Siết chặt kiểm soát tôm hùm đất từ đầu nguồn

Tăng cường kiểm tra tại cửa khẩu

Mới đây, đoàn công tác của Tổng cục Thủy sản đã đề nghị tỉnh Lào Cai cần tăng cường kiểm tra, kiểm soát ngay tại các cửa khẩu, khu vực biên giới; đẩy mạnh tuyên truyền mức độ nguy hại về tôm càng đỏ ngay tại khu vực cửa khẩu, khu vực biên giới. Kiểm soát việc lây lan và phát tán tôm càng đỏ ra môi trường; khuyến khích các tổ chức, cá nhân phát hiện, thông báo khi có thông tin về sự xuất hiện của loài tôm này.

Ngành chức năng tỉnh Lào Cai kiểm soát tốt hơn nữa việc mua bán online tôm càng đỏ; xử phạt nghiêm việc vận chuyển, buôn bán các loài sinh vật ngoại lai này nhằm mang tính răn đe và nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của tôm càng đỏ mang lại.

Do có đường biên giới dài với Trung Quốc, các lực lượng quản lý biên giới mỏng nên việc kiểm soát gặp nhiều khó khăn. Nhận thức của người dân còn hạn chế là những khó khăn rất lớn cho ngành chức năng trong kiểm soát việc "vượt biên" của tôm càng đỏ. Để ngăn chặn việc tôm càng đỏ xâm nhập, gây hại môi trường, các lực lượng chức năng thuộc ngành nông nghiệp tỉnh Lào Cai đã chủ động phối hợp với các lực lượng biên phòng, hải quan, quản lý thị trường siết chặt việc vận chuyển, buôn bán loại sinh vật ngoại lai này.

Trước đó, ngày 19-5, tổ công tác của Trạm biên phòng cửa khẩu quốc tế Lào Cai đã phát hiện và thu giữ 75 kg tôm càng đỏ được cất giấu, ngụy trang trong các thùng đồ chơi. Ngày 11-5, tại khu vực bờ sông biên giới Nậm Thi, lực lượng chức năng của Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Lào Cai cũng phát hiện và thu giữ lô hàng 15 thùng xốp đựng tổng cộng 300 kg tôm càng đỏ do một nhóm người vận chuyển. Ngay sau khi phát hiện lực lượng chức năng, nhóm vận chuyển lô hàng này nhảy xuống sông biên giới bơi sang bờ Trung Quốc thoát thân. Sau khi được Chi cục Chăn nuôi và thú y tỉnh Lào Cai xác định đây là động vật ngoại lai nguy hại, Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Lào Cai đã phối hợp với cơ quan chức năng tiêu hủy toàn bộ lô hàng.

Tôm hùm đất không có tên trong danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam.

Chính người dân tham gia vào hoạt động ngăn chặn

Loại tôm này vốn được rao bán tràn lan trên các chợ online, song chính người dân đang chủ động lan truyền thông tin tẩy chay loại mặt hàng này. Các thông tin khoa học cảnh báo liên tục được chia sẻ. Trên các hội nhóm, quản trị viên và các thành viên liên tục đưa ra thông tin cảnh báo không nên mua bán loại tôm này. Tại các trang bán hàng, những bài đăng rao bán tôm hùm đất cũng sẽ không được duyệt. Nhiều thực khách quen của món ăn này cũng chia sẻ chủ động từ bỏ không tiếp tục mua.

Việc kinh doanh, tiêu thụ tôm hùm đất được xác định là vi phạm quy định về đa dạng sinh học và thủy sản. Theo Nghị định 155/2018, hành vi nuôi, lưu giữ, trồng, cấy loài ngoại lai xâm hại ngoài phạm vi khu bảo tồn vì mục đích thương mại sẽ bị xử lý.

Mới đây, Cục Quản lý thị trường TP.HCM có công văn khẩn gửi các đội quản lý thị trường trên địa bàn TP về việc tăng cường kiểm soát, kiểm tra, xử lý vi phạm đối với tôm càng đỏ. Cục Quản lý thị trường TP.HCM đưa ra các điểm cần tập trung kiểm tra giám sát chặt gồm: các đầu mối giao thông, những điểm thu gom, tập kết, trung chuyển nông sản - thủy sản. Đặc biệt chú trọng kiểm soát tại chợ đầu mối, chợ truyền thống, hệ thống siêu thị, nhà hàng, khách sạn, cửa hàng kinh doanh thực phẩm tươi sống, các kho lạnh công nghiệp.

Không những vậy, hệ thống thông tin điện tử, website thương mại điện tử, các trang mạng xã hội cũng nằm trong danh mục phải kiểm soát thường xuyên… nhằm kịp thời xử lý nghiêm các hành vi vi phạm có liên quan đến tôm càng đỏ.

Được biết, hành vi nhập khẩu trái phép, buôn bán, vận chuyển, nuôi, lưu giữ... sinh vật ngoại lai xâm hại đã được quy định tại nhiều nghị định về xử phạt vi phạm hành chính, với mức xử phạt cao nhất tới 1 tỷ đồng.

Sự xuất hiện của sinh vật ngoại lai tôm càng đỏ, được đại biểu Quốc hội quan tâm tại các phiên thảo luận tổ về kinh tế - xã hội trong khuôn khổ kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV vào sáng 22-5.

Trước lo ngại của các đại biểu về việc sinh vật ngoại lai tôm càng đỏ xuất hiện ở Việt Nam, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, tôm càng đỏ là sinh vật ngoại lai mới du nhập vào Việt Nam.

Cách đây 2 năm, một cá nhân ở Đồng Tháp đã đưa tôm càng đỏ về nhân nuôi để làm du lịch. Tuy nhiên, sau đó loài sinh vật này sổng ao và phát tán ra môi trường. Chúng gây tổn thương đến cây nông nghiệp và vật nuôi nên Bộ NN&PTNT và TN-MT phối hợp ngăn chặn. Loại tôm này phàm ăn, phá hủy hệ sinh thái. Ngoài ra, còn đào hang, ảnh hưởng công trình thủy lợi, bờ kênh, mương, gây nguy cơ sạt lở. Dù đã được ngăn chặn tạm thời, song thời gian vừa qua, tôm càng đỏ xuất hiện trở lại dưới dạng thương mại. Mặt khác, Bộ NN&PTNT cũng đề nghị có các giải pháp về xử lý hành chính, hình sự để xử lý những người cố tình vi phạm.