Hình tượng người phụ nữ đậm nét riêng trong thơ Bạch Văn Tín

Tác giả Bạch Văn Tín

Những bài thơ viết về phụ nữ như người bà của Bạch Văn Tín mang hơi thở cuộc sống nông thôn, như tác phẩm Bà văn chổi rơm, đã được trao giải khuyến khích trong cuộc thi thơ lục bát Báo áo trắng năm 2021, được hội đồng chấm thi đánh giá là một tác giả có tiềm năng, và xây dựng hình tượng người phụ nữ xưa gần gũi qua những công việc lao động thường ngày: “Bên thềm bà vặn chổi rơm/Vặn ngày lẫn tháng thảo thơm một đời/Rạ rơm quấn quýt bên người/Tay nhăn vệt khói giữa trời mênh mông/Mặt trời sáng phía đằng đông/Rơm vàng quyện nắng bềnh bồng dưới sân/Bà ngồi đó nắng dưới chân/Nắng vàng quét những khó khăn đời bà/Giàn thiên lý đã trổ hoa/Bà giờ khuất nẻo dặm xa bóng chiều/Rạ rơm thương nhớ bà nhiều/Sân nhà vắng chổi quét điều đơn sơ/Giỗ bà trong những giấc mơ/Bên thềm lá rụng xác xơ ngõ hiền/Bà ơi về với tổ tiên/Chổi rơm bà để một miền xót thương”. Hình ảnh bà vặn chổi rơm tuy đơn sơ nhưng lại là một hình tượng phụ nữ đẹp trong văn hóa làng quê Việt. Thơ của Bạch Văn Tín thường viết về vẻ đẹp trong lao động của người phụ nữ miền Bắc như bài Hạt lúa của mẹ: “Mẹ phơi hạt lúa vàng sân/Khô trăm hạt mẩy, héo ngàn hạt non/Giọt mồ hôi mặn lăn tròn/Rơi ngang hạt lúa gãy giòn làm đôi”. Thơ của Bạch Văn Tín giản dị được nhiều người sinh ra từ các làng quê yêu mến. Nhiều người đã thuộc lòng.

Trong sáng tác của Bạch Văn Tín, có thể thấy rõ hình tượng những con người mang nét đặc trưng, riêng biệt của vùng đồng bằng Bắc Bộ với sự chịu thương chịu khó, tần tảo, hy sinh của người phụ nữ.

Mỗi một giai đoạn lịch sử bằng sáng tạo nghệ thuật thì các nhà thơ đã xây dựng hình tượng người phụ nữ khác nhau của mỗi thời kỳ, nhưng đều mang đậm dấu ấn và nét văn hóa của từng khu vực, mỗi nhà thơ một cách thể hiện. Nhưng ở thơ Bạch Văn Tín vẫn viết những vần thơ lục bát như những bài ca dao truyền thống mà không bị sáo mòn. Vẫn thể hiện được hình tượng người phụ nữ theo phong cách riêng. Thể thơ thì cũ nhưng ý tứ và tư tưởng nhân văn lại mới.

Hình tượng người phụ nữ trong thơ Bạch Văn Tín là người phụ nữ Việt Nam nói chung nhưng họ mang những đức tính riêng của người phụ nữ Bắc Bộ như: Kiên cường, giàu đức tính hy sinh, giàu tình thương yêu chồng con và rất chịu thương, chịu khó trong lao động.

Bạch Văn Tín nhìn người phụ nữ với cái nhìn thật thấm thía và cảm thông sâu sắc. Phụ nữ trong tác phẩm của anh không phải là những người giàu sang phú quý, mà là những người mẹ người chị vất vả lam lũ một nắng hai sương:

Bà mang theo ngọn gió đồng

Toả hương thơm ngát của bông lúa vàng

Lời ru trĩu nặng nỗi làng

Cánh cò cõng cả mênh mang phận người

Trong thơ ca Việt Nam từ xưa đến nay, hình ảnh người phụ nữ tần tảo, chịu thương, chịu khó, sẵn sàng hy sinh, vì chồng, vì con và những nét văn hóa truyền thống đậm chất Bắc Bộ không phải hiếm gặp. Vẫn là những hình ảnh quen thuộc của người phụ nữ. Vẫn là thể thơ “ai cũng thuộc đôi ba bài”. Nhưng những sáng tác của Bạch Văn Tín lại mang những nét riêng, đặc sắc, không lẫn với ai. Đọc thơ anh nhiều người thấy nét quen thuộc của những bài ca dao truyền thống nhưng không hề bị sáo mòn. Với cách thể hiện của riêng mình, Bạch Văn Tín đã tạo ra ý tứ và tư tưởng nhân văn hoàn toàn mới.

Là một doanh nhân, Bạch Văn Tín mang đến nhiều công ăn việc làm cho người lao động. Trong thơ anh vì thế vừa thật nhưng cũng rất tình. Phụ nữ trong tác phẩm của anh không phải là những người giàu sang phú quý, mà là những người mẹ, người chị vất vả, lam lũ, một nắng hai sương: “Bà mang theo ngọn gió đồng/Toả hương thơm ngát của bông lúa vàng/Lời ru trĩu nặng nỗi làng/Cánh cò cõng cả mênh mang phận người”.

Người mẹ ấy dành hết cả thời gian lẽ ra an dưỡng tuổi già cho con cho cháu. Các con đi làm ăn xa, mẹ phải bỏ làng bỏ quê để lên ở cùng bế cháu cho con. Tình thương yêu sâu nặng mà mẹ dành cho con cháu là điều không bao giờ nói hết được bằng lời. Trong mắt người mẹ, mỗi đứa con lúc nào cũng vẫn luôn nhỏ bé, cần được quan tâm, lo lắng, chở che. Có những hy sinh thầm lặng của mẹ đã nâng bước chúng ta trên đường đời, cho dù có đi đến khắp phương trời, đi bạc cả mái tóc ta cũng không bao giờ quên, đó là điều mà Bạch Văn Tín gửi gắm, nhấn mạnh qua những vần thơ.