Vụ án dân sự tranh chấp nhà đất số 99 Trịnh Phong, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa

Theo đơn phản ánh, nhà và đất tại địa chỉ số 99 phố Trịnh Phong, phường Tân Lập, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa có diện tích 402,3m2 là khối tài sản mà gia đình bà Liên đã nhận chuyển nhượng từ năm 1971, được UBND phường Tân Lập xác nhận nguồn gốc sử dụng.

Đột nhiên, đầu năm 2010, bà Trần Thị Mại (Việt kiều Canada, đồng thời là chị dâu bà Liên) gửi đơn khởi kiện tới TAND tỉnh Khánh Hòa đòi ngôi nhà mà gia đình bà Liên đang sử dụng. Phiên xét xử sơ thẩm ngày 15 và 16-11-2011 của TAND tỉnh Khánh Hòa đã tuyên buộc gia đình bà Liên phải trả lại nhà đất cho bà Trần Thị Mại.
Qua nghiên cứu hồ sơ vụ việc cho thấy, nhiều căn cứ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình bà Liên đã bị HĐXX cấp sơ thẩm bỏ qua. Cụ thể: Ngày 10-12-2010, UBND phường Tân Lập đã có văn bản khẳng định: Hộ gia đình bà Liên sinh sống ổn định trên nhà và đất tại địa chỉ số 99 phố Trịnh Phong từ năm 1971, không tranh chấp và đã làm đầy đủ nghĩa vụ thuế với Nhà nước, đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo Luật Đất đai hiện nay.

Nhà đất đang tranh chấp tại số 99 phố Trịnh Phong, TP Nha Trang

Ngoài xác nhận kể trên của UBND phường sở tại, các tài liệu như đợt tổng kiểm kê nhà đất trên toàn quốc năm 1977 và 1984 do bà Liên và chồng đứng tên kê khai tài sản theo chính sách của Nhà nước và đã trực tiếp làm nghĩa vụ đóng thuế đầy đủ theo quy định của Nhà nước vẫn được lưu giữ. Điều 247 Bộ luật Dân sự "Người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình, liên tục, công khai trong thời hạn 30 năm đối với bất động sản thì trở thành chủ sở hữu tài sản đó".
Được biết, căn cứ mà bà Mại đưa ra và cũng là chứng cứ để Tòa xét xử là những tài liệu có từ năm 1968. Tức là giấy viết tay nhượng nhà và đất số 99 phố Trịnh Phong từ ông Trần In cho bà Mại và chồng là ông Trần Hưng Bá. Song, vào thời điểm đó, ngôi nhà này của ông Trần In được cấp để ở chứ không có quyền mua, bán. Hơn nữa, với chính sách cải tạo nhà đất năm 1975, mảnh đất nói trên cũng thuộc diện thu hồi.

Luật sư Hoàng Văn Hướng, Trưởng văn phòng Luật sư Hoàng Hưng cho biết: Có thể khẳng định rằng, dù mảnh đất số 99 phố Trịnh Phong có nguồn gốc là của ông Trần In (thời chế độ cũ) thì sau năm 1975 theo chính sách cải tạo nhà đất của nước ta thì nhà đất kể trên cũng đã không còn thuộc quyền quản lý, sử dụng của ông Trần In.

Luật sư Hướng phân tích: "Nghị quyết số 58/1998/ NQ-UBTVQH10 ngày 24-8-1998 về giao dịch dân sự về nhà ở được xác lập trước ngày 1-7-1991 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng nêu rõ: Trong trường hợp trước khi đi vắng, chủ sở hữu nhà ở đã có uỷ quyền quản lý hợp pháp và thời hạn uỷ quyền đã hết trước ngày 1- 7-1996, thì giải quyết như sau: Nếu chủ sở hữu có yêu cầu lấy lại nhà trước ngày 1-7-1996, thì nhà ở đó được trả lại cho chủ sở hữu; nếu chủ sở hữu đã chết, thì công nhận quyền sở hữu cho những người thừa kế; Nếu chủ sở hữu không có yêu cầu lấy lại nhà trước ngày 1-7-1996 hoặc đã chết và trước khi chết không có yêu cầu lấy lại nhà, thì công nhận quyền sở hữu cho bố, mẹ, vợ, chồng, con của người đó đang quản lý, sử dụng nhà ở đó; Nếu không có những người được quy định tại điểm a và điểm b khoản này, thì công nhận quyền sở hữu nhà ở đó cho người đang quản lý, sử dụng liên tục nhà ở đó từ 30 năm trở lên, kể từ ngày bắt đầu quản lý, sử dụng đến ngày Nghị quyết này có hiệu lực.

Từ căn cứ trên, luật sư Hướng nhận định: Kể cả trong trường hợp, các cơ quan có thẩm quyền đưa ngôi nhà này vào diện vắng chủ thì theo luật định cũng không thể đòi được vì gia đình bà Liên đã quản lý sử dụng hợp pháp ngôi nhà này từ năm 1971, tính đến năm 2010 (thời gian bà Mại khởi kiện đòi nhà) là 39 năm (vượt quá 9 năm so với thời hiệu để đòi nhà theo quy định trên).

"Nhà nước không giải quyết trường hợp đòi nhà thuộc diện chế độ cũ, không thừa nhận. Nếu giải quyết những trường hợp này thì loạn vì vào những năm đó có rất nhiều trường hợp tương tự!" - Luật sư Hướng nhấn mạnh.

Với căn cứ pháp lý như vừa phân tích, bà Liên tin chắc tại phiên phúc thẩm tới, quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình bà sẽ được bảo vệ.

Phong Anh