Tội phạm vị thành niên: việc ngăn chặn và giải quyết tận gốc là nhiệm vụ chung

Hình ảnh nhóm tội phạm vị thành niên mang hung khí chặn đường, đe dọa một nạn nhân để cướp tài sản. Ảnh cắt từ clip

Liên tiếp các nhóm tội phạm vị thành niên bị bắt giữ

Mới đây, CATP Hà Nội đã bắt giữ một nhóm thiếu niên để điều tra về tội Cướp tài sản.

Theo điều tra, khoảng 2h ngày 14/3, các anh N.Q.M và anh N.Đ.C (trú tại huyện Ứng Hòa, Hà Nội) đèo nhau bằng xe máy Honda Wave Alpha di chuyển trên đường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai. Đến trước số nhà 125, bất ngờ, xe của anh M và anh C bị 2 xe máy của 4 đối tượng lạ mặt quây chặn. Vừa xuống xe, các đối tượng đã dùng tuýp sắt hàn phóng lợn dài 2 mét uy hiếp, đánh, rồi cướp đi chiếc xe máy Wave Alpha. Sau khi trấn tĩnh, các bị hại đã đến cơ quan Công an trình báo.

Trước tính chất manh động của sự việc, Giám đốc CATP đã chỉ đạo Công an quận Hoàng Mai khẩn trương phối hợp cùng Phòng CSHS và các đơn vị chức năng, trong thời gian sớm nhất truy xét, bắt giữ các đối tượng gây án.

Quá trình đấu tranh, truy xét, Công an quận Hoàng Mai và Phòng CSHS làm rõ 6 đối tượng trong vụ án gồm: L.G.V (SN 2009), P.C.Đ (SN 2009), C.N.H.T.S (SN 2009), L.T.T (SN 2009), Đ.T.K (SN 2008), T.G.B (SN 2008) cùng trú tại Hà Nội.

Tại CQCA, ngoài vụ việc nêu trên, bước đầu các đối tượng còn khai nhận đã gây ra 3 vụ cướp tài sản khác.

Cụ thể: khoảng 3h sáng 2/3/2024, 3 đối tượng điều khiển xe máy cầm theo tuýp sắt hàn dao phóng lợn đe dọa 2 thanh niên cướp một chiếc xe máy Honda Vision màu vàng không biển số tại phố Vọng – Giải Phóng, phường Phương Mai, quận Đống Đa;

Khoảng 2h sáng 5/3/2024, tại khu vực đường Giải Phóng, gần cổng Đại học Bách Khoa, 3 đối tượng điều khiển xe máy cầm theo tuýp sắt hàn dao phóng lợn đe dọa 3 thanh niên cướp một xe máy Honda Wave màu đen không biển số tại đường Giải Phóng.

Đến ngày 15/3/2024, 6 đối tượng điều khiển 3 xe máy đến khu vực phố Lê Lợi, quận Hà Đông thì gặp 1 nam thanh niên điều khiển xe máy Honda Vision. Cả nhóm liền chặn xe người này, cầm tuýp sắt hàn dao phóng lợn đe dọa, yêu cầu người này mở cốp xe ra. Song, nam thanh niên không có tiền mặt nên cả nhóm không cướp được gì nên bỏ đi.

Trước đó, khoảng 10h ngày 1/1, Công an huyện Đông Anh nhận được trình báo của anh N.T.T (SN 1980, trú huyện Đông Anh, Hà Nội) về việc con trai anh là N.T. L. (SN 2007) bị một nhóm đối tượng dùng kiếm chém trên đường Cao Lỗ, thuộc xóm chợ, Uy Nỗ, Đông Anh khiến Long bị thương phải cấp cứu tại Bệnh viện Xanh Pôn.

Sau khi tiếp nhận thông tin, Công an huyện Đông Anh đã triển khai điều tra xác minh làm rõ các đối tượng gây ra vụ việc trên là nhóm của Ngô Văn Huy (SN 2006) và 29 đối tượng SN từ 2006-2010 đều trú tại TP Từ Sơn, Bắc Ninh.

Theo đó, khoảng 21h ngày 31/12/2023 nhóm của Ngô Văn Huy mang theo 4 thanh kiếm đi từ trường THPT Nguyễn Văn Cừ ( TP Từ Sơn) phóng xe máy với tốc độ cao để gặp nhóm thanh niên khác tụ tập quanh địa bàn tỉnh Bắc Ninh thì đuổi đánh.

Sau đó các đối tượng rủ nhau sang Nhà văn hóa huyện Đông Anh để đánh nhau với những nhóm thanh niên khác. Khi đi đến khu vực đường Cao Lỗ, xóm Chợ, Uy Nỗ, gặp nhóm N.T.L. đang điều khiển xe trên đường thì nhóm của Huy dùng kiếm chém làm Long bị thương ở vùng má và vai trái.

Nhóm đối tượng bị Công an huyện Đông Anh bắt giữ. Ảnh: CACC

Sau khi chém xong, các đối tượng tiếp tục mang theo hung khí nguy hiểm điều khiển xe máy với tốc độ cao, bấm còi liên tục, lạng lách đánh võng, đi dàn hàng trên đường. Ngoài ra nhóm của Huy còn đánh một nhóm thanh niên đi trên đường đoạn cầu vượt Liên Hà nhưng không gây thương tích.

Ngày 2/1/2024, Công an huyện Đông Anh đã ra lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp đối với 24 đối tượng về hành vi gây rối trật tự công cộng để tiếp tục điều tra xử lý theo pháp luật.

Gia tăng các vụ việc liên quan đến tội phạm vị thành niên

Theo thống kê sơ bộ, trung bình mỗi năm cả nước có khoảng 13.000 thanh thiếu niên vi phạm pháp luật. Tỷ lệ gây án ở tuổi vị thành niên là 5,2% đối với người dưới 14 tuổi, 24,5% đối với người từ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi và 70,3% đối với người từ 16 đến dưới 18 tuổi.

Tội phạm vị thành niên không chỉ có dấu hiệu gia tăng về số lượng mà mức độ, thủ đoạn phạm tội cũng diễn biến ngày càng phức tạp, tinh vi; độ tuổi phạm tội ngày càng trẻ hóa, hành vi ngày càng manh động.

Trước đây, trẻ vị thành niên chủ yếu vi phạm các tội danh như: trộm cắp, gây rối trật tự công cộng… Hiện nay, các hành vi phạm tội đang chiều hướng ngày càng nghiêm trọng hơn với các tội danh như cướp tài sản, giết người, buôn bán, sử dụng ma túy...

Theo các chuyên gia, tội phạm vị thành niên là một trong những nhóm tội phạm được quan tâm cao ở tất cả các quốc gia chứ không chỉ riêng ở Việt Nam. Lý giải tại sao nhóm tội phạm này lại có xu hướng gia tăng cùng với nhiều diễn biến phức tạp, chuyên gia cho rằng, trước hết, đó là nhận thức về pháp luật của nhóm đối tượng này còn rất kém. Hầu hết các đối tượng phạm tội ở tuổi này đều không biết được việc làm của mình là sai trái, sẽ bị pháp luật xử lý.

Tại Việt Nam, người dưới 18 tuổi được xác định là người chưa thành niên, là người chưa phát triển đầy đủ về nhân cách và đạo đức. Đây là độ tuổi phát triển nhanh chóng về thể chất nhưng về tâm sinh lý có những bất ổn, thậm chí nổi loạn, thiếu hụt các kỹ năng sống như kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng quản lý cảm xúc… khiến trẻ vị thành niên dễ thực hiện những hành vi có tính chất bộc phát, thiếu sự điều khiển của lý trí và có thể dẫn đến hành vi phạm tội.

Bên cạnh đó, việc định hướng của gia đình, nhà trường, xã hội đối với lứa tuổi thanh, thiếu niên chưa đạt được hiệu quả. Số trẻ em vi phạm pháp luật thường sống trong môi trường thiếu lành mạnh, bố mẹ không quan tâm, có những trẻ có hoàn cảnh đáng thương (như bố mẹ ly hôn; bố mẹ đang chấp hành án phạt tù; bố hoặc mẹ đã tử vong… từ đó nhiều thanh thiếu niên phát triển theo chiều hướng lệch lạc và tạo nên hành vi nổi loạn, bất cần, hay bị lôi kéo bởi các đối tượng xấu.

Ngoài ra, do tác động của mặt trái kinh tế thị trường; lối sống hưởng thụ, thực dụng đã và đang tồn tại ở một bộ phận thanh, thiếu niên hiện nay cũng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hành vi phạm tội trong thanh, thiếu niên.

Việc ngăn chặn và giải quyết tận gốc thực trạng tội phạm vị thành niên là nhiệm vụ chung

Còn theo luật sư Nguyễn Thị Yến, Đoàn Luật sư Hà Nội, tội phạm dưới 18 tuổi có tính chất đặc thù, được pháp luật quy định thành một nhóm đối tượng riêng, có chính sách đặc biệt.

Theo quy định của pháp luật hình sự Việt Nam, người từ đủ 14 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự trong một số trường hợp, còn người từ đủ 16 tuổi trở lên thì phải chịu trách nhiệm hình sự đối với mọi hành vi phạm tội. Điều 12 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định: “Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác”.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, không thiếu những đối tượng mới ở tuổi thiếu niên nhưng đã thực hiện các hành vi phạm tội nghiêm trọng như trộm cướp, giết người, buôn bán, sử dụng ma túy. Hoặc nhóm trẻ em có hành vi phạm tội có tổ chức, có mục đích, mưu đồ phạm tội rõ ràng… nhưng không ít trường hợp khó xử lý, không thể xử lý vì chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.

Thực trạng này đặt ra nhiều vấn đề trong việc nghiên cứu, xây dựng, sửa đổi các quy định pháp luật, các nghị định và thông tư hướng dẫn sao cho phù hợp với thực tiễn.

Cũng theo luật sư Yến, việc ngăn chặn và giải quyết tận gốc thực trạng tội phạm vị thành niên là nhiệm vụ chung, đòi hỏi sự phối hợp, chung tay của toàn xã hội. Ngoài việc tăng cường giáo dục, đặc biệt là giáo dục về pháp luật, giáo dục về tội phạm, hỗ trợ tâm lý cho trẻ vị thành niên, thay đổi phương cách giáo dục trong gia đình… cần có cơ chế rõ ràng để huy động và phân định trách nhiệm của các ban, ngành, đoàn thể tham gia vào công tác phòng ngừa tội phạm trong lứa tuổi vị thành niên.

	Thực hiện nhiều chuyên đề ngăn chặn tội phạm đường phố
	Hà Nội: tiến tới xây dựng “vùng xanh” trong phòng, chống ma túy