Dấu hiệu nhận biết viêm phúc mạc

Phúc mạc là gì?

Phúc mạc là một màng mỏng bao phủ bên trong thành bụng, tạo bọc kín và bảo vệ các tạng trong xoang bụng. Tùy vị trí và chức năng, phúc mạc được chia thành các bộ phận:

- Lá thành hay phúc mạc thành, phủ lót mặt trong thành bụng trước, bên, sau, mặt dưới cơ hoành và đáy tiểu khung. Lá thành có thể bóc tách dễ dàng khỏi thành bụng.

- Lá tạng hay phúc mạc tạng, bao bọc suốt dọc ống tiêu hóa dưới cơ hoành (chỉ trừ đoạn cuối của trực tràng), bao bọc gan, túi mật, lách, tụy, bàng quang, tử cung và phần phụ (nữ giới).

- Xoang phúc mạc: Là một khoang ảo, chứa chừng 75 - 100ml dịch màu vàng trong có nhiều protein, đảm bảo độ trơn láng của phúc mạc.

Ở nam giới, xoang phúc mạc hoàn toàn kín. Ở nữ giới, xoang phúc mạc thông với bên ngoài bằng các lỗ của loa vòi trứng.

Viêm phúc mạc có nhiều nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm phúc mạc cấp, trong đó có thể do bệnh nhiễm trùng ở phúc mạc gây ra như: lao phúc mạc, viêm phúc mạc do phế cầu hoặc lậu cầu (chiếm tỉ lệ thấp). Bên cạnh đó viêm phúc mạc thứ phát chiếm tỉ lệ cao hơn cả, đó là viêm phúc mạc do thủng túi mật, mật sẽ thấm vào phúc mạc gây viêm (viêm phúc mạc mật), thủng ruột, tắc ruột, thủng dạ dày, viêm ruột thừa vỡ, chấn thương thủng bụng (do đạn, bom mìn, do tai nạn lao động, tai nạn giao thông...). Ngoài ra, viêm phúc mạc có thể do viêm phần phụ hoặc áp-xe ống dẫn trứng, vòi trứng hoặc vỡ tử cung xảy ra trong thời kỳ chuyển dạ do không có sự cân xứng giữa khung chậu của người mẹ và kích thước đầu thai nhi hoặc thủng tử cung do nạo phá thai (phụ nữ) cũng là những nguyên nhân gặp nhiều của viêm phúc mạc.

Căn nguyên gây viêm phúc mạc có thể do vi khuẩn hoặc do hóa chất. Viêm phúc mạc do vi khuẩn bởi vì vi khuẩn xâm nhập khoang bụng bằng đường mạch máu hoặc là do lây lan từ một ổ nhiễm trùng trong bụng hoặc do thủng vỡ một tạng rỗng (ruột, dạ dày, bàng quang...), dịch và các chất bẩn từ các tạng đó mang theo vi khuẩn đổ vào phúc mạc gây viêm. Vi khuẩn có thể là vi khuẩn lao (do lao phúc mạc), vi khuẩn đường ruột như: E.coli, Proteus, Klebsiella, trực khuẩn mủ xanh, vi khuẩn kỵ khí (C. difficil), nếu thủng các tạng rỗng (dạ dày, ruột, bàng quang...).

Dấu hiệu nhận biết viêm phúc mạc

- Đau bụng: là triệu chứng điển hình xuất hiện sớm nhất. Vị trí đau tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, ví dụ như thủng dạ dày, bụng đau dữ dội và bụng cứng như gỗ.

- Buồn nôn và nôn.

- Có thể sốt cao hoặc rất cao (39 - 40 độ C).

- Khát nước

- Bí trung tiện hoặc đại tiện

- Mệt mỏi, hốc hác, bơ phờ, da xanh tái, nhớp nháp mồ hôi, chân tay lạnh.

- Nặng hơn có thể li bì hoặc hôn mê, mạch nhanh, huyết áp tụt.

Một số xét nghiệm bác sĩ chỉ định cần làm như công thức máu (số lượng bạch cầu và tỉ lệ đa nhân trung tính tăng cao), tốc độ máu lắng, urê máu, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm ổ bụng, chụp Xquang... để phát hiện viêm phúc mạc.

Phương pháp điều trị viêm phúc mạc

Tùy thuộc vào thể trạng và mức độ bệnh của bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định:

- Kháng sinh: Để chống nhiễm khuẩn và phòng ngừa việc lan tràn vi khuẩn sang bộ phận khác. Kháng sinh loại gì và liều lượng, thời gian trị liệu đều do bác sĩ chỉ định.

- Đặt ống hút dạ dày: Giúp bệnh nhân cải thiện triệu chứng chướng bụng, giảm căng ruột và giảm đau.

- Phẫu thuật: Để loại bỏ mô bị nhiễm trùng, đặc biệt là viêm phúc mạc do vỡ ruột thừa, dạ dày…

Ngoài ra, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị khác: Giảm đau, truyền dịch, thở oxy và có thể truyền máu…

Việc chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật cũng rất quan trọng, cần được uống nước nhiều. Nếu sức khỏe ổn định, bệnh nhân nên vận động nhẹ nhàng sau phẫu thuật để giảm nguy cơ dính ruột, tắc ruột, kích thích nhu động ruột, phòng ngừa một số biến chứng như nhiễm trùng đường tiểu,…