Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh phù hợp thực tế

Người dân làm thủ tục thuế TNCN tại Chi cục Thuế Hà Nội. Ảnh: Công Hùng

Điều chỉnh phù hợp với thực tế

Từ năm 2020 đến nay, mức giảm trừ gia cảnh là 11 triệu đồng/tháng. Với mức này, cá nhân có thu nhập 17 triệu đồng/tháng (1 người phụ thuộc) hoặc 22 triệu đồng/tháng (2 người phụ thuộc), sau khi trừ bảo hiểm, chưa phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Mức giảm trừ gia cảnh trong thuế TNCN giúp hỗ trợ người lao động thực hiện nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, trước biến động kinh tế - xã hội, nhiều ý kiến cho rằng, cần điều chỉnh để phù hợp với thực tế chi tiêu.

Theo chị Nguyễn Thị Thư (quận Hoàng Mai), gia đình chị gồm 4 người, 2 vợ chồng, 2 con nhỏ với tổng thu nhập 35 triệu đồng/tháng với đủ loại chi phí: thuê nhà, điện nước, ăn uống, xăng xe, tiền học của con... gần như không có khoản dành dụm phòng lúc ốm đau, chứ chưa nói đến mục tiêu mua nhà. Trong khi đó, hai vợ chồng vẫn trong diện phải nộp thuế TNCN vì thu nhập hơn 17 triệu đồng/tháng/người (trường hợp có một người phụ thuộc).

Anh Cao Quang Minh (TP Hồ Chí Minh) cho biết, chỉ riêng chi phí cho con đã chiếm 8 triệu đồng/tháng, nhưng mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc vẫn là 4,4 triệu đồng/tháng. Chưa kể, thuê một căn hộ nhỏ 7 - 9 triệu đồng/tháng. Vì thế, nếu có điều chỉnh hợp lý, người lao động sẽ bớt áp lực hơn.

Luật Thuế TNCN sửa đổi 2012 quy định: “Trường hợp chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm Luật có hiệu lực thi hành hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh quy định tại khoản này phù hợp với biến động của giá cả để áp dụng cho kỳ tính thuế tiếp theo”. Theo đó, việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh chỉ được thực hiện khi biến động CPI lũy kế qua các năm trên 20%. Tính từ năm 2020 đến hết năm 2024, chỉ số CPI đã tăng gần 16%. Do đó, trong năm 2025, nếu chỉ số CPI có biến động lớn thì có thể tại Kỳ họp 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào tháng 10/2025 sẽ có nghị quyết về việc nâng mức giảm trừ gia cảnh.

Không đợi đến khi CPI tăng mạnh

Theo các chuyên gia, mức giảm trừ gia cảnh cần được điều chỉnh linh hoạt theo tình hình kinh tế - xã hội nhằm bảo đảm chính sách thuế phù hợp với mức sống thực tế của người dân. Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh không chỉ giúp bảo đảm công bằng mà còn góp phần duy trì sức mua trong nền kinh tế.

Thực tế tại nhiều quốc gia, chính sách thuế TNCN được điều chỉnh định kỳ. Một số nước tham chiếu mức giảm trừ gia cảnh với CPI hoặc mức lương tối thiểu để bảo đảm sự hợp lý trong điều tiết thu nhập. Tại Việt Nam, chỉ số CPI bao gồm hơn 700 mặt hàng, trong khi người lao động chủ yếu chi tiêu cho một số mặt hàng thiết yếu (thực phẩm, nhà ở, giáo dục). Nếu mức giảm trừ gia cảnh chỉ điều chỉnh khi CPI tăng trên 20% là chưa phù hợp; nên có cơ chế điều chỉnh mức giảm trừ theo biến động giá cả sinh hoạt, thay vì đợi đến khi CPI tăng mạnh mới xem xét thay đổi. Do đó, tại Tờ trình, Bộ Tài chính đề xuất cân nhắc nghiên cứu phương án giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh để bảo đảm linh hoạt, chủ động cho phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ.

Nhiều bộ, ngành, địa phương cũng đề nghị tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc. Trong đó, cao nhất là UBND tỉnh Hà Tĩnh đề nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế là 18 triệu đồng/tháng, mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 8 triệu đồng/tháng.

Phân tích theo lộ trình đã công bố, đến tháng 10/2025, dự thảo luật mới đưa ra Quốc hội, tháng 5/2026 thông qua, như vậy, khoảng hai năm nữa mới thay đổi mức giảm trừ gia cảnh, điều này là chậm trễ. Do vậy, đề nghị Bộ Tài chính trình Chính phủ để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh ngay từ kỳ tính thuế năm 2025.

	Trình tự các bước hoàn thuế thu nhập cá nhân tự động
	Thừa kế, quà tặng có là nguồn thu nhập cá nhân?