Triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm kiểm soát ATTP tại các chợ truyền thống

Đa số người dân vẫn còn dễ chấp nhận việc dùng những sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ

Theo số liệu từ Chi cục Thú y và chăn nuôi Hà Nội, TP Hà Nội tiêu thụ lượng lớn sản phẩm thịt gia súc, gia cầm, trong đó khoảng 60% từ các cơ sở, hộ chăn nuôi của TP, còn lại nhập từ các tỉnh, TP trong nước và nước ngoài. Hiện nhu cầu tiêu dùng của người dân Thủ đô khoảng 20.000 tấn thịt lợn hơi/tháng, thịt bò 5.230 tấn/tháng, thịt gà 5.200 tấn/tháng, thực phẩm chế biến 5.050 tấn/tháng…

Những năm qua với sự quan tâm của các cấp các ngành, đặc biệt sự vào cuộc quyết liệt của hệ thống thú y từ TP đến các quận, huyện, công tác quản lý động vật và sản phẩm động vật đã có chuyển biến tích cực.

Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số khó khăn, tồn tại cần khắc phục như: việc kiểm soát sản phẩm động vật rất khó khăn do chăn nuôi trên địa bàn TP và các tỉnh còn nhỏ lẻ (khoảng 60 %), số cơ sở chăn nuôi đủ tiêu chuẩn an toàn dịch bệnh còn ít.

Việc kiểm tra kiểm soát hoạt động giết mổ còn gặp nhiều khó khăn do các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, rải rác ở các khu dân cư của các huyện, thị xã. Mặt khác, do đặc thù của hoạt động giết mổ gia súc, gia cầm chủ yếu diễn ra vào ban đêm, trong khi đó, lực lượng cán bộ thú y mỏng.

Chính quyền địa phương cơ sở chưa quyết liệt, chưa chú trọng triển khai quy hoạch giết mổ và còn thiếu chỉ đạo, kiểm tra xử lý vi phạm trong quản lý giết mổ, kinh doanh, tiêu thụ động vật, sản phẩm động vật không đảm bảo vệ sinh thú y, mất an toàn thực phẩm.

Thói quen tiêu dùng sản phẩm động vật của người dân chủ yếu vẫn là nhu cầu mua bán từ chợ truyền thống đặc biệt là các loại thịt tươi (thịt nóng). Người tiêu dùng còn dễ dãi, dễ chấp nhận sản phẩm giết mổ không đảm bảo vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm.

Hiện nay, toàn TP có 454 chợ, gồm 15 chợ hạng I; 65 chợ hạng 2; 311 chợ hạng III, 63 chợ chưa phân hạng. Có 02 chợ đầu mối (chợ đầu mối phía Nam, chợ đầu mối Minh Khai); 4 chợ hoạt động mang tính chất đầu mối (chợ Long Biên, chợ gia cầm Hà Vỹ, chợ cá Yên Sở, chợ đêm Văn Quán …).

Có 310/454 chợ đã được phê duyệt phương án bố trí sắp xếp ngành hàng, 144 chợ chưa được phê duyệt phương án sắp xếp ngành hàng. Qua thực tế kiểm tra, các chợ đều có phân khu riêng biệt cho từng ngành hàng, nhóm hàng, đặc biệt đối với các ngành hàng thực phẩm thịt cá, rau, củ, quả tươi sống và thực phẩm chế biến bao gói sẵn.

Ông Nguyễn Ngọc Sơn, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và thú y Hà Nội chia sẻ, một trong những bất cập hiện nay là các chợ phát triển tự phát, tập trung chủ yếu ở nông thôn, cơ sở hạ tầng yếu kém, tiềm ẩn nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy, nguy cơ ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng.

Tại các chợ tự phát, hàng hóa được phân phối tại các chợ rất đa dạng, rất khó khăn trong kiểm soát về nguồn gốc, chất lượng, nhiều mặt hàng thực phẩm nông sản tươi sống không có bao bì, tem nhãn. Việc chấp hành đúng các quy định về kinh doanh hàng hóa đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm chỉ được thực hiện tốt ở các chợ lớn tại các quận nội thành.

Các chợ nhỏ lẻ ở các quận, huyện còn chưa đảm bảo vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm; cơ sở vật chất rất yếu kèm, xuống cấp, nhất là các chợ ở vùng nông thôn.

Tại một số chợ vẫn còn tình trạng thực phẩm đã nấu chín và thực phẩm tươi sống được bày bán cạnh nhau, thức ăn đã qua chế biến không được che đậy hoặc bày bán trong điều kiện mất vệ sinh. Phần lớn các gian hàng tại những chợ truyền thống mất an toàn thực phẩm là do không gian chật hẹp, các trang thiết bị, dụng cụ, giá kệ để thực phẩm không đạt tiêu chuẩn quy định, chưa đáp ứng yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm.

Bên cạnh đó, hệ thống quản lý, thanh tra, kiểm tra liên ngành và kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm của các chợ chưa đầy đủ, thiếu nhân lực, thiếu trang thiết bị kiểm tra nhanh tại chỗ, trình độ chuyên môn của cán bộ kiểm tra chưa đồng đều, phương tiện kiểm tra còn thiếu.

Các chợ truyền thống vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất ATVSTP.

Triển khai đồng bộ các giải pháp

Theo ông Nguyễn Ngọc Sơn cho biết, ngành nông nghiệp Hà Nội đã và đang tích cực tham mưu để có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong công tác quản lý ATTP, nhất là quản lý các chợ truyền thống. Trong đó, phát huy vai trò lãnh đạo chỉ đạo của các cấp chính quyền quận huyện, chính quyền các xã phường. Sự vào cuộc của các cơ quan chuyên môn và các tổ chức đoàn thể.

Thực hiện tốt việc quản lý, xây dựng liên kết chuỗi từ khâu sản xuất đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Đây là khâu rất quan trọng để vừa phát triển sản xuất cung cấp các sản phẩm nông nghiệp (rau, thịt, cá…) vừa đảm bảo rõ nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, vừa để phát triển hiệu quả, bền vững.

Xây dựng kế hoạch tuyên truyền và ký cam kết đối với các hộ kinh doanh không kinh doanh buôn bán hàng hóa không đảm bảo an toàn tực phẩm trong chợ. Tiếp tục triển khai mạnh mẽ và đồng bộ các hoạt động thông tin, giáo dục và truyền thông để tuyên truyền, hướng dẫn cho người tiêu dùng có kiến thức và biết lựa chọn thực phẩm an toàn và thay đổi thói quen tiêu dùng từ dùng thịt nóng sang dùng thịt mát hoặc thịt đông lạnh có kiểm soát về an toàn thực phẩm.

Tăng cường phổ biến quyền lợi của người tiêu dùng, nghĩa vụ của người sản xuất trong việc thực hiện các quy định về bảo đảm an toàn thực phẩm. Thường xuyên tổ chức tập huấn kiến thức về an toàn thực phẩm tại các chợ cho đội ngũ cán bộ quản lý và hộ kinh doanh, để nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm. Các hộ kinh doanh phải được khám sức khỏe, tập huấn và xác nhận kiến thức về an toàn thực phẩm; có sổ sách, hóa đơn chứng minh nguồn gốc xuất xứ hàng hóa; quầy sạp phải bảo đảm vệ sinh.

Tăng cường năng lực và hiệu quả quản lý Nhà nước, hoạt động chuyên ngành và liên ngành trong công tác bảo đảm an toàn thực phẩm. Đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Triển khai thực hiện xây dựng văn minh thương mại tại các chợ, từng bước quản lý chặt chẽ nguồn gốc hàng hóa ra vào chợ. Bố trí kinh phí cho việc tuyên truyền, mua sắm các trang thiết bị phục vụ cho việc kiểm tra, phân tích mẫu; trang thiết bị, cơ sở vật chất còn lạc hậu, chưa đồng bộ để phục vụ công tác kiểm tra, phát hiện ra các chất độc tố, hóa chất tồn dư thực phẩm trong chợ (đặc biệt là đối với các chợ đầu mối).

Nâng cao trách nhiệm của người kinh doanh thực phẩm và mỗi người dân cần nhận thức đầy đủ về các mối nguy hiểm từ việc sử dụng thực phẩm không bảo đảm an toàn nhằm phòng tránh ngộ độc thực phẩm để bảo vệ sức khoẻ cho bản thân, gia đình và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.