Ra mắt hệ thống truy xuất, nâng tầm minh bạch nông sản Việt

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Khương Trung.

Từ yêu cầu thị trường đến hạ tầng số quốc gia

Ngày 26/12/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chính thức ra mắt Hệ thống truy xuất nguồn gốc (TXNG) nông sản Việt Nam. Sự kiện không chỉ mang ý nghĩa công bố một giải pháp công nghệ, mà còn khẳng định quyết tâm xây dựng nền nông nghiệp minh bạch, trách nhiệm và bền vững trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Trong nhiều năm qua, truy xuất nguồn gốc đã trở thành “tấm vé thông hành” bắt buộc đối với nông sản khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Các thị trường lớn, đặc biệt là những thị trường khó tính, không chỉ đòi hỏi sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng mà còn phải chứng minh rõ ràng nguồn gốc, quy trình sản xuất và mức độ an toàn.

Phát biểu tại lễ ra mắt, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nhấn mạnh: truy xuất nguồn gốc không còn là lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu tất yếu. Người tiêu dùng hiện nay quan tâm nhiều hơn đến sự minh bạch, trách nhiệm xã hội và tính bền vững của sản phẩm, chứ không chỉ dừng lại ở giá cả.

Trong bối cảnh đó, việc xây dựng một hệ thống truy xuất nguồn gốc thống nhất ở tầm quốc gia được xem là bước đi chiến lược, nhằm tạo nền tảng dữ liệu số cho toàn ngành nông nghiệp.

Hệ thống TXNG nông sản Việt Nam được thiết kế với ba hợp phần chính, bảo đảm bao quát toàn bộ chuỗi giá trị nông nghiệp. Thứ nhất là hệ thống phục vụ người tiêu dùng, người dân và doanh nghiệp sản xuất, cung ứng sản phẩm, cho phép dễ dàng tra cứu thông tin nguồn gốc. Thứ hai là hệ thống dành cho các đơn vị cung cấp giải pháp, chịu trách nhiệm cập nhật và đồng bộ dữ liệu. Thứ ba là hệ thống phục vụ cơ quan quản lý nhà nước trong công tác giám sát, thống kê và truy vết khi cần thiết.

Thông qua cơ chế này, thông tin về nông, lâm, thủy sản được ghi nhận xuyên suốt từ khâu sản xuất, chế biến, vận chuyển đến lưu thông trên thị trường. Người tiêu dùng có thêm cơ sở để lựa chọn sản phẩm an toàn, còn cơ quan quản lý có công cụ hiện đại để phòng chống gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng.

Theo Bộ trưởng Trần Đức Thắng, Hệ thống TXNG không đơn thuần là một ứng dụng công nghệ, mà là công cụ quản lý hiện đại, góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước. Quan trọng hơn, hệ thống thúc đẩy sản xuất nông nghiệp theo hướng minh bạch, có trách nhiệm và gia tăng giá trị.

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, giá trị của nông sản không còn nằm ở sản lượng, mà nằm ở chất lượng và khả năng truy xuất. Việc ứng dụng hệ thống giúp doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân tiếp cận công nghệ số với chi phí hợp lý, thuận tiện hơn; từ đó nâng cao năng lực kết nối thị trường và mở rộng xuất khẩu.

Tinh thần này cũng phù hợp với định hướng của Nghị quyết 57-NQ/TW, lấy đổi mới sáng tạo làm nền tảng, lấy chuyển đổi số làm công cụ và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm của quá trình phát triển.

Chuẩn hóa để hội nhập bền vững

Trong giai đoạn đầu, hệ thống được lựa chọn thí điểm với quả sầu riêng, đây là mặt hàng xuất khẩu chủ lực, có giá trị cao nhưng cũng đối mặt nhiều yêu cầu khắt khe về truy xuất nguồn gốc. Công ty Cổ phần Technology Convergence Corporation được giao nhiệm vụ cung cấp giải pháp và phối hợp xây dựng, vận hành hệ thống.

Theo kế hoạch, hệ thống thí điểm sẽ vận hành đồng bộ từ quản trị dữ liệu, trục truyền nhận thông tin đến cổng tra cứu. Tem xác thực điện tử ứng dụng công nghệ QR, NFC hoặc RFID được tích hợp dữ liệu, bảo đảm sự thống nhất giữa thông tin trên tem và dữ liệu truy xuất. Đồng thời, thiết lập đầu mối hỗ trợ kỹ thuật và đường dây nóng để kịp thời xử lý vướng mắc trong quá trình triển khai.

Lộ trình thí điểm diễn ra từ ngày 1/1/2026 đến 30/6/2026, với sự tham gia thử nghiệm của 5 doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất, cung ứng. Sau giai đoạn này, các bên sẽ đánh giá toàn diện hiệu quả, từ độ chính xác thông tin, mức độ thuận tiện đến chi phí và lợi ích mang lại, làm cơ sở mở rộng áp dụng cho các mặt hàng khác.

Ở góc độ quản lý chuyên ngành, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Huỳnh Tấn Đạt cho biết, thời gian tới sẽ phối hợp với các địa phương và đơn vị liên quan để thống nhất cách tiếp cận trong ghi chép nhật ký canh tác, sử dụng vật tư nông nghiệp và mô tả biện pháp kỹ thuật phòng trừ sinh vật gây hại.

Việc chuẩn hóa thuật ngữ, cách diễn giải chuyên ngành không chỉ bảo đảm tính thống nhất dữ liệu, mà còn giúp hệ thống dễ dàng liên thông, phù hợp với thông lệ quốc tế và yêu cầu riêng của từng thị trường. Đặc biệt, quá trình triển khai được nhấn mạnh theo lộ trình phù hợp, thí điểm từng bước, khuyến khích sự tham gia tự nguyện, thực chất của người dân và doanh nghiệp, tránh hình thức và áp đặt hành chính.

Năm 2025 được đánh giá là năm bứt phá của ngành rau quả, với tăng trưởng ấn tượng nhờ nâng chuẩn sản xuất và siết chặt truy xuất nguồn gốc. Trong bức tranh đó, việc ra mắt Hệ thống TXNG nông sản Việt Nam được xem là nền tảng quan trọng để duy trì đà tăng trưởng, hướng tới phát triển bền vững và nâng cao vị thế nông sản Việt trên thị trường quốc tế.

	Nhiều ứng dụng truy xuất nguồn gốc chưa hiệu quả
	Hà Nội tăng cường quản lý thực phẩm trước thách thức thương mại số
	Chính thức vận hành hệ thống truy xuất nguồn gốc hàng hóa, siết chặt kiểm soát hàng giả