Ảnh minh họa.

Bổ sung các khoản thừa kế, quà tặng phải chịu thuế

Tại dự thảo tờ trình đề nghị xây dựng dự án Luật thuế thu nhập cá nhân (thay thế) đang được Bộ Tài chính công bố lấy ý kiến rộng rãi, một đề xuất đáng chú ý là mở rộng phạm vi chịu thuế đối với thu nhập từ thừa kế, quà tặng.

Bộ Tài chính cho biết, tại Điều 3, Điều 18, Luật thuế Thu nhập cá nhân thực định mới chỉ quy định thu thuế đối với tài sản thừa kế, quà tặng là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh, bất động sản và tài sản khác phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng mà không thu thuế thu nhập cá nhân đối với một loại tài sản thừa kế mà nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng.

Qua rà soát kinh nghiệm quốc tế, nhiều quốc gia đánh thuế thừa kế, quà tặng theo giá trị gồm tài sản và tiền mặt. Tại Thái Lan, tài sản chịu thuế thừa kế gồm: bất động sản; chứng khoán; tài sản tài chính; tài khoản tiền gửi ngân hàng hoặc các loại tiền khác có tính chất tương tự. Tại Hàn Quốc và Nhật Bản quy định đánh thuế cá nhân với tất cả tài sản được thừa kế. Do đó, Bộ Tài chính đề xuất rà soát, nghiên cứu bổ sung quy định về thu nhập từ thừa kế, quà tặng tại Luật Thuế thu nhập cá nhân cho phù hợp với thực tế.

Hiện nay, theo Luật Thuế thu nhập cá nhân, thuế suất từ thừa kế và quà tặng là 10%, nhưng thừa kế giữa những người trong gia đình được miễn thuế. Mục tiêu của đề xuất này là mở rộng cơ sở thuế và đảm bảo tính công bằng trong việc đóng góp vào ngân sách Nhà nước.

Theo đó, để đảm bảo tính bao quát, công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế đối với cùng một loại thu nhập, phù hợp với pháp luật dân sự thực định về thừa kế và các hình thức thừa kế, Bộ Tài chính cho rằng cần rà soát, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định về thu nhập từ thừa kế, quà tặng tại Luật Thuế thu nhập cá nhân cho phù hợp với thực tiễn. Việc nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định về thu nhập từ thừa kế, quà tặng sẽ góp phần mở rộng cơ sở thuế theo định hướng đã được xác định trong nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nước.

Cần đảm bảo công bằng và tránh thất thu ngân sách Nhà nước

Liên quan đến vấn đề này, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân, Phan Hữu Nghị cho biết, xu hướng hiện nay của các nước là tách riêng quản lý thuế đối với giới siêu giàu. Nước ta có Chi cục thuế quản lý doanh nghiệp lớn vì vậy với thuế thu nhập cá nhân cũng cần nghiên cứu quản lý tài sản của giới siêu giàu. Nguyên nhân do nhóm này chiếm số ít nhưng lại chiếm phần lớn tài sản trong xã hội và các tài sản có giá trị lớn.

Theo ông Phan Hữu Nghị, cần có ngưỡng giá trị để miễn thuế hoặc áp dụng thuế suất thấp đối với các tài sản có giá trị nhỏ, không lớn để tránh tác động đến những hộ gia đình không thuộc nhóm thu nhập cao nhưng có tài sản thừa kế cho tặng. Theo đó, một số quốc gia áp dụng chính sách ưu đãi thuế đối với người thừa kế đã trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ hoặc người thân trong nhiều năm. Nếu Việt Nam áp dụng chính sách này, người thừa kế có thể được giảm xuống mức thuế suất còn 5% đến 10%, hoặc miễn thuế hoàn toàn trong một số trường hợp đặc biệt như người già yếu, người khuyết tật…

“Để điều chỉnh phù hợp với thông lệ quốc tế, có thể xem xét áp dụng mức thuế suất 15% đến 20% đối với tài sản thừa kế lớn, tương tự như thuế suất áp dụng ở một số quốc gia phát triển” - ông Phan Hữu Nghị đề xuất.

Cũng liên quan đến vấn đề này, theo Luật Thuế thu nhập cá nhân, thuế suất từ thừa kế và quà tặng là 10%, nhưng thừa kế giữa những người trong gia đình được miễn thuế. Mục tiêu của đề xuất này là mở rộng cơ sở thuế và đảm bảo tính công bằng trong việc đóng góp vào ngân sách Nhà nước.

Luật sư Nguyễn Thị Hồng Liên, Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp cũng đưa ra nhận định, việc mở rộng cơ sở thuế và đối tượng nộp thuế đối với thu nhập từ thừa kế và quà tặng không chỉ giúp đảm bảo công bằng trong hệ thống thuế, mà còn hạn chế tình trạng lách thuế, tích lũy tài sản bằng mọi cách cho thế hệ sau, đồng thời tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước và đảm bảo sự minh bạch trong khai báo tài sản.

Ủy viên Thường trực Hội Tư vấn thuế Việt Nam, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, Nguyễn Văn Được cũng cho rằng, không nên tính thuế thừa kế và quà tặng bất động sản giữa những người có quan hệ thân nhân trong gia đình, tuy nhiên có thể tính thuế với bất động sản khi có sự chuyển nhượng, mua bán.

“Việc đánh thuế thu nhập từ thừa kế và quà tặng cho thấy mục tiêu của đề xuất này là mở rộng cơ sở thuế và đảm bảo công bằng trong việc đóng góp vào ngân sách Nhà nước, nhưng cần xem xét kỹ lưỡng các tác động kinh tế và xã hội, đặc biệt là đối với văn hóa truyền thống và tình cảm gia đình của người Việt. Tuy nhiên ý kiến của các chuyên gia và một số địa phương cho thấy việc đánh thuế thừa kế và quà tặng trong gia đình có thể không phù hợp với thực tế Việt Nam và cần được xem xét lại” - ông Nguyễn Văn Được nêu quan điểm.

	Đề nghị xây dựng Luật Quản lý thuế (thay thế)
	Ưu đãi thuế cho doanh nghiệp, cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ