Kỳ 2: Ban hành văn bản cho thuê đất có đúng qui định?

Văn bản số 776/UBND-TN&MT của UBND huyện Gia Lâm đã hợp thức hóa cho sự tồn tại của nhiều công trình, nhà kho diện tích lớn trên đất nông nghiệp. Ảnh: G.B.

Hợp thức sai phạm đất đai

Trước thời điểm năm 2018 hàng chục nghìn m2 đất nông nghiệp thuộc khu đất Soi Baza, xã Ninh Hiệp được nhiều hộ dân sử dụng, trong đó nhiều hộ dân sử dụng không đúng mục đích, thậm chí xây kho hàng, công trình kiên cố với diện tích lớn. Việc sử dụng này không những không bị xử lý dứt điểm mà còn được lãnh đạo UBND xã Ninh Hiệp hợp thức hóa bằng những hợp đồng cho thuê đất.

Với vai trò quản lý rộng hơn, thay vì chấn chỉnh việc cho thuê đất không đúng quy định pháp luật của lãnh đạo UBND xã Ninh Hiệp thì UBND Gia Lâm lại đồng tình, thậm chí còn nêu thêm lý do hợp thức hóa việc cho các hộ dân thuê đất.

Chính vì được UBND huyện tạo điều kiện nên ngày 8/10/2019, UBND xã Ninh Hiệp có công văn số 263/UBND-VP gửi tới UBND huyện Gia Lâm đề nghị phê duyệt đơn giá để tiếp tục cho thuê đất tại vị trí A1 (hay còn được gọi với tên khác là Khu Soi Baza) thuộc quỹ đất công do UBND xã quản lý. Thực chất đây là đất nông nghiệp.

Trên thực tế 45 hộ dân này đã được UBND xã Ninh Hiệp ký hợp đồng cho thuê đất từ năm 2018, thậm chí có hộ còn được thuê từ năm 2011. Gọi là hợp đồng thuê đất trồng cây nhưng rất nhiều hộ đã sử dụng đất sai mục đích, xây dựng hàng loạt công trình kiên cố. Danh sách 45 hộ dân được UBND xã Ninh Hiệp gửi tới UBND huyện Gia Lâm, sau đó được huyện chấp thuận thể hiện rất rõ điều này. Cụ thể, hộ ông Nguyễn Đức Bình, thôn 7 sử dụng 1.058m2 đất nhưng xây 1 công trình tường gạch, trên quây tôn rộng tới 744m2 dùng làm nhà kho, 1 công trình khác rộng 21m2 cũng được làm nhà kho. Hộ ông Lâm Văn Hải, thôn 8, sử dụng diện tích 3.513,4m2 đất nhưng dựng tới 6 nhà tạm quây tôn, mái lợp tôn. Diện tích mỗi nhà tạm này không hề nhỏ, nhà nhỏ nhất rộng 37m2, các diện tích còn lại rộng 102,5m2, 174,9m2, 211,8m2, 550,8m2 và 693,4m2. Tất cả đều được dùng làm nhà kho. Hộ bà Nguyễn Thị Hạnh, thôn 6, sử dụng 1.416m2 đất xây dựng 3 công trình gồm: 1 nhà tạm quây tôn, mái lợp tôn rộng 531m2, dùng làm nhà kho; 1 nhà gạch rộng 86m2 và 1 nhà gạch rộng 267m2…

Ngày 27/3/2020, UBND huyện Gia Lâm có văn bản số 776/UBND-TN&MT chấp thuận đơn giá để tiếp tục cho thuê đất tại vị trí A1 nói trên. Kèm theo đó là danh sách 45 hộ thuê đất.

Nội dung chấp thuận ghi trong văn bản số 776/UBND-TN&MT: “Để nâng cao hiệu quả trong việc sử dụng quỹ đất công do UBND xã quản lý, tăng nguồn thu cho ngân sách và ổn định tình hình địa phương, UBND Huyện chấp thuận giao UBND xã Ninh Hiệp tiếp tục ký hợp đồng cho các hộ gia đình, cá nhân thuê đất tại vị trí A1 để sử dụng theo hiện trạng…”.

Văn bản hướng dẫn: “Trong vòng 20 ngày kể̉ từ ngày nhận được văn bản chấp thuận của UBND Huyệ̣n, UBND xã Ninh Hiệp thực hiện như sau: “Lập biên bản kiểm tra hiện trạng sử dụng đất tại thời điểm kỳ hợp đồng thuê đất. Trong đó, thể hiện rõ diện tích, kích thước, ranh giới thửa đất; diện tích kích thước, định vị, công năng sử dụng của từng công trình xây dựng trên đất (nếu có), chụp ảnh hiện trạng kèm theo. Trong hợp đồng thuê đất, UBND xã Ninh Hiệp thể hiện các nội dung cam kết của các hộ gia đình, cá nhân được thuê đất về việc: Sử dụng đúng mục đích; Tuyệt đối không phát sinh công trình xây dựng trên đất; Thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính về đất…; Thu toàn bộ số tiền thuê đất và tiền truy thu ngay tại thời điểm ký hợp đồng thuê đất.

Trong vòng 10 ngày sau khi ký hợp đồng cho thuê đất, UBND xã Ninh Hiệp gửi 03 bộ hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc cho thuê đất công về phòng Tài nguyên và Môi trường để bàn giao cho phòng Tài chính – Kế hoạch, Đội Quản lý trật tự xây dựng Đô thị Huyện cập nhật, quản lý theo quy định...”.

Với hướng dẫn: “Tuyệt đối không phát sinh công trình xây dựng trên đất”, văn bản này cho thấy UBND huyện và xã đang hợp thức hóa cho các công trình xây kiên cố, kho hàng hiện diện trên đất nông nghiệp.

Mặc dù viện dẫn rất nhiều văn bản của UBND TP Hà Nội nhưng văn bản của UBND lại thiếu các điều khoản của Luật Đất đai; Nghị định Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ…

Đã rõ vi phạm

Cuối năm 2021 và các tháng đầu năm 2023, quá trình về xã Ninh Hiệp làm việc theo chỉ đạo của UBND TP Hà Nội, Thanh tra TP Hà Nội phát hiện việc ông Nguyễn Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã trực tiếp ký hợp đồng thuê đất với người dân không thông qua hình thức đấu giá là vi phạm quy định tại Khoản 3, Điều 132 Luật Đất đai năm 2013. Có hộ dân như hộ ông L.D.C mặc dù UBND xã khẳng định, ông C đã nộp đủ các khoản tiền thuê đất từ năm 2013 đến năm 2020 nhưng quá trình làm việc với Thanh tra TP, ngoài phiếu thu số PT80 với số tiền thuê đất của năm 2019-2020 thì các năm còn lại UBND xã Ninh Hiệp không cung cấp được các hóa đơn, chứng từ.

Ngoài việc làm rõ trường hợp của ông L.D.C, Thanh tra TP kiến nghị tới UBND TP Hà Nội giao huyện Gia Lâm chỉ đạo UBND xã Ninh Hiệp tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan đến các tồn tại, vi phạm trong việc ký hợp đồng thuê đất, tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất (xây dựng công trình trên đất nông nghiệp) của hộ ông L.D.C.

Cùng với đó, chấm dứt việc cho 45 hộ dân trong xã thuê đất như danh sách kèm theo văn bản số 776/UBND-TN&MT, ngày 27/3/2020 của UBND huyện Gia Lâm. Việc cho thuê đất này không đúng quy định tại Điều 132 Luật Đất đai năm 2013.

Được biết, UBND TP Hà Nội đã có văn bản chấp thuận những kiến nghị nói trên của Thanh tra TP Hà Nội.

Sáng 13/9, chúng tôi có buổi làm việc với ông ông Nguyễn Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã Ninh Hiệp. Khi được PV hỏi: “Với vai trò là người trực tiếp ký các hợp đồng thuê đất vi phạm Luật Đất đai, cùng với trách nhiệm của tập thể, cá nhân ông nhận trách nhiệm gì?”. Ông Tuấn cho rằng mọi việc mình làm đều theo chỉ đạo của UBND huyện Gia Lâm.

(Còn nữa)

Kỳ 1: Chấm dứt việc cho 45 hộ dân thuê đất vi phạm luật tại xã Ninh Hiệp