NSƯT Thanh Quý và những vai diễn “lẳng”, “thương” tài ba

NSƯT Thanh Quý SN 1958 tại Hà Nội. Ngày còn nhỏ, bà ước mơ lớn lên làm nghề địa chất để được đặt chân đến nhiều vùng đất mới. Gia đình đông anh chị em, lại tương đối khó khăn nên có thời gian, Thanh Quý rơi vào cảnh buồn phiền, chỉ cần nghe một điệu nhạc buồn là có thể khóc suốt đêm.

Trong một lần đi học, Thanh Quý bất ngờ gặp một vị đạo diễn và được ông nhận xét có khuôn mặt rất điện ảnh. Vị đạo diễn bèn khuyên Thanh Quý nên thi tuyển vào trường nghệ thuật. Bà đỗ khóa 2 trường Nghệ thuật sân khấu Việt Nam, học cùng nhiều NS nổi tiếng như Phương Thanh, Minh Châu,... Vì sở hữu gương mặt đẹp nên Thanh Quý có cơ duyên đến với điện ảnh sớm hơn các bạn. Bà chính thức đóng vai chính đầu tiên trong phim “Chuyến đi bão táp” khi mới 18 tuổi và nhanh chóng trở thành một mỹ nhân của màn ảnh Việt sau đó.

Tài sản quý giá nhất trong sự nghiệp của NS Thanh Quý là hàng chục vai diễn trong nhiều bộ phim nổi tiếng của điện ảnh Việt Nam thời kỳ hoàng kim như: Chuyến xe bão táp, Những người đã gặp, Cây xương rồng trên cát, Tình yêu và khoảng cách, Không có đường chân trời, Người đàn bà bị săn đuổi, Chuyện tình trong ngõ hẹp…

NS Thanh Quý chia sẻ, các nhân vật bà hóa thân đều là những người đàn bà bất hạnh, cô đơn và tủi nhục, dù là chính diện hay phản diện. Bà nhớ như in về vai diễn trong bộ phim “Tình yêu và khoảng cách” của đạo diễn Đức Hoàn. Bà vào vai Ngân Hà, một phụ nữ xinh đẹp từng có một tình yêu trong sáng với một cựu chiến binh. Nhưng khi anh trở về với những vết thương nặng và xấu xí trên khuôn mặt thì Ngân Hà thay đổi. Cô yêu một người đàn ông khác nhưng rồi cũng không được hạnh phúc. Nhờ vai diễn này, NS Thanh Quý được trao giải Bông sen vàng tại hạng mục “Nữ diễn viên xuất sắc nhất” Liên hoan phim Việt Nam năm 1985.

Bộ phim khác cũng để lại cho NS Thanh Quý nhiều dấu ấn là “Chuyện tình trong ngõ hẹp” của đạo diễn Nguyễn Thanh Vân vào năm 1993. Bà vào vai Sinh - một người phụ nữ đơn thân, có một cô con gái tuổi mới lớn. Bỗng một ngày nọ, người đàn ông tên Toàn (diễn viên Đơn Dương) xuất hiện, khuấy động cuộc sống của hai mẹ con Sinh. Bất hạnh hơn cả là cả Sinh và cô con gái đều đem lòng yêu Toàn. Những ghen tuông, dằn vặt, đau khổ cứ thế tiếp diễn khiến họ rơi vào vòng xoáy khó có lối ra.

Cảnh đắt giá nhất, cũng là cảnh Thanh Quý nhớ nhất chính là khi Sinh đưa Toàn cái kìm sang nhà sửa điện giúp. Đạo diễn Nguyễn Thanh Vân đã yêu cầu cả Thanh Quý và diễn viên Đơn Dương phải diễn sao cho hai bàn tay chạm vào nhau thật tình cảm, tinh tế, không được mạnh quá, cũng không được nhẹ quá, đủ để bộc lộ sự rung động về tâm hồn của hai kẻ cô đơn. Thanh Quý kể, khi đó, bà chỉ “thầm trách” đạo diễn khó tính chứ không biết rằng khoảnh khắc hai bàn tay chạm vào nhau sẽ biểu đạt giá trị cho cả bộ phim.

NS Thanh Quý là nữ diễn viên hiếm hoi đảm nhận tốt cả hai tuyến nhân vật chính diện lẫn phản diện. Trong bộ phim truyền hình nổi tiếng “Mùa lá rụng” của đạo diễn Trần Quốc Trọng, Thanh Quý vào vai Lý – một người đàn bà rất đặc biệt. Bà ta vừa xinh đẹp, sắc sảo, quyến rũ bao nhiêu thì lại có tính cách ghê gớm, nông nổi bấy nhiêu. Lý dùng mọi cách để kiếm tiền và cuối cùng phải vào tù vì buôn bán ma túy. Điều hấp dẫn mà Thanh Quý cảm nhận được ở vai diễn này là sự phức tạp trong tính cách. Việc hóa thân vai này như một cuộc thử thách, vật lộn giữa cái thiện và cái ác, cái đẹp và cái xấu trong cùng một con người. Đạo diễn Quốc Trọng cũng cho biết, ngay khi đọc kịch bản, ông đã dành vai này cho Thanh Quý chứ không phải là một diễn viên nào khác.

Vai diễn mới đây nhất của NS Thanh Quý trong bộ phim truyền hình gây sốt “Người phán xử” (bộ 3 đạo diễn Khải Anh – Hiền Mai – Danh Dũng) cũng chứa đựng nhiều buồn phiền, hờn tủi. Bà vào vai vợ của ông trùm Phan Quân, được sống trong nhung lụa nhưng luôn giữ trong mình nhiều nỗi niềm tâm sự bởi từng bị chồng phản bội.

Từng ánh mắt, cử chỉ của nhân vật đều được Thanh Quý diễn “ngọt” đến nỗi NSND Hoàng Dũng (đảm nhận vai Phan Quân) phải thừa nhận rằng mặc dù ông kém tuổi NS Thanh Quý nhưng khi xem phim, khán giả vẫn cảm nhận được sự dịu dàng, chút nũng nịu của nhân vật mà Thanh Quý đảm nhận, tức là vai bà vợ không bị già so với ông chồng Phan Quân.

Nhiều người bảo dường như số phận của nhân vật đã “vận” vào cuộc đời của NS Thanh Quý khi hai cuộc hôn nhân của bà đều không được thuận buồm xuôi gió. Tuy nhiên, Thanh Quý không đổ tại cho số phận. Bà luôn cố gắng để “đối đầu” với sóng gió của cuộc đời thay vì chạy trốn chúng. Bên cạnh NS Thanh Quý luôn có con cháu bên cạnh động viên và là nguồn sống của bà. Với nữ diễn viên tài ba, hàng ngày được thức dậy, dạo bước trong sự bình yên của cuộc sống, được lo lắng cho con cháu, cũng như được hóa thân vào các vai diễn chính là niềm hạnh phúc bất tận mà bà có được trong cuộc đời này.

Hồng Giang / PL&XH