bằng đá nghiền thành bột, hòa thêm hương thơm để quét lên đũa cho mịn và khô.

Theo những công nhân ở đây cho biết, trên địa bàn TP HCM có rất nhiều cơ sở sản xuất đũa chỉ dùng một lần như ở quận 12, quận Bình Tân, huyện Hóc Môn... Và hầu hết tất cả những cơ sở này đều liên hệ với nhau để cập nhật những “công nghệ” làm mới đũa đẹp và rẻ hơn.

Cuối buổi chiều hôm đó, với lý do làm không nổi, chúng tôi xin nghỉ việc. Người phụ nữ lúc sáng dùng mọi lời lẽ để cố gắng giữ món “hời” vừa mới tuyển được. Nhưng chúng tôi vẫn một mực từ chối. Trước khi chia tay, người phụ nữ này còn bảo “Lúc nào cần việc thì trở lại đây nha cưng”.

(còn nữa)

Theo Khôi Nguyên

Xzone.vietnamnet