NSND Trần Hiếu

Vẫn giữ tác phong nhanh nhẹn, hào sảng, Trần Hiếu véo von hát như khi ông thăng hoa trên sân khấu và phiêu lãng bên những phím đàn…

“Phiêu” cả khi đói…

NSND Trần Hiếu không chỉ được biết đến với giọng nam trầm hiếm có tại Việt Nam mà còn bởi ông là người tiên phong trong một gia đình của những nghệ sĩ nổi tiếng: Em trai-nhạc sĩ Trần Tiến và con gái cưng là “pa” Trần Thu Hà. Đằng sau một NSND Trần Hiếu đậm chất tài tử phong trần sương gió là một nghệ sĩ luôn nặng lòng với nghề dù đã sắp bước sang ngưỡng xuân thất thập.

Ít ai biết NSND Trần Hiếu đã có những tháng ngày vô cùng gian khó khi mới bước chân vào làm nghệ thuật. Gia đình ông cho rằng con đường lắm chông gai này sẽ không đem lại cuộc sống bình yên cho ông. NSND Trần Hiếu từng bị “cắt cơm sáng” khi mẹ phát hiện ông theo học tại Nhạc viện Hà Nội. Nghệ sĩ từng chia sẻ với báo giới: “Ban đầu, mẹ còn cho suất ăn sáng là một gói xôi. Đến khi biết tôi học hát, mẹ cúp luôn, không được ăn gì cả. Đi học nhịn đói. Cô em gái thương tình dúi cho tôi nắm cơm vào cặp sách. Đến khi học nhạc kịch với chuyên gia Liên Xô, mệt đến nỗi nắm cơm cũng không đủ lót dạ, đang hát tôi chực ngất xỉu. Chuyên gia phải cho tiền đi ăn một bát phở. Ăn xong lấy sức về hát nhạc kịch…”. Gặp khó khăn là thế nhưng Trần Hiếu luôn lạc quan và dành hết tình yêu cho âm nhạc, với ông việc cho ra bao nhiêu album trong sự nghiệp không quan trọng bằng việc luôn làm mới cách hát để mình không lặp lại những cái cũ, đi vào lối mòn nghệ thuật.

NSND Trần Hiếu. Ảnh: TL

Người thầy âm nhạc khó tính…

Trong cuộc đời cống hiến cho nghệ thuật, NSND Trần Hiếu đã làm thầy của các NSND nổi tiếng như Thanh Hoa, Y Moan và gần 20 NSƯT. Ở tuổi xưa nay hiếm, NSND Trần Hiếu vẫn đứng trên sân khấu, được đem tiếng hát phục vụ nhân dân, những người yêu mến giọng hát Trần Hiếu. Mặc dù ông đã nghỉ hưu song rất nhiều bạn trẻ, sinh viên thanh nhạc vẫn tìm đến với ông để học hát. Ngược lại, dù bận rộn như thế nhưng NSND Trần Hiếu luôn nghiêm khắc với học trò trong cách dạy và học: “Một ca sĩ muốn làm nghề nghiêm túc thì cái gì cũng cần phải học, có học cũng có hơn, mà học không cứ chỉ ở trong trường lớp còn có thể học bằng nhiều hình thức khác nhau. Hầu hết các ca sĩ nổi tiếng trên thế giới cũng như những ca sĩ có đẳng cấp trong nước hiện nay, họ đều được học hành bài bản. Ở những người này, ngoài bản năng sẵn có, họ có căn bản về kỹ thuật, có đầy đủ các kỹ năng cần thiết trên sân khấu, có tâm hồn và có sự lao động sáng tạo”.

Trở lại thăm trường cũ, hội ngộ với học trò, Trần Hiếu vẫn ân cần chỉ bảo, hướng dẫn các em luyện thanh, tập hát. Nghệ sĩ ưu tú Quốc Hưng, Phó trưởng khoa, Thanh nhạc, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, người giành được nhiều giải thưởng cao quý và cũng sở hữu giọng nam trầm điển hình, luôn cho rằng ngoài năng lực bản thân thì sự dìu dắt đi lên từ buổi đầu đến với thanh nhạc của thầy Trần Hiếu đã giúp anh có được những may mắn đó. Quả thực, được may mắn “diện kiến” Trần Hiếu trong buổi nói chuyện với sinh viên mới cảm nhận được hết tình yêu và cả sự trăn trở mà ông dành cho âm nhạc.

Mặc dù từng giảng dạy tại Nhạc viện Hà Nội, song NSND Trần Hiếu lại bày tỏ rõ sự lo lắng về việc đào tạo ca sĩ thanh nhạc ở nước ta hiện nay: “Theo tôi thấy, hầu như tất cả các trường dạy nhạc tại Việt Nam đều đào tạo thiếu căn bản kĩ thuật biểu diễn, nghệ thuật sân khấu cho sinh viên. Ở nước ngoài, bên cạnh các môn dạy về thanh nhạc, họ còn có môn riêng dạy về kĩ thuật biểu diễn, từ những việc nhỏ như cách cầm micro như thế nào, thế đi, đứng trên sân khấu làm sao để đảm bảo tư thế thoải mái nhất khi hát mà vẫn có tạo hình đẹp mắt... Kĩ năng biểu diễn rất quan trọng, nó chiếm một nửa thành công nếu như các bạn biết tận dụng khi biểu diễn.” Ngoài kĩ năng biểu diễn, ông còn quan tâm đến cách hát thể hiện ngôn ngữ đặc trưng của Việt Nam: “Thêm nữa, ở các trường dạy nhạc trong nước còn thiếu trầm trọng một lớp chuyên về ngôn ngữ âm nhạc, nghệ thuật của các ngôn ngữ, cách hát tròn và rõ chữ, cách ngắt đặc trưng, không bị lai căng mất đi sự trong sáng của tiếng Việt”.

NSND Trần Hiếu là thế, tuổi tác không ảnh hưởng tới tình yêu âm nhạc và nghệ thuật. Ông cứ hăng say hát, hăng say cống hiến, đến khi nào còn có thể. Có lẽ, ẩn sau vết hằn thời gian in dấu trên gương mặt, NSND Trần Hiếu vẫn mang một tâm hồn tươi trẻ, một Trần Hiếu không tuổi…

Mộc Nhung