Luật Báo chí năm 2016 sẽ là hành lang pháp lý quan trọng

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Bộ TT&TT Hoàng Vĩnh Bảo nhấn mạnh, Luật Báo chí được Quốc hội biểu quyết thông qua ngày 5-4-2016, với số phiếu tán thành cao. Luật Báo chí năm 2016 gồm 6 chương với 61 điều (tăng 25 điều), trong đó có 32 điều xây dựng mới, 29 điều sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Báo chí hiện hành và có hiệu lực từ ngày 1-1-2017. Đây sẽ là hành lang pháp lý quan trọng, với nhiều quy định mới tiến bộ, phù hợp với thực tiễn đời sống của báo chí và công tác báo chí, mang tính thời đại, xây dựng một nền tảng pháp lý vững chắc và cụ thể cho việc phát triển báo chí trong giai đoạn tới.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Hoàng Vĩnh Bảo phát biểu khai mạc hội nghị

Tại hội nghị, Cục trưởng Cục Báo chí - Bộ TT&TT Lưu Đình Phúc đã giới thiệu Luật Báo chí năm 2016; trong đó, đáng chú ý là những điểm mới.

Theo đó, những quy định chung của Luật Báo chí năm 2016 gồm: Phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, giải thích từ ngữ, chức năng - nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí, chính sách của Nhà nước về phát triển báo chí; nội dung quản lý Nhà nước về báo chí; cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí; Hội Nhà báo Việt Nam; các hành vi bị nghiêm cấm.

Quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân được Luật Báo chí lần này quy định cụ thể: Công dân có quyền sáng tạo tác phẩm báo chí, cung cấp thông tin cho báo chí, phản hồi thông tin trên báo chí, tiếp cận thông tin báo chí, liên kết với cơ quan báo chí thực hiện sản phẩm báo chí, in và phát hành báo in; góp ý kiến, phê bình, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo trên báo chí đối với các tổ chức của Đảng, cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội; tổ chức chính trị - xã hội, nghề nghiệp; tổ chức xã hội; tổ chức xã hội - nghề nghiệp và thành viên của các cơ quan, tổ chức đó.

Về tổ chức báo chí, ngoài các đối tượng thành lập cơ quan báo chí theo luật hiện hành, Luật Báo chí năm 2016 bổ sung một số đối tượng được thành lập tạp chí khoa học, như: Cơ sở giáo dục đại học theo quy định của luật Giáo dục đại học; tổ chức nghiên cứu khoa học, tổ chức nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được tổ chức dưới hình thức viện hàn lâm, viện theo quy định của luật Khoa học và Công nghệ; bệnh viện từ cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoặc tương đương trở lên.

Cục trưởng Cục Báo chí Lưu Đình Phúc trả lời PV bên lề hội nghị

Về quyền tác nghiệp của báo chí, Luật Báo chí năm 2016 bổ sung cụ thể về trách nhiệm cung cấp thông tin cho báo chí của cơ quan, tổ chức, người có trách nhiệm; những thông tin cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền có quyền từ chối cung cấp thông tin cho báo chí.

Để bảo vệ nguồn tin báo chí và quyền tác nghiệp của nhà báo, so với luật hiện hành, luật Báo chí mới đã quy định giới hạn việc cơ quan báo chí, nhà báo chỉ phải tiết lộ người cung cấp thông tin khi có yêu cầu bằng văn bản của Viện trưởng VKSND, Chánh án TAND cấp tỉnh và tương đương trở lên cần thiết cho việc điều tra, xét xử tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng. Đồng thời, Viện trưởng VKSND, Chánh án TAND cấp tỉnh và tương đương trở lên có trách nhiệm tổ chức bảo vệ người cung cấp thông tin sau khi tên của họ được tiết lộ.

Đáng chú ý, quyền và nghĩa vụ của nhà báo trong Luật Báo chí năm 2016 có nhiều điểm mới. Đó là quy định, nhà báo có quyền hoạt động trên lãnh thổ nước CHXHCN Việt Nam, hoạt động báo chí ở nước ngoài theo quy định của pháp luật và được pháp luật bảo hộ trong hoạt động nghề nghiệp; được khai thác, cung cấp và sử dụng thông tin trong hoạt động báo chí theo quy định của pháp luật; được đến các cơ quan, tổ chức để hoạt động nghiệp vụ báo chí. Khi đến làm việc, nhà báo chỉ cần xuất trình thẻ nhà báo…; được hoạt động nghiệp vụ báo chí tại các phiên tòa xét xử công khai; được bố trí khu vực riêng để tác nghiệp; được liên lạc trực tiếp với người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng để lấy tin, phỏng vấn theo quy định của pháp luật; được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, nghiệp vụ báo chí…

Đối với hoạt động kinh doanh dịch vụ của cơ quan báo chí, Luật Báo chí năm 2016 quy định mở hơn luật hiện hành về hoạt động kinh doanh, dịch vụ của cơ quan báo chí, thể hiện: nguồn thu của cơ quan báo chí gồm thu từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ của cơ quan báo chí, các đơn vị trực thuộc cơ quan báo chí.

Những hành vi bị cấm trong hoạt động báo chí gồm: Thông tin quy kết tội danh khi chưa có bản án của tòa án, thông tin ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường về thể chất và tinh thần của trẻ em, thông tin về những chuyện thần bí gây hoang mang trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến trật tự, an toàn xã hội và sức khỏe của cộng đồng....

Vấn đề cải chính và xử lý vi phạm, Luật Báo chí mới đã bổ sung một số quy định mới về cải chính như: Báo chí điện tử, ngoài việc đăng, phát lời cải chính, xin lỗi còn phải gỡ bỏ ngay thông tin sai sự thật đã đăng, phát. Các cơ quan báo chí, trang thông tin điện tử tổng hợp đã đăng, phát thông tin của cơ quan báo chí khác có nội dung phải cải chính, xin lỗi cũng phải thực hiện đăng lại cải chính, lỗi của cơ quan báo chí vi phạm. Đồng thời quy định cụ thể vị trí cải chính đối với từng loại hình báo chí.

Luật Báo chí năm 2016 bổ sung quy định mới về xử lý vi phạm: Cơ quan báo chí bị thu hồi giấy phép hoạt động báo chí, giấy phép xuất bản thêm ấn phẩm báo chí, phụ trương, sản xuất thêm kênh phát thanh, kênh truyền hình, chuyên trang của báo điện tử và cơ quan, tổ chức bị thu hồi giấy phép xuất bản đặc san, bản tin khi đăng, phát thông tin vi phạm quy định tại điều 9 gây ảnh hưởng rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng.

Ông Lưu Đình Phúc khẳng định, Luật Báo chí năm 2016 có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017; Nghị định và Thông tư hướng dẫn cũng sẽ được hoàn thành trong năm 2016 để có hiệu lực cùng với thời điểm triển khai Luật mới. Ông Lưu Đình Phúc kỳ vọng, khi Luật Báo chí mới có hiệu lực, hoạt động tác nghiệp của các cơ quan báo chí sẽ có những khởi sắc. Cơ quan báo chí sẽ điều chỉnh để hạn chế việc thông tin không khách quan, sai sự thật ảnh hưởng đến tổ chức, cá nhân cũng như toàn xã hội.

Tại hội nghị, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận các vấn đề xung quanh Luật Báo chí mới.

Hoa Đỗ / PL&XH