Bài 1: Người dân còn mơ hồ về phân loại rác

Nhiều người dân còn lăn tăn khi chưa nắm được quy trình thu gom, phân loại rác thải tại nhà. (Ảnh: Duy Linh)

Việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt không phải là vấn đề mới đặt ra. Những năm qua, một số địa phương đã xây dựng mô hình, tuyên truyền, hỗ trợ người dân thực hiện việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nhà, góp phần tạo thuận lợi cho quá trình xử lý rác.

Cụ thể, năm 2006, Hà Nội triển khai Dự án thí điểm phân loại rác 3R do Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tài trợ. Ngoài ra, sau khi thực hiện thí điểm có hiệu quả tại huyện Đông Anh, hiện nay, tổ chức Live&Learn đang phối hợp với các Phòng Tài nguyên Môi trường và Hội Liên hiệp Phụ nữ xây dựng và triển khai Kế hoạch phân loại, xử lý rác tại nguồn tại 5 quận/huyện, gồm: Đông Anh, Sơn Tây, Ba Vì, Thạch Thất, Thanh Oai với sự tham gia của 7.621 hộ gia đình. Cho đến nay, chương trình thí điểm này đã giúp giảm được 12 tấn rác thải/ngày, tương đương với 50-70% lượng rác thải được giảm so với cùng kỳ năm 2020. Tuy nhiên cho đến nay, việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt vẫn chỉ dừng lại ở mức thí điểm.

Bên cạnh đó, để việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt từng bước đi vào nền nếp, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2022 đã “luật hóa” khi quy định chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân phải được phân loại thành chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; chất thải thực phẩm hoặc chất thải rắn sinh hoạt khác.

Theo khảo sát của phóng viên tại một số địa bàn, hầu hết người dân đều đồng tình với chủ trương phân loại rác và xử phạt hành vi không phân loại rác tại nguồn, tuy nhiên, cho đến bây giờ vẫn còn thiếu những quy định, hướng dẫn cụ thể từ cơ quan chức năng để Luật, Nghị định thực sự đi vào cuộc sống.

Chị Nguyễn Thanh Tâm (Giảng Võ, Ba Đình) cho biết, thời gian gần đây chị có nghe nhiều đến việc sẽ triển khai việc phân loại rác. “Nghe thì nghe vậy, nhưng quả thực tôi cũng rất mù mờ về việc phân loại rác sao cho đúng. Thế nào là rác hữu cơ, rác vô cơ hay rác tái chế quả thực không phải ai cũng phân biệt được”, chị Tâm nói.

Cũng theo chị Tâm, ngoài việc nên hướng dẫn cụ thể cho người dân biết để tiện phân biệt các loại rác, các cơ quan chức năng cũng nên phân phát, hoặc bán cho người dân những túi chứa rác thải theo màu, gắn nhãn… để thuận tiện cho người dân thực hiện.

Bà Nguyễn Thị Cúc (Thành Công, Ba Đình) cho hay, khu nhà bà ở thường công nhân vệ sinh sẽ đi thu rác theo giờ. Tầm 5h30 – 6h chiều, các hộ dân ở đây sẽ đem rác ra điểm tập kết, việc phân loại rác gần như không thấy có. “Từ xưa đến nay tôi chả thấy ai nhắc nhở phân loại rác bao giờ. Thông thường mỗi gia đình chỉ có 1 thùng rác dùng cho tất cả các loại rác, đến khi đổ rác thì gom chung vào một túi nilon cho tiện”, bà Cúc cho biết thêm.

Cũng theo bà, hầu hết các loại rác sinh hoạt gia đình từ giấy, thực phẩm đến các loại rác cứng như chai, lọ, bát, cốc vỡ… đều được cho vào chung một túi chứ cũng không thấy ai tách ra bao giờ. Công nhân vệ sinh môi trường đến thì cũng chỉ gom hết lên xe mang đến điểm tập kết chứ cũng không biết họ phân loại kiểu gì.

Bà Cúc cho rằng, việc phân loại rác là việc nên làm, nhất là khi các bãi chôn lấp hay các nhà máy xử lý rác đều đã quá tải như hiện nay. Tuy nhiên theo bà, để người dân tự nguyện tham gia thì cần có những buổi tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện. “Ở mỗi phố đều có tổ dân phố, có những hội, đoàn thể hoạt động, sinh hoạt. Nếu có thể lồng ghép nội dung này vào các buổi sinh hoạt để người dân hiểu rõ hơn về chủ trương cũng như những việc cần làm để bảo vệ môi trường thì có lẽ hiệu quả sẽ cao hơn ”, bà Cúc nói.

Tuy nhiên, cũng có nhiều quan điểm cho rằng, việc phân loại rác cũng cần thống nhất từ người dân, đơn vị thu gom đến công ty xử lý. Bởi rằng cho đến nay, chưa biết người dân thực hiện việc phân loại thế nào, thế nhưng đơn vị thu gom vẫn cũng chỉ một xe, một thùng và nhanh nhẹn dồn tất cả rác vào một chuyến. Như thế, liệu cái việc người dân phân loại từ nhà có thực sự hữu dụng hay không?!

Không dừng tay gom rác lên xe, chị Trần Thị Loan (công nhân thu gom rác tại địa bàn phường Nguyễn Du) cho biết: “Hiện tại chúng tôi chưa nhận được thông tin triển khai theo Nghị định mới. Bên cạnh đó, ý thức của một bộ phận người dân chưa cao, chúng tôi có những thùng rác riêng để người dân phân loại và bỏ vào nhưng nhiều người vẫn vô tư xả rác ra nơi công cộng nữa là phân loại rác tại nhà”.

Theo ông Đoàn Văn Thành (Nhân Chính, Thanh Xuân), các quy định về xử phạt đối với các hành vi không phân loại rác ông đã được nghe nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng, nhưng đến nay vẫn chưa thấy bất kỳ cơ quan nào thông báo, hướng dẫn hay yêu cầu người dân phân loại rác cả. “Để Nghị định đi vào cuộc sống thì tất cả người dân, ngoài ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường còn cần được tập huấn, hướng dẫn cụ thể về cách phân biệt và phân loại rác sao cho đúng. Như vậy, ngoài việc tiết kiệm thời gian, chi phí xử lý rác, còn góp phần nâng cao nhận thức của người dân về giữ gìn môi trường xanh, sạch, đẹp”, ông Thành cho hay.

(Còn nữa)

	Ước tính chỉ có 2% rác thải nhựa được tái chế tại Hà Nội
	Từ 25/8, không phân loại rác sinh hoạt sẽ bị phạt nặng
	Đẩy mạnh tuyên truyền phân loại chất thải rắn từ các tổ dân phố
	Hà Nội đầy mạnh tuyên truyền sẵn sàng cho lộ trình