Tăng cường năng lực truyền thông cơ sở trong kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh

Thạc sĩ Vũ Thị Thanh Thúy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số, Trẻ em và Phòng, chống tệ nạn xã hội cung cấp thông tin cho các báo cáo viên.

Đây là hoạt động thiết thực nhằm nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng truyền thông cho lực lượng trực tiếp triển khai công tác dân số tại cơ sở.

Tại lớp tập huấn, Thạc sĩ Vũ Thị Thanh Thúy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số, Trẻ em và Phòng, chống tệ nạn xã hội, đã cung cấp cho các báo cáo viên nòng cốt những kiến thức nền tảng về khái niệm giới, sự khác biệt giữa giới và giới tính sinh học, cũng như các biểu hiện của bất bình đẳng giới trong gia đình, trường học, cộng đồng và môi trường lao động. Bên cạnh đó, các khuôn mẫu, định kiến giới còn tồn tại phổ biến trong xã hội Việt Nam hiện nay được phân tích rõ, qua đó giúp học viên nhận diện nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng lựa chọn giới tính khi sinh.

Nội dung tập huấn cũng nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của truyền thông cơ sở trong việc thúc đẩy bình đẳng giới và thay đổi hành vi của người dân. Các hệ quả nghiêm trọng của mất cân bằng giới tính khi sinh được làm rõ, như tình trạng thừa nam thiếu nữ, gia tăng số nam giới không có khả năng kết hôn, nguy cơ buôn bán người, bạo lực trên cơ sở giới và những bất ổn xã hội trong tương lai. Đặc biệt, giảng viên đã lưu ý các quy định pháp luật nghiêm cấm hành vi lựa chọn giới tính thai nhi, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong việc khống chế và từng bước đưa tỷ số giới tính khi sinh trở về mức cân bằng tự nhiên.

Song song với việc trang bị kiến thức, các báo cáo viên còn được hướng dẫn cụ thể về kỹ năng xây dựng bài truyền thông bảo đảm chuẩn mực, không mang định kiến giới; kỹ thuật kể chuyện tạo cảm xúc nhằm tăng sức thuyết phục; phương pháp tiếp cận và làm việc với các nhóm đối tượng đặc thù như phụ nữ mang thai, nam giới, người có uy tín trong cộng đồng hay các gia đình có nguy cơ lựa chọn giới tính khi sinh. Việc ứng dụng linh hoạt các tài liệu truyền thông, infographic, mạng xã hội và hệ thống loa truyền thanh phường cũng được nhấn mạnh nhằm nâng cao hiệu quả truyền thông trong bối cảnh hiện nay.

Trong không khí cởi mở, các học viên đã tích cực thảo luận, chia sẻ những khó khăn, vướng mắc gặp phải trong thực tiễn triển khai công tác dân số tại địa phương, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp thiết thực để nâng cao hiệu quả kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trong thời gian tới.

Theo Quyết định số 468/QĐ-TTg ngày 23/3/2016 của Thủ tướng Chính phủ, Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016-2025 xác định 4 nhiệm vụ và 11 giải pháp trọng tâm. Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành, giai đoạn 2016-2024, tỷ số giới tính khi sinh trên cả nước đã được khống chế, giảm từ 112,2 bé trai/100 bé gái năm 2016 xuống còn 111,4 năm 2024, tuy nhiên vẫn cao hơn mức cân bằng tự nhiên. Số liệu năm 2024 cho thấy cả nước có 21 tỉnh, thành phố ở mức rất cao với tỷ số trên 112, 18 tỉnh ở mức cao từ 109–112 và 24 tỉnh duy trì dưới 109. Đáng chú ý, tại một số địa phương, tỷ số này còn lên tới 120 bé trai/100 bé gái. Riêng tại Hà Nội, 9 tháng đầu năm 2025, tỷ số giới tính khi sinh ở mức 112,8/100, phản ánh rõ nét tâm lý “chuộng con trai” vẫn còn phổ biến trong xã hội.

Trước thực trạng đó, giai đoạn 2021-2025, các giải pháp kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh tiếp tục được điều chỉnh theo hướng sát thực tiễn, tập trung vào từng vùng, từng nhóm đối tượng cụ thể, nhằm góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2030 đưa tỷ số giới tính khi sinh về dưới 109 theo Nghị quyết số 21-NQ/TW.

Việc tăng cường năng lực cho đội ngũ báo cáo viên nòng cốt không chỉ giúp nâng cao chất lượng công tác truyền thông dân số mà còn góp phần trực tiếp vào mục tiêu giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh ngay từ địa bàn cơ sở. Lớp tập huấn về giới, bình đẳng giới và kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh tại phường Hà Đông là hoạt động có ý nghĩa quan trọng, góp phần củng cố kiến thức, nâng cao kỹ năng và thống nhất phương pháp truyền thông, tạo nền tảng vững chắc cho công tác dân số trong giai đoạn tới.

Hà Nội: tập huấn công tác dân số, trẻ em và phòng chống tệ nạn xã hội cho cán bộ xã, phường