Truy tố nguyên Tổng Giám đốc Trần Phương Bình và 11 đồng phạm

Được áp dụng BLHS cũ theo hướng có lợi!

11 bị can là: Nguyễn Đức Tài, SN 1968, nguyên GĐ DAB Sở giao dịch; Nguyễn Thị Ngọc Vân, SN 1970, nguyên Phó Tổng GĐ, Phó Chủ tịch Hội đồng tín dụng DAB; Nguyễn Tăng Ngọc Linh, SN 1972, nguyên Phó GĐ DAB Chi nhánh quận 10, TPHCM; Nguyễn Chí Thiện, SN 1981, nguyên cán bộ tín dụng DAB Chi nhánh quận 10; Nguyễn Chí Công, SN 1979, nguyên Phó phòng tín dụng khách hàng DN thuộc DAB Sở giao dịch; Phạm Huy Luận, SN 1972, nguyên GĐ DAB Chi nhánh quận 4, TP HCM; Vũ Đức Dũng, SN 1967, nguyên Phó GĐ DAB Chi nhánh quận 4; Nguyễn Văn Bảo, SN 1971, nguyên Trưởng phòng khách hàng DN DAB Chi nhánh quận 4; Nguyễn Quang Thọ, SN 1979, nguyên Phó GĐ DAB Chi nhánh quận 9, TP HCM; Phạm Chiến Quốc, SN 1979, nguyên Phó phòng khách hàng DN thuộc DAB Chi nhánh quận 9; Phùng Ngọc Khánh, SN 1963, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng GĐ Cty CP M&C.

Các bị can bị VKSND TC truy tố tội “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” Điều 206 - BLHS năm 2015. Nhưng căn cứ Điều 7 - BLHS năm 2015, Nghị quyết số 41 ngày 20-6-2017 của Quốc hội về việc thi hành BLHS năm 2015 theo hướng có lợi cho bị can, bị cáo, thì hành vi của Bình và 11 bị can, VKSND TC truy tố về cùng tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”, khoản 3 Điều 179, BLHS năm 1999. Với Bình, còn bị truy tố thêm tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”, Điều 355 BLHS năm 2015.

Trước đó, ở giai đoạn 1 của vụ án, Trần Phương Bình và Phan Văn Anh Vũ cùng 24 bị cáo khác đã bị đưa ra xét xử về hành vi gây thiệt hại 3.600 tỷ đồng. Trong giai đoạn 1, Trần Phương Bình đã bị TAND cấp cao tại TP HCM tuyên phạt án tù chung thân, Phan Văn Anh Vũ bị tuyên phạt 25 năm tù.

Bị can Trần Phương Bình.

Gây thiệt hại đặc biệt lớn!

VKSND TC kết luận, từ năm 2007- 2013, với vai trò là TGĐ, Phó Chủ tịch HĐQT và Chủ tịch Hội đồng tín dụng DAB, Bình đã chỉ đạo các bị can trong vụ án cùng các đối tượng liên quan khác thực hiện hành vi phạm tội gây thiệt hại cho DAB hơn 8.827 tỷ đồng. Trong đó, hành vi “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” cho 4 nhóm khách hàng (Hiệp Phú Gia, Đồng Tiến, M&C, Tân Vạn Hưng) làm thiệt hại cho cho DAB số tiền gần 8.752 tỷ đồng.
Đối với hành vi “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”, Trần Phương Bình và đồng phạm đã gây thiệt hại gây thiệt hại cho DAB hơn 3.139 tỷ đồng trong việc cho Nhóm khách hàng Hiệp Phú Gia (Cty TNHH Hiệp Phú Gia và một số Cty liên quan), Cty CP vốn Thái Thịnh (TTC) vay tiền.

Cụ thể, ngày 8-12-2007, TTC ký hợp đồng nhận đầu tư 100 triệu USD của VinaCapital (VIHL, VNL) thời hạn 12 tháng để mua cổ phần hoặc vốn góp tại các Cty mục tiêu (gồm: Cty CP Đầu tư xây dựng Nhật Quang, Cty CP Đầu tư và xây dựng Lâm Viên, Cty TNHH Hiệp Phú Gia…); TTC cầm cố toàn bộ cổ phần, vốn góp của TTC tại các Cty mục tiêu cho DAB; DAB ký hợp đồng ủy thác và quản lý tài khoản với VNL và VIHL bảo đảm cho TTC về khả năng hoàn trả 100 triệu USD tiền tài trợ và lãi tương ứng khi chấm dứt hợp đồng.

Năm 2008, VinaCapital không gia hạn hợp đồng và yêu cầu TTC hoàn trả 100 triệu USD. Do các dự án mà TTC đã đầu tư bị thua lỗ, không có khả năng trả nợ cho VinaCapital; để tránh VinaCapital khởi kiện TTC và DAB, Bình chỉ đạo nhân viên tại DAB cho các Cty và cá nhân vay 11 khoản, tổng số 1.820 tỷ đồng và xuất quỹ chi hơn 77 tỷ đồng để sử dụng mua lại 5 tài sản của Nhóm TTC, mục đích là để DAB quản lý tài sản, thu hồi số tiền DAB cho TTC vay và để TTC trả nợ cho VinaCapital.

Từ ngày 28-1-2008 đến ngày 6-12-2010, Bình tiếp tục chỉ đạo DAB cho Nhóm TTC vay 4 khoản với tổng số 904 tỷ đồng để TTC sử dụng hoàn trả cho VNL và VIHL và để TTC sử dụng cho mục đích khác. Đến hạn thanh toán, do Nhóm TTC không có khả năng trả nợ cho DAB, Bình đã chỉ đạo DAB cho Nhóm TTC vay tiền để đảo nợ, lập hợp đồng vay với mục đích vay khống, nâng khống tài sản bảo đảm... Tính đến ngày 24-12-2018, Nhóm TTC còn dư nợ 6 khoản vay với tổng số tiền hơn 3.139 tỷ đồng; thuộc nợ nhóm 5, khách hàng không có khả năng trả nợ.

Tương tự, Nhóm khách hàng M&C (Cty M&C và một số Cty, cá nhân có liên quan) không có khả năng trả nợ cho DAB khi đến hạn thanh toán, Trần Phương Bình đã chỉ đạo nhân viên DAB cho các công ty thuộc Nhóm khách hàng M&C vay tiền để đảo nợ và nhận tài sản đảm bảo là Dự án Sài Gòn - Ba Son để chứng minh mục đích sử dụng vốn vay tại DAB. Trong khi đó, quyền khai thác kinh doanh hình thành trong tương lai thuộc Dự án Sài Gòn - Ba Son, được DAB nhận làm tài sản đảm bảo cho các khoản vay, khi sử dụng làm tài sản thế chấp cho DAB dự án chưa có văn bản chấp thuận đầu tư của Cơ quan nhà nước có thẩm quyền, chưa được UBND TP HCM phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 theo quy định pháp luật về quy hoạch xây dựng; khi thế chấp cho các khoản vay tại DAB không được sự đồng ý của chủ đầu tư là Cty Ba Son; tài sản đảm bảo DAB không thực hiện công chứng và đăng ký giao dịch bảo đảm.

VKSND TC xác định, tài sản đảm bảo cho các khoản vay tại DAB là Dự án Sài Gòn - Ba Son đã bị Trần Phương Bình và đồng phạm chỉ đạo các đối tượng liên quan lập khống thế chấp cho các khoản vay tại DAB để lấy tiền đảo nợ các khoản vay của Nhóm khách hàng M&C tại DAB, hiện các khoản vay này không có tài sản bảo đảm, gây thiệt hại cho DAB gần 3.950 tỷ đồng.

VKSND TC nhận định, hành vi của bị can Trần Phương Bình chỉ đạo cấp dưới là Nguyễn Thị Ngọc Vân, Nguyễn Đức Tài và các nhân viên DAB cấp tín dụng cho cho các công ty thuộc Nhóm khách hàng Đồng Tiến vay 10 khoản vay tín chấp không đúng đối tượng cho vay; cấp tín dụng trong điều kiện các DN hoạt động kinh doanh thua lỗ liên tục, không có tài sản để thế chấp, cầm cố, không đủ điều kiện để cho vay; không tiến hành thẩm định thực tế hiệu quả phương án kinh doanh, khả năng tài chính của DN và khả năng thu hồi nợ, dẫn đến các khoản vay đã quá hạn thanh toán, có dư nợ lớn, DN đã ngừng hoạt động, không có khả năng trả nợ, không có tài sản để xử lý nợ vay… đã vi phạm pháp luật và gây thiệt hại lớn cho DAB.

Ngoài ra, Bình còn ra chủ trương và chỉ đạo DAB Chi nhánh quận 10 chuyển dư nợ các khoản vay của Cty Tân Vạn Hưng và DN tư nhân Kim Hiền về DAB Sở giao dịch để cơ cấu. Nhằm tránh nợ xấu cho ngân hàng, Trần Phương Bình chỉ đạo lãnh đạo, nhân viên tại DAB Sở giao dịch cơ cấu các khoản vay vàng đến hạn thành dư nợ VNĐ và cho vay 2 khoản vay mới không có tài sản đảm bảo; tiếp tục cơ cấu thành 3 khoản vay của Cty Tân Vạn Hưng và 1 khoản vay của DN tư nhân Kim Hiền; trong khi tờ trình tái cơ cấu nợ trước đó xác định khách hàng không đủ khả năng tài chính trả nợ, các hợp đồng được tái cơ cấu đều quá hạn trả nợ hơn 1 năm. Việc DAB cơ cấu nợ các khoản vay ngắn hạn thành các khoản vay trung hạn là không phù hợp với mục đích vay vốn và che giấu nợ xấu… Những hành vi này đã gây thiệt hại thêm cho DAB hơn 1.269 tỷ đồng.

Đáng chú ý, để có tiền sử dụng vào mục đích cá nhân và trả lãi cho các khoản vay của một số người mà trước đó Bình đã nhờ những người này đứng tên vay tại DAB, Trần Phương Bình đã chỉ đạo Phạm Văn Tân, Nguyễn Văn Thuận, Trần Thế Hùng, Nguyễn Đức Vinh và Đỗ Thanh Hùng lập chứng từ thu, nộp khống chiếm đoạt của DAB tổng số tiền hơn 75 tỷ đồng. Trần Phương Bình bị xác định là có hành vi “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” và phải có trách nhiệm bồi thường số tiền này cho DAB.

Các cơ quan tố tụng làm rõ, hành vi nêu trên của các bị can là nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng Ngân hàng Đông Á tại thời điểm ngày 31-12-2015, lỗ lũy kế 31.076 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 25.451 tỷ đồng và tổng tài sản thực chỉ còn 47.011 tỷ đồng.