Việt Nam có nhiều điều kiện để ổn định giá xăng dầu

Hội thảo “Lạm phát, lãi suất và chứng khoán” với sự tham gia của các chuyên gia, lãnh đạo doanh nghiệp và lãnh đạo bộ ngành

Lạm phát đang tăng cao kỷ lục khắp các nền kinh tế thế giới

Theo Tổng cục Thống kê, trong 6 tháng đầu năm 2022, thị trường hàng hóa thế giới tiếp tục có nhiều biến động và chịu ảnh hưởng của các nhân tố kinh tế, chính trị. Cụ thể, kinh tế thế giới phục hồi, nhu cầu nguyên nhiên vật liệu phục vụ sản xuất tăng cao trong khi nguồn cung bị đứt gãy khiến giá cả hàng hóa trên thị trường quốc tế có xu hướng tăng mạnh. Bên cạnh đó, cuộc chiến giữa Nga và Ukraine càng đẩy giá nguyên liệu, nhiên liệu tăng cao và thế giới có nguy cơ phải đối diện với một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Ở trong nước, kinh tế phục hồi mạnh, nhu cầu sản xuất hàng hóa phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu cùng với tác động của giá hàng hóa thế giới đã đẩy giá hàng hóa và dịch vụ thiết yếu tăng lên nhưng nhìn chung, mặt bằng giá cơ bản được kiểm soát tốt. Chỉ số giá tiêu dùng bình quân 6 tháng đầu năm nay tăng 2,44% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, hiện cũng đang có nhiều ý kiến khác nhau xung quanh con số này.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) Lê Long Giang, với mức lạm phát hiện nay dư địa kiểm soát lạm phát trung bình dưới 4% trong năm còn khá lớn

Theo Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) Lê Long Giang, kinh tế thế giới trong 6 tháng đầu năm 2022 đang đối mặt với nhiều thách thức, chủ yếu do khủng hoảng tại Ukraine, bất định gia tăng với các lệnh trừng phạt, chuỗi cung ứng tiếp tục bị đứt gãy, khiến giá cả, lạm phát toàn cầu gia tăng, buộc các nước phải đẩy nhanh tốc độ thu hẹp chính sách tài khóa và tiền tệ, tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát, khiến đà phục hồi kinh tế thế giới năm 2022 ngày càng gập ghềnh hơn và có thể đối mặt với nguy cơ đình lạm cục bộ; dự báo chỉ đạt mức tăng trưởng khoảng 2,9% (so với mức tăng trưởng 6,1% năm trước); trong khi lạm phát bình quân toàn cầu dự báo tăng mạnh, ở mức khoảng 6,2% (so với mức 3,8% năm trước); rủi ro an ninh năng lượng, an ninh lương thực tại nhiều nước trên thế giới ngày càng rõ nét.

Nhưng có lẽ vấn đề nóng nhất hiện nay là lạm phát. Lạm phát đang tăng cao kỷ lục khắp các nền kinh tế thế giới vượt ngoài tầm kiểm soát và suy thoái kinh tế đang cận kề.

Lạm phát tại nhiều nước đã đạt mức kỷ lục trong tháng 5 năm 2022, lạm phát của Mỹ tăng 8,6% so với cùng kỳ năm trước, cao nhất kể từ năm 1981; lạm phát của khu vực đồng Euro tăng 8,1% gấp 4 lần lạm phát mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương châu Âu.

Tại châu Á, bình quân 5 tháng đầu năm nay, lạm phát của Thái Lan tăng 5,2%; Hàn Quốc tăng 4,3%; Indonesia tăng 2,8%; Malaysia tăng 2,4%; Nhật Bản và Trung Quốc cùng tăng 1,5%.

Tại Việt Nam, CPI bình quân 6 tháng đầu năm tăng 2,44% chủ yếu là do giá cả (xăng dầu, khí đốt, nguyên vật liệu, logistics và nhu cầu du lịch, ăn uống, đi lại… ) đều tăng, đây là thành công trong kiểm soát lạm phát của Việt Nam trước bối cảnh thế giới đang phải đối mặt với tình trạng lạm phát gia tăng ở hầu khắp các quốc gia.

Về cơ bản các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu trong nước vẫn dồi dào, các giải pháp và biện pháp của Chính phủ về quản lý, điều hành về bình ổn giá, hạn chế biến động của mặt hàng giá gây tác động tiêu cực đến phát triển xã hội, hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống của người dân kịp thời và hiệu quả. Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều chuyên gia, với mức lạm phát hiện nay dư địa kiểm soát lạm phát trung bình dưới 4% trong năm còn khá lớn.

Bức tranh nền kinh tế Việt Nam cho thấy nhiều điểm sáng

Với riêng nền kinh tế Việt Nam, TS. Cấn Văn Lực phân tích bức tranh cho thấy nhiều điểm sáng

Phát biểu tại hội thảo, TS Cấn Văn Lực – chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) nhận định, lạm phát sẽ dịu dần và quay về mức 2% ở giai đoạn sau, kịch bản tích cực sẽ theo dự báo này.

Về giá xăng dầu, theo dự báo của Cơ quan Thông tin năng lượng Mỹ, đỉnh của giá dầu là 115 USD/thùng. Nếu tính bình quân giá dầu của năm nay sẽ là 104 USD/thùng. Theo dự toán ban đầu của Ngân sách Nhà nước (NSNN), Bộ Tài chính, Bộ Công Thương là khoảng cách rất xa (60 USD/thùng). Điều này đã làm thay đổi lớn cục diện ngân sách.

TS. Cấn Văn Lực cho rằng, ba rủi ro lớn nhất toàn cầu phải đối mặt hiện nay là lạm phát tăng cao khiến FED buộc phải tăng lãi suất; giá cả năng lượng tăng ảnh hưởng tới sản xuất kinh doanh, tiêu dùng; và chính sách zero Covid của Trung Quốc khiến kinh tế toàn cầu không đạt tăng trưởng như dự báo.

Về vấn đề lạm phát, TS. Cấn Văn Lực cho rằng, lạm phát thế giới hiện nay đang tăng rất cao khiến FED buộc phải tăng lãi suất. Theo thống kê, đến nay đã có gần 70 quốc gia với khoảng 113 lần tăng lãi suất trong 6 tháng đầu năm 2022. Theo dự báo với tỷ lệ 50%, kinh tế Mỹ sẽ rơi vào suy thoái trong năm 2023.

Lạm phát cao chủ yếu do giá xăng dầu. Giá xăng dầu tăng khiến tất cả giá cả các mặt đều tăng, trong đó tăng mạnh nhất là phân bón, giá năng lượng, lương thực, thực phẩm (dự báo tăng 20% năm 2022), khiến lợi nhuận biên của các doanh nghiệp giảm.

Với riêng nền kinh tế Việt Nam, TS. Cấn Văn Lực phân tích bức tranh cho thấy nhiều điểm sáng. Thứ nhất là tỷ giá. Tỷ giá danh nghĩa cho thấy, VND mất giá khoảng 2% so với USD, trong khi nhiều đồng mạnh trên thế giới hiện mất giá từ 4-20% so với USD. Chủ yếu do đồng USD tăng giá mạnh, mà nguyên nhân chính là do FED tăng lãi suất. Trong cả năm 2022, VND có thể mất mất giá 2,5-3% so với USD. Đây là một điểm sáng.

Về lạm phát, lạm phát chủ yếu do chi phí đẩy không phải do cung tiền (cung tiền tăng vừa phải là 3,51%), NHNN có dư địa để tăng chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng lên 15% để hỗ trợ Chương trình phục hồi kinh tế.

Sáu tháng đầu năm 2022, lạm phát tăng chủ yếu do nhóm giao thông (chủ yếu là giá xăng dầu). Vì vậy muốn chống lạm phát, the TS. Cấn Văn Lực là phải bình ổn giá xăng dầu. Theo đó, Việt Nam có rất nhiều điều kiện để ổn định giá xăng dầu như ngân sách tăng thu do giá dầu thế giới tăng mạnh nên có nhiều đề xuất nên dùng phần thu tăng thêm này để giảm thêm các loại thuế phí khác cho xăng dầu trong nước ngoài thuế bảo vệ môi trường đã giảm kịch khung.

Về lãi suất, dự báo lãi suất các quốc gia lớn là đi lên (trừ Trung Quốc có thể đi xuống vì cần phục hồi sau thời gian áp dụng zero COVID). Đây cũng là giai đoạn tốc độ tăng lãi suất nhanh nhất từ trước tới nay. Dự báo lãi suất điều hành của Mỹ tới cuối năm 2022 tới có thể là 3,7-4%.

Tuy nhiên, TS. Cấn Văn Lực cho rằng, tăng lãi suất hiện nay có thể làm kinh tế suy thoái mà lại có thể không cứu được lạm phát, vì lạm phát hiện nay chủ yếu do chi phí đẩy, đứt gãy chuỗi cung ứng. Tăng lãi suất chưa chắc là thuốc đặc trị mà còn gây phản ứng phụ.

Đặc biệt với Việt Nam, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV nhấn mạnh rằng, lạm phát của Việt Nam không phải do yếu tố tiền tệ nên NHNN có tăng lãi suất điều hành cũng chưa chắc đã phát huy tác dụng, cùng với đó lại đi ngược với chủ trương của Chính phủ về hỗ trợ phụ hồi, phát triển kinh tế.

Ngoài ra, một trong những điểm sáng của Việt Nam hiện nay là trong khi nhiều nước trên thế giới đang phải đối mặt với vấn đề nợ công tăng cao, dịch chuyển dòng đầu tư thì Việt Nam lại khá an toàn, tỷ lệ nợ công dưới 50% GDP và khối ngoại đang mua ròng trở lại.

TS. Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia phân tích, cần khẳng định rằng, lạm phát Việt Nam là lạm phát chi phí đẩy. Vì vậy, giả định NHNN thắt chặt tiền tệ sẽ khiến toàn bộ hoạt động đầu tư của doanh nghiệp bị đình đốn, khiến nguồn cung giảm và lạm phát tiếp tục tăng lên, chính sách tiền tệ trở nên bất lực.

Điều có thể làm lúc này, theo TS. Lê Xuân Nghĩa là sử dụng chính sách tài khoá. Hiện nay xăng dầu tác động rất lớn lên lạm phát nhưng cũng là mặt hàng phải chịu rất nhiều loại thuế. Vì vậy, cần sớm có giải pháp hỗ trợ để bình ổn giá xăng dầu.

Ngoài ra, TS. Lê Xuân Nghĩa cho biết, Việt Nam có một điều may mắn để có thể đứng ngoài vòng xoáy lạm phát. Giai đoạn dịch bệnh các nước thi nhau bơm tiền ra nền kinh tế để hỗ trợ tăng trưởng, phục hồi thì Việt Nam lại gần như không. Do đó, đến nay khi các nước phải đối mặt với vấn đề lạm phát tăng cao, buộc phải tăng lãi suất để hút tiền về thì Việt Nam lại không phải đối mặt với vấn đề này. Đây cũng là lý do, có thể bất chấp FED tăng lãi suất thì các nhà đầu tư ngoại vẫn sẽ quay trở lại Việt Nam.

	Lạm phát tại Mỹ tiếp tục tăng lên mốc kỷ lục mới
	Lạm phát tăng cao, thị trường bất động sản liệu có đảo chiều hồi sinh?