Đại biểu Quốc hội đề nghị xây dựng bộ sách giáo khoa có thể tái sử dụng trong nhiều năm

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

Sáng 29/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026; kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021-2025; cơ cấu lại nền kinh tế; việc thực hiện Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các văn bản quy phạm pháp luật trong năm 2025.

Miễn phí sách giáo khoa nhưng phải đi đôi với tinh thần tiết kiệm

Phát biểu tại phiên làm việc, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy (đoàn tỉnh Thái Nguyên) nêu rõ, năm 2025 là năm cả nước đồng sức, đồng lòng tập trung cho những nhiệm vụ trọng đại, mang tính lịch sử và đã đạt được những thành tựu rất đáng tự hào. Chủ trương "dân thụ hưởng" trên các lĩnh vực, trong đó lĩnh vực giáo dục ngày càng được bảo đảm tốt hơn.

Cụ thể, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, với những chính sách đột phá, vượt trội mang tầm chiến lược, tiếp tục khẳng định quan điểm nhất quán, giáo dục là quốc sách hàng đầu. Lần đầu tiên văn bản của Đảng đề cập rõ, giáo dục nhân tố quyết định tương lai của dân tộc. Đây là quan điểm chỉ đạo rất quan trọng, có tính định hướng xuyên suốt đối với toàn bộ chính sách đầu tư cho giáo dục.

Về miễn học phí và miễn phí sách giáo khoa, theo đó, từ năm 2025 thực hiện miễn toàn bộ học phí đối với bậc từ mầm non đến hết lớp 12 đối với các cơ sở giáo dục công lập và thực hiện hỗ trợ học phí đối với các cơ sở giáo dục dân lập và tư thục; đối với sách giáo khoa thực hiện miễn phí từ năm 2030.

“Chủ trương miễn học phí và miễn phí sách giáo khoa không chỉ là sự hỗ trợ về mặt tài chính mà chính là đầu tư cho tương lai quốc gia, khẳng định cam kết mạnh mẽ của Đảng, Nhà nước trong việc xây dựng một xã hội công bằng, nơi mà mọi trẻ em đều có cơ hội được phát triển một cách toàn diện. Chủ trương này được Nhân dân hân hoan đón nhận, thực sự là ý Đảng, hợp lòng dân”- đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ nhấn mạnh.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy (đoàn tỉnh Thái Nguyên) phát biểu. Ảnh: Quochoi.vn

Theo đại biểu, chúng ta cũng thực hiện chính sách ưu đãi vượt trội đối với đội ngũ nhà giáo. Những chính sách ưu đãi vượt trội này không chỉ động viên nhà giáo yên tâm cống hiến cho nghề mà còn được kỳ vọng là cơ sở thu hút nhiều người giỏi công tác trong ngành giáo dục. Các chính sách cũng cơ bản bảo đảm tính bao quát từ học sinh, giáo viên đến các nhà quản lý giáo dục; từ đầu tư cơ sở vật chất đến chế độ hỗ trợ.

Thời gian tới, đại biểu đề nghị, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo, rà soát hoàn thiện các chương trình giáo dục để khắc phục cho được những hạn chế đã chỉ ra trong nhiều năm đó là, chương trình giáo dục phổ thông vẫn còn nặng nề, một số chương trình đào tạo đại học vẫn thiên về lý thuyết, thiếu tính thực tiễn, một số chương trình đào tạo nghề chưa đáp ứng đòi hỏi của thị trường.

“Chủ trương cung cấp miễn phí sách giáo khoa sẽ bắt đầu được thực hiện từ năm 2030. Miễn phí sách giáo khoa nhưng phải đi đôi với tinh thần tiết kiệm. Do đó, chúng tôi kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo quán triệt tinh thần này vào ngay từ khâu làm sách, biên soạn sách giáo khoa cho đến khâu học sinh sử dụng sách sau này. Kiến nghị nghiên cứu để xây dựng bộ sách giáo khoa có thể tái sử dụng được trong nhiều năm, thay vì năm nào cũng phải mua mới như hiện nay để tránh lãng phí”, đại biểu nói.

Đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi, vùng sâu, vùng xa, đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ đề nghị, giai đoạn 2026 - 2030 cần ưu tiên dành nguồn lực thoả đáng cho việc xây dựng, chỉnh trang trường lớp, cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học đạt chuẩn. Rà soát, hoàn thiện chế độ hỗ trợ cho học sinh, sinh viên ở khu vực này phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay…

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên làm việc sáng 29/10. Ảnh: Quochoi.vn

Nhiều đại biểu Quốc hội cũng bày tỏ sự quan tâm đến những vấn đề gây bức xúc xã hội thời gian qua trong lĩnh vực giáo dục. Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Hà (Đoàn Bắc Ninh) cho rằng, bạo lực học đường hiện nay không chỉ là câu chuyện giữa học sinh với học sinh, mà còn phức tạp hơn khi giáo viên trở thành nạn nhân.

“Điều đáng nói, xã hội có xu hướng đẩy mọi trách nhiệm về nhà trường, xem việc ngăn chặn bạo lực học đường là trách nhiệm của giáo viên mà quên đi rằng bạo lực học đường không sinh ra từ một phía – mà là kết quả đan xen giữa 3 trụ cột “gia đình - nhà trường – xã hội”" - đại biểu nói.

Từ thực tế này, đại biểu Nguyễn Thị Hà cho rằng, đối với gia đình, cần quy định trách nhiệm liên đới với phụ huynh khi con em là học sinh vi phạm bạo lực nghiêm trọng; đưa giáo dục kỹ năng làm cha mẹ, giáo dục cảm xúc vào chương trình giáo dục cộng đồng. Đối với nhà trường, cần tăng cường tư vấn tâm lý học đường thực chất; xây dựng cơ chế phản ứng nhanh trong trường học khi xảy ra bạo lực. Đại biểu cũng cho rằng các nền tảng mạng xã hội cần có trách nhiệm hơn trong việc kiểm soát nội dung về bạo lực học đường.

“Cần rà soát, đánh giá hiệu quả triển khai Thông tư số 19/2025/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh nhằm cân bằng giữa nhân văn và kỷ luật; bổ sung các hình thức kỷ luật mang tính phục hồi nhưng vẫn đủ sức răn đe, điều chỉnh hành vi để học sinh nhận ra sai lầm và không tái phạm”, đại biểu Đoàn Bắc Ninh nói.

Tình trạng “bắt cóc online” đang là nỗi lo của nhiều gia đình

Thảo luận tại hội trường, theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Yến Nhi (Đoàn Vĩnh Long), hiện nay tình trạng bắt cóc online không còn là hiện tượng hiếm hoi mà đã trở thành mối nguy hiện hữu, gây bất an trong xã hội. Các đối tượng tội phạm công nghệ cao thường sử dụng tin nhắn, email hoặc các nền tảng mạng xã hội để điều khiển nạn nhân từ xa, buộc họ tự rút tiền, thuê chỗ ở, thậm chí tự quay video cầu cứu theo kịch bản do kẻ xấu dựng sẵn.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Yến Nhi (Đoàn Vĩnh Long) phát biểu. Ảnh: Quochoi.vn

Thực tế những vụ việc gần đây cho thấy, nạn nhân thường là học sinh, sinh viên, nhóm người trẻ dễ tin, dễ thao túng và thiếu kinh nghiệm tự bảo vệ. Hậu quả không chỉ dừng lại ở thiệt hại tài chính mà còn làm suy giảm niềm tin vào môi trường mạng, gây hoang mang trong xã hội và ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh, trật tự.

Theo đại biểu, nguyên nhân sâu xa đến từ sự phát triển nhanh của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) giúp tạo ra giọng nói, hình ảnh giả rất thuyết phục, khiến người dùng dễ bị lừa đảo. Trong khi đó, nhiều nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm pháp lý, còn lơ là trong kiểm duyệt và gỡ bỏ nội dung vi phạm. Tại Việt Nam, hệ thống pháp lý về quản lý, kiểm soát nội dung mạng chưa thật sự chặt chẽ, còn khoảng trống trong quy định và năng lực thực thi. Về nhận thức, nhiều người chưa được trang bị kỹ năng nhận diện rủi ro, dễ tin vào các thông tin giả, hình ảnh hoặc cuộc gọi “mạo danh”, dẫn đến bị kẻ xấu điều khiển theo các chiêu thức tinh vi.

Trước thực trạng đáng báo động này, đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương vào cuộc quyết liệt để có giải pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời. Theo đó, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục an toàn mạng cho người dân, đặc biệt là học sinh, sinh viên. Các trường học, tổ chức xã hội nên thường xuyên tổ chức sinh hoạt chuyên đề về nhận diện thủ đoạn bắt cóc online, cách bảo vệ thông tin cá nhân và ứng phó khi gặp tình huống nghi ngờ lừa đảo.

Đại biểu cũng kiến nghị cần xây dựng khung pháp lý chặt chẽ hơn, hoàn thiện Luật An ninh mạng, Luật Phòng chống tội phạm công nghệ cao và Bộ luật Hình sự nhằm quy định rõ ràng chế tài, hình phạt đối với hành vi bắt cóc online. Các quy định này phải đủ sức răn đe, đồng thời tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho lực lượng chức năng trong điều tra và truy tố. Cùng với đó, đề nghị yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới ký cam kết về việc báo cáo, gỡ bỏ nội dung vi phạm và công khai số liệu xử lý. Những đơn vị không tuân thủ quy định cần bị áp dụng biện pháp mạnh như phạt tài chính hoặc tạm ngừng quảng cáo tại Việt Nam.

Theo đại biểu, tháng 10/2025, Việt Nam đã tham gia Công ước của Liên Hợp Quốc về phòng chống tội phạm công nghệ cao cùng với 72 quốc gia, đây là cơ sở để các quốc gia phối hợp, chia sẻ dữ liệu, trao đổi thông tin và cùng đấu tranh với tội phạm mạng xuyên biên giới. Điều quan trọng là phải tổ chức thực thi thật sự hiệu quả.

Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị nâng cao năng lực điều tra, truy bắt của lực lượng công an và cảnh sát công nghệ cao. Lực lượng này cần được trang bị các công cụ hiện đại phục vụ phân tích dữ liệu, giám sát mạng, đồng thời được đào tạo chuyên sâu để thu thập, lưu trữ, phân tích chứng cứ số, giúp quá trình xét xử nhanh chóng và chính xác. Ngoài ra, có chính sách hỗ trợ tâm lý và pháp lý cho nạn nhân cùng gia đình, giúp họ ổn định tinh thần, được tư vấn và hỗ trợ bồi thường, tái hòa nhập xã hội, tránh tiếp tục rơi vào các “bẫy” mới trên mạng.

“Kẻ xấu đang tận dụng công nghệ để gây ra những tổn thương thật. Vì vậy, bắt cóc online là thách thức mới của thời đại số, đòi hỏi chúng ta phải hành động đồng bộ – từ giáo dục cộng đồng, hoàn thiện pháp luật, tăng cường hợp tác quốc tế đến nâng cao năng lực thực thi”- đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi nhấn mạnh. Đồng thời đề nghị Chính phủ bổ sung nhiệm vụ phòng, chống tội phạm công nghệ cao, trong đó có bắt cóc online, vào chương trình công tác từ nay đến cuối năm 2025 và các giải pháp trọng tâm năm 2026, để chỉ đạo quyết liệt và tổ chức thực hiện hiệu quả hơn trong thực tế.

	Cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở địa phương
	Quốc hội phê chuẩn nghị quyết bổ nhiệm 3 Bộ trưởng: Ngoại giao, Nông nghiệp và Môi trường, Nội vụ
	Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khoá XV bắt đầu tuần làm việc thứ 2, thảo luận nhiều dự thảo Luật và tình hình kinh tế - xã hội