“Một số vụ án như Việt Á hay đăng kiểm mà không điều tra bổ sung thì không làm được”

Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao Lê Minh Trí. Ảnh: Quốc hội

Chiều 21/8, tiếp tục Chương trình Phiên họp thứ 36, dưới sự chủ trì của Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn về việc thực hiện các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV đến hết năm 2023 đối với nhóm lĩnh vực thứ hai, gồm các lĩnh vực: tư pháp; nội vụ; an ninh, trật tự, an toàn xã hội; thanh tra; tòa án; kiểm sát.

Đặt câu hỏi chất vấn Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân tối cao, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương) nêu, trong Nghị quyết chất vấn tại Phiên họp thứ 21 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội có đặt ra yêu cầu hạn chế việc trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung nhiều lần trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm soát hoạt động tư pháp. Tuy nhiên, trong Báo cáo của Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao, tôi thấy chưa đề cập tới nội dung này. Đại biểu đề nghị Viện trưởng cho biết các giải pháp đã được triển khai và những chuyển biến trong tỷ lệ đã yêu cầu trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung sau khi thực hiện nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao Lê Minh Trí cho biết, việc trả hồ sơ điều tra bổ sung giữa các cơ quan tố tụng là một biện pháp tố tụng được phép sử dụng để chúng ta chống oan, sai, chống lọt tội phạm nhưng vấn đề chúng ta phải sử dụng đúng biện pháp này.

“Chúng ta không coi chuyện trả điều tra hồ sơ bổ sung là một điều gì đó với cảm nhận ngay từ đầu không đúng là không phải. Bởi vì, nếu trong quá trình điều tra, kết thúc điều tra hoặc kể cả truy tố và chuyển qua xét xử nhưng cơ quan tòa án hoặc kiểm sát phát hiện hoặc phát sinh những tình tiết mới thấy có thể thay đổi bản chất tội phạm vẫn phải trả lại điều tra để không để oan, sai hoặc không để lọt tội phạm nên chúng ta không lo điều đó” - Viện trưởng Lê Minh Trí khẳng định.

Theo Viện trưởng, về mặt khách quan, tội phạm ngày càng hoạt động tinh vi, phức tạp, kể cả loại tội phạm mới, phi truyền thống đặt ra những vấn đề thậm chí những thủ tục tố tụng của chúng ta cũng không theo kịp được với những tính chất phức tạp của nó.

Viện trưởng dẫn ví dụ tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm công nghệ cao, tội phạm mạng, và cho rằng, các đối tượng đó ở nước này nhưng gây án và phạm tội gây hậu quả thiệt hại cho một đối tượng ở nước khác.

Thực trạng đó theo Viện trưởng dẫn đến vấn đề có những điều chúng ta chưa tiên liệu được.

“Trong khi đó chúng ta vừa gặp khó khăn về phức tạp mới của tội phạm nhưng đồng thời bảo vệ quyền con người chúng ta cũng phải đảm bảo, đặc biệt không được oan, sai đồng thời cũng không được bỏ lọt tội phạm, chính vì vậy chuyện trả hồ sơ điều tra bổ sung là một việc cần phải làm nhưng không được lạm dụng” - Viện trưởng nói.

Cũng theo Viện trưởng Lê Minh Trí, hiện nay trong Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 và Bộ luật Tố tụng hình sự có phát sinh một số vướng mắc chưa được các cơ quan thẩm quyền hướng dẫn, giải thích nên dẫn đến sự khác nhau về nhận thức và áp dụng pháp luật của các cơ quan tố tụng, đặc biệt của điều tra cũng như của kiểm sát viên và đội ngũ thẩm phán.

Thực tế ở Ủy ban kiểm sát các cấp có những tình huống một vụ án phức tạp khi đưa ra đánh giá, nhận xét một sự việc, một tình huống thì ý kiến cũng còn khác nhau. Hội đồng thẩm phán các cấp, kể cả Hội đồng thẩm phán tối cao khi luận án cũng có những ý kiến khác nhau, cũng là chuyện bình thường, nhưng chúng ta phải lắng nghe, phải quyết theo quy định của pháp luật và người chủ trì quyết phải chịu trách nhiệm.

Vậy nên theo Viện trưởng Lê Minh Trí, không nên băn khoăn về quyết định trả điều tra bổ sung hay không....

“Thời gian qua việc trả điều tra, điều tra bổ sung chúng tôi vẫn coi đây là một yêu cầu trong chỉ đạo nghiệp vụ. Các cấp kiểm sát đều đã cố gắng, nỗ lực, từ người đứng đầu các cấp kiểm sát cho đến các kiểm sát viên coi đây là một mục tiêu phải phấn đấu và hạn chế tối đa việc trả, nhưng nếu không đảm bảo chống oan, sai, chống lọt thì vẫn phải trả.

Đây là một biện pháp kỹ thuật đối với một số các vụ án quá lớn, quá phức tạp. Ví dụ, như vụ án SCB vừa rồi, một số vụ án khác phức tạp như Việt Á hay đăng kiểm mà không có điều tra, không trả hồ sơ điều tra bổ sung là không làm được, kể cả chuyện phân tách vụ án ra rồi vẫn phải có điều tra bổ sung để chúng ta có đủ thời gian để chứng minh tội phạm…” - Viện trưởng Lê Minh Trí nói.

	Bắt tạm giam Chủ tịch Hội đồng quản trị Quỹ tín dụng Đại An
	Cựu Bộ trưởng Bộ Y tế sắp hầu tòa trong vụ sai phạm liên quan đến Việt Á