Ông Moon Jae-in chính thức trở thành tổng thống Hàn Quốc

Theo Yonhap, ông Moon Jae-in thuộc đảng Dân chủ tự do đã giành được tổng cộng 13.423.784 phiếu ủng hộ (41,08%), bỏ xa ứng cử viên về thứ hai Hoong Joon-pyo của đảng Hàn Quốc tự do với 7.852.846 phiếu ủng hộ (24,03%) và ứng cử viên về thứ ba Ahn Cheon-soo thuộc đảng Nhân dân theo đường lối trung tả với 6.998.335 phiếu ủng hộ (21,41%). Hai ứng cử viên Yoo Seong-min thuộc đảng Bareun theo đường lối bảo thủ và Sim Sang-Jeung thuộc đảng Công lý theo đường lối cấp tiến lần lượt giành được 2.208.770 phiếu ủng hộ (6,76%) và 2.017.457 phiếu ủng hộ (6,17%).

Phát biểu trước những người ủng hộ tại quảng trường Gwanghwamun ở thủ đô Seoul, ông Moon tuyên bố: "Tôi sẽ là tổng thống của toàn thể nhân dân Hàn Quốc." Chính trị gia 64 tuổi này cũng cam kết sẽ đoàn kết đất nước Hàn Quốc được cho là đang bị chia rẽ sâu sắc trong bối cảnh đối mặt với nhiều thách thức.

Cuộc bầu cử tổng thống trước thời hạn tại Hàn Quốc được tiến hành ngày 9-5 sau một vụ bê bối chính trị gây chấn động đất nước, liên quan đến cựu Tổng thống Park Geun-hye và người bạn thân Choi Soon-sil, khiến bà Park bị phế truất và đang chờ xét xử.

Những vấn đề gai góc

Người dân xứ sở Kim Chi bầu ra tổng thống mới trong một cuộc bầu cử được kỳ vọng sẽ tháo gỡ được một số vấn đề trong nước như sự chia rẽ, vấn đề tham nhũng, mất cân bằng kinh tế, hậu quả của mô hình kinh tế "gia đình trị"... Đây là những vấn đề gai góc mà vị tân tổng thống Hàn Quốc sẽ phải đối mặt.

Trong quá khứ, hầu hết các ứng cử viên đều cam kết cải cách để các tập đoàn kinh tế được minh bạch hơn. Ông Moon Jae-in muốn tạo điều kiện để các DN nhỏ có thêm quyền để tham gia ứng cử vào hội đồng quản trị của các tập đoàn kinh tế lớn mà theo cách nói của ông này là có thể xóa bỏ quyền kiểm soát kiểu "gia đình trị" đối với các tập đoàn kinh tế lớn của Hàn Quốc.

Theo mạng tin nytimes.com, trong các cuộc biểu tình quy mô lớn và kéo dài nhiều tháng qua, người dân Hàn Quốc không chỉ yêu cầu bà Park Geun-hye, đại diện của phe bảo thủ từ chức mà còn đòi hỏi triệt tiêu nạn tham nhũng và bất công trong xã hội. Ông Moon Jae-in, lãnh đạo phe dân chủ đối lập đã dẫn dắt phong trào chống bà Park Geun-hye và nhanh chóng trở thành người dẫn đầu trong cuộc chạy đua vào Nhà Xanh. Khẩu hiệu mà ông này đưa ra khi vận động tranh cử là "thay đổi chế độ" và hứa hẹn "làm trong sạch quốc gia".

Nếu ông Moon Jae-in giành chiến thắng trong cuộc chạy đua vào Nhà Xanh lần này đồng nghĩa với việc lực lượng dân chủ Hàn Quốc chính thức trở lại chính trường Hàn Quốc sau 9 năm dưới quyền của phe bảo thủ. Sau quãng thời gian dài nắm quyền, trừ giai đoạn 10 năm thuộc về lực lượng tiến bộ (1998-2008), một lần nữa phe bảo thủ ở Hàn Quốc lại phải ngồi "ghế sau". Tổng thống mới của xứ sở Kim Chi cần phải đề cao ý kiến công luận kịch liệt lên án sự liên kết tham nhũng ở thượng tầng giữa chính phủ và các doanh nhân - điều đã dẫn đến sự sụp đổ của chính quyền Park Geun-hye.

Tỷ lệ người trẻ không có việc làm đối với những người ở độ tuổi từ 25 đến 29 đạt mức 8,2% (tháng 11-2016), mức cao nhất kể từ năm 1999, đã làm dấy lên câu hỏi về khả năng tạo việc làm cho những người mới ra trường. Ông Moon Jae-in cam kết sẽ tạo 810.000 việc làm trong linh vực hành chính công và tăng thuế.

Giống như những ứng cử viên khác, ông Moon Jae-in cũng cam kết sẽ cải tổ các tập đoàn kinh tế theo kiểu gia đình trị vốn đã chi phối nền kinh tế quốc gia trong nhiều thập kỷ qua. Theo nhận định của trang news.sky.com, đối với nhiều cử tri Hàn Quốc, vấn đề Triều Tiên không quan trọng bằng sự suy thoái của nền kinh tế quốc gia, nạn thất nghiệp, tham nhũng và ô nhiễm không khí từ Trung Quốc - đối tác thương mại chủ chốt của nước này.

"Điểm nóng" đối ngoại

Giới phân tích cho rằng bên cạnh những khó khăn trong nước, tân tổng thống Hàn Quốc sẽ phải đối mặt với những vấn đề quốc tế "nóng" như quan hệ với Mỹ và Trung Quốc, giải quyết vấn đề Triều Tiên.

Nhiều người cho rằng việc ông Moon Jae-in trở thành tổng thống sẽ làm tổn hại đến quan hệ với Mỹ - đồng minh quan trọng nhất của Seoul - và gây ra mâu thuẫn tiềm tàng với tổng thống Donald Trump. Chính quyền Mỹ mới đây đã đề ra chiến lược tập trung vào việc gây sức ép với Bình Nhưỡng với sự trợ giúp từ Trung Quốc - nhà bảo trợ chính của Triều Tiên.

Bài viết trên trang mạng scmp.com ngày 9-5 nhấn mạnh ông Moon Jae-in đã nhiều lần khẳng định sẽ không bỏ qua bất kỳ hành động khiêu khích nào của Bình Nhưỡng và đã cam kết tăng cường hoạt động do thám và năng lực chống tên lửa. Ông cũng muốn Hàn Quốc trở nên quyết liệt hơn và sẽ thuyết phục Washington cải thiện quan hệ với Bình Nhưỡng, cố gắng khởi động lại các cuộc đàm phán giải trừ vũ khí đổi lấy viện trợ và thúc đẩy hiệp định hòa bình lâu dài trên bán đảo Triều Tiên.

Trong khi đó, trang nytimes.com nhận định tổng thống mới của Hàn Quốc sẽ phải giải quyết đồng thời với một nhà lãnh đạo của Triều Tiên Kim Jong-un có tham vọng mở rộng kho vũ khí hạt nhân và tên lửa và một tổng thống Mỹ Donald Trump có cách tiếp cận trong vấn đề Triều Tiên khiến nhiều người Hàn Quốc bối rối, thậm chí lo ngại. Ông Donald Trump một mặt cảnh báo về một cuộc xung đột quy mô lớn với Triều Tiên song cũng nói rằng ông rất "vinh hạnh" gặp ông Kim Jong-un.

Ông Trump cũng khiến người dân Hàn Quốc bối rối khi cáo buộc rằng họ không chi trả đủ cho quân đội Mỹ đang đồn trú ở nước này cũng như đe dọa sẽ hủy bỏ hiệp định tự do thương mại song phương Mỹ-Hàn vốn được cho là sẽ "cướp" việc làm của người Mỹ.

Quan điểm của người dân về Triều Tiên cũng đã thay đổi rất nhiều kể từ khi ông Kim Jong-un trở thành lãnh đạo Triều Tiên hồi năm 2011 và bắt đầu củng cố quyền lực của mình bằng cách hành quyết các quan chức, tăng cường các vụ phóng tên lửa và tiến hành ba vụ thử hạt nhân. Ngày càng ít người Hàn Quốc cho rằng viện trợ kinh tế sẽ khiến Triều Tiên từ bỏ tham vọng hạt nhân của họ. Tuy vậy, nhiều nhà phân tích vẫn cho rằng ông Moon Jae-in hoặc sẽ ít nhất để ngỏ khả năng đàm phán với Triều Tiên.

Bà Park Geun-hye và người tiền nhiệm thuộc phe bảo thủ Lee Myung-bak đã bắt tay với Mỹ để tăng cường các lệnh trừng phạt và gây sức ép để Triều Tiên từ bỏ chương trình phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo, nhưng cuối cùng những nỗ lực đó của Seoul và Washington đã phản tác dụng. Ông Moon Jae-in lập luận rằng với tính khí thất thường của chế độ Bình Nhưỡng thì Mỹ, Hàn Quốc và các bên liên quan cần phải lấy đối thoại và trao đổi kinh tế để xây dựng niềm tin và thuyết phục Triều Tiên từng bước từ bỏ vũ khí hạt nhân và tên lửa.

Một yếu tố đang được cân nhắc đó là quyết định của bà Park Geun-hye cho phép triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) của Mỹ để đối phó với mối đe dọa Triều Tiên. Trung Quốc - đối tác thương mại lớn nhất của Hàn Quốc - hiện coi các radar của hệ thống này là mối đe dọa tới an ninh của họ và đã trả đũa bằng các biện pháp như tạm ngừng các gói tour du lịch tới Hàn Quốc.

Theo bài viết trên news.sky.com, ông Moon Jae-in đã cho thấy quan điểm mâu thuẫn về hệ thống THAAD của Mỹ, vốn đã được triển khai ở Hàn Quốc bất chấp sự tức giận của Trung Quốc và nói rằng, Chính quyền Hàn Quốc tiếp theo sẽ quyết định về vấn đề này.

Tuy nhiên, hệ thống THAAD đã được tuyên bố đưa vào hoạt động trong tháng này, khiến ông phải đối mặt với “sự đã rồi”. Ông Moon Jae-in gọi việc triển khai THAAD ở Hàn Quốc là "rất đáng tiếc" và đã viết trong một cuốn sách mới xuất bản rằng: Hàn Quốc cần học cách "nói không với người Mỹ". Tuy nhiên, ông Moon Jae-in cũng giảm bớt những lời chỉ trích về hệ thống THAAD và cho rằng việc triển khai này là chắc chắn xảy ra nếu Triều Tiên tiếp tục hành vi khiêu khích.

Hồng Phúc / PL&XH