Bứt phá doanh thu nhờ thương mại điện tử

Người tiêu dùng chọn mua hàng qua website thương mại điện tử shopee. Ảnh: Phạm Hùng

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, hạ tầng logistics và nhu cầu tiêu dùng tăng cao, thị trường TMĐT Việt Nam được kỳ vọng sẽ tiếp tục có những bứt phá mạnh mẽ.

Ấn tượng quy mô vượt 25 tỷ USD

Thông tin từ Bộ Công Thương, năm 2024, quy mô thị trường TMĐT bán lẻ của Việt Nam ước vượt mốc 25 tỷ USD, tăng khoảng 20% so với năm 2023. Con số này cao hơn so với dự báo 22 tỷ USD trước đó của Google, Temasek, Bain & Company. Như vậy, trong khu vực, quy mô TMĐT Việt Nam chỉ đứng sau Indonesia và Thái Lan.

Nhấn mạnh vị trí và tầm quan trọng của lĩnh vực TMĐT, Cục trưởng thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) Lê Hoàng Oanh cho biết, TMĐT là lĩnh vực tiên phong, với sự lan tỏa mạnh mẽ. Rào cản gia nhập trong môi trường điện tử lại thấp hơn so với thị trường truyền thống, nhất là khi DN muốn vươn ra thị trường toàn quốc, thậm chí là hướng ra thị trường nước ngoài qua TMĐT xuyên biên giới.

Đáng chú ý, xu hướng tiêu dùng thay đổi đóng góp lớn vào sự phát triển của TMĐT. Người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ đang có xu hướng mua sắm trực tuyến nhiều hơn; các chiến lược tiếp thị qua mạng xã hội, livestream bán hàng, các chương trình khuyến mại hấp dẫn góp phần không nhỏ trong việc thu hút người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, sự phổ biến của các thiết bị di động thông minh và kết nối internet tốc độ cao cũng tạo điều kiện thuận lợi cho TMĐT phát triển.

Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam Nguyễn Ngọc Dũng nhận định, năm 2024, TMĐT Việt Nam đã có sự bứt phá mạnh mẽ, nhưng để duy trì đà tăng trưởng này, các DN cần nắm bắt xu hướng tiêu dùng mới, tăng cường ứng dụng công nghệ và cải thiện dịch vụ khách hàng. Đồng thời, việc nâng cấp hạ tầng logistics và bảo mật cũng là yếu tố then chốt để tạo ra một môi trường mua sắm an toàn và thuận tiện cho người tiêu dùng.

Giám đốc điều hành Shopee Việt Nam Trần Tuấn Anh chia sẻ: "Quy mô thị trường Việt Nam rất lớn, dân số đông, tiếp cận những sản phẩm mới rất nhanh cũng như thu nhập của người dân đang tăng. Những người dân ở vùng sâu, vùng xa, biển đảo vẫn có thể tiếp cận được, gần như là không có rào cản. Shopee chia sẻ sáng tạo, sự thay đổi trên thế giới cũng như tại Việt Nam về TMĐT cũng như công nghệ rất nhanh. Mong đợi của chúng tôi là các cơ quan chức năng có những cơ chế hỗ trợ để giúp DN, cá nhân được tiếp cận, tạo ra những sản phẩm, phương thức kinh doanh TMĐT mới".

Có thể nói chưa bao giờ TMĐT lại len lỏi vào mọi ngóc ngách của cuộc sống như hiện nay. Trong đó, lĩnh vực bán buôn, bán lẻ vẫn tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng, hỗ trợ lưu thông hàng hóa từ sản xuất đến tiêu dùng, tạo công ăn việc làm cho người lao động và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.

Ngoài ra, sự xuất hiện của 116 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, khai thuế và nộp thuế qua cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài đã cho thấy sự sôi động của các sàn TMĐT cũng như tính hấp dẫn của thị trường này. Những sàn TMĐT lớn có thể kể tới như: Google, Meta (Facebook), Microsoft, TikTok, Netflix, Apple...

Trăn trở bài toán quản lý, kiểm soát nguồn thu

Giới chuyên gia nhận định, tại Việt Nam, TMĐT ngày càng được mở rộng và hiện đã trở thành phương thức kinh doanh phổ biến được DN và người dân biết đến. Sự đa dạng về mô hình hoạt động, đối tượng tham gia, TMĐT giúp cho DN, cá nhân dễ dàng hơn trong việc giới thiệu, giao sản phẩm đến tay người tiêu dùng.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của hoạt động TMĐT cũng đặt ra nhiều thách thức cho giao dịch trên mạng, công tác quản lý giám sát, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo đảm chất lượng sản phẩm hàng hóa trước tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, pháp luật về thuế...

Với các hoạt động TMĐT xuyên biên giới, Bộ Công Thương đánh giá vẫn gặp khó trong quản lý do các quy định chưa đủ mạnh. Điều này dẫn đến nhiều nền tảng bán lẻ online xuyên biên giới vào thị trường Việt Nam khi chưa hoàn thành thủ tục pháp lý chính thức như Temu, Shein... Việc các sàn này chưa được giám sát, kiểm soát chặt chẽ cũng khiến hàng hóa từ các nước lân cận được tiêu thụ tại thị trường trong nước, ảnh hưởng đến hàng hóa nội địa.

Ngoài ra, nhiều hoạt động bán hàng trên các ứng dụng mạng xã hội chưa được quản lý, thống kê vào số liệu tiêu thụ trong nước, khiến số liệu thống kê chưa phản ánh đúng sức mua của người dân. Hiện cả nước có gần 725.000 tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT, tổng giá trị giao dịch hơn 75.000 tỷ đồng, theo dữ liệu từ 439 sàn cung cấp cho cơ quan thuế. Năm 2024, số thuế thu từ TMĐT tăng 20% so với cùng kỳ, đạt 116.000 tỷ đồng.

Về vấn đề này, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) nhìn nhận, TMĐT sở hữu các ưu thế vượt trội như tiếp cận khách hàng không giới hạn về địa lý, khả năng mua sắm mọi lúc mọi nơi và hình thức kinh doanh đa dạng với sự tham gia của nhiều bên. Song, kiểm soát giao dịch và quản lý đối tượng thu thuế trong lĩnh vực TMĐT vẫn là bài toán khó. Người bán không cần cửa hàng vật lý, các giao dịch diễn ra hoàn toàn trực tuyến và máy chủ thậm chí đặt ở nước ngoài. Một người có thể cùng lúc sở hữu nhiều gian hàng trên nhiều sàn TMĐT hoặc trang mạng xã hội.

Vì vậy, việc luật hóa trách nhiệm và thiết lập cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các bên liên quan là điều kiện tiên quyết để quản lý thuế hiệu quả. Theo đó, các giải pháp điều chỉnh, bổ sung phải theo hướng vừa hỗ trợ TMĐT phát triển, vừa mang lại lợi ích cho người tiêu dùng; đồng thời tạo động lực cho DN trong nước trụ vững, phát triển và có môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng.

Thanh toán không dùng tiền mặt trong thương mại điện tử đạt 50%