Nguy cơ rò rỉ dữ liệu từ các app “lên đồ”

Ảnh minh họa

Tự đưa bản thân vào bẫy công nghệ

Nắm bắt được nhu cầu chỉnh sửa ảnh ngày một “khắt khe”, đòi hỏi cao của người dùng, nhiều công ty đã phát triển và xây dựng các ứng dụng phối đồ sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) cho phép người dùng dễ dàng tạo ra một hoàn hảo mà không cần phải tốn quá nhiều thời gian.

Các ứng dụng “lên đồ” AI cho phép người dùng chỉnh sửa trang phục, thay đổi diện mạo hoặc thậm chí thay đổi giới tính chỉ trong vài giây. Những ứng dụng này cho phép người dùng dễ dàng tạo ra những bức ảnh đẹp mắt mà không cần kỹ năng chỉnh sửa chuyên sâu, đồng thời tạo ra các phiên bản khác nhau của chính mình hoặc thử nghiệm các phong cách mới.

Các ứng dụng chỉnh sửa ảnh sống ảo tích hợp AI có thể là những “cái bẫy”. Theo đó, khi cài đặt ứng dụng, người dùng có thể bị yêu cầu cấp quyền truy cập vào ảnh, camera, bộ nhớ thiết bị và thậm chí cả dữ liệu cá nhân khác. Với sự phát triển của AI hiện nay, hình ảnh là những dữ liệu giá trị. AI có thể cho biết một người là ai, sở thích thế nào, thường đi những đâu, thậm chí là quen với những ai... chỉ thông qua các bức ảnh.

Nếu không kiểm soát chặt chẽ, thông tin cá nhân của người dùng có thể bị thu thập và sử dụng với mục đích không mong muốn. Bên cạnh đó là nguy cơ rò rỉ dữ liệu​. Ứng dụng chỉnh sửa ảnh, đặc biệt là những ứng dụng có nguồn gốc từ nước ngoài, có thể ẩn chứa nguy cơ rò rỉ dữ liệu người dùng. Dữ liệu ảnh và thông tin cá nhân có thể bị thu thập, lưu trữ trên máy chủ nước ngoài mà người dùng không hề hay biết.

Một nguy cơ khác là giả mạo và cài cắm mã độc. Các ứng dụng giả mạo BeautyCam có thể chứa mã độc, gây nguy cơ đánh cắp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng hoặc bị tấn công mạng.

Khi những dữ liệu cá nhân bị thu thập và bán cho các công ty khai thác dữ liệu, dẫn đến việc người dùng có thể nhận quảng cáo không mong muốn hoặc thậm chí bị lợi dụng trong các vụ lừa đảo.

Các chuyên gia khuyến cáo, người dùng không nên tải về các ứng dụng không rõ nguồn gốc và cần kiểm soát quyền truy cập của các ứng dụng vào dữ liệu của mình. Các bức ảnh có thể chứa thông tin quan trọng như thời gian, địa điểm và thiết bị chụp, mà kẻ xấu có thể lợi dụng để theo dõi lịch trình của người dùng hoặc tạo ra những nội dung giả mạo, thậm chí sử dụng công nghệ deepfake - một công nghệ sử dụng AI và học máy (machine learning) để tạo ra hoặc thay đổi các hình ảnh, video, âm thanh, sao cho chúng trông rất giống thật nhưng lại không phải là những gì thực tế đã xảy ra.

Vì thế, người dùng nên thận trọng và hạn chế chia sẻ hình ảnh hoặc thông tin cá nhân trên mạng xã hội. Đồng thời, cần lựa chọn các ứng dụng uy tín, được các cơ quan có thẩm quyền kiểm tra và đánh giá.

Sự phát triển của AI trong chỉnh sửa ảnh cũng đặt ra những thách thức về tính xác thực của hình ảnh, khiến cho việc phân biệt ảnh thật và giả trở nên khó khăn hơn. Điều này ảnh hưởng đến niềm tin của công chúng vào thông tin trên mạng xã hội và có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, từ việc lan truyền thông tin sai lệch đến việc sử dụng hình ảnh để tống tiền hoặc lừa đảo.

Ảnh giả trông như thật

Trước đó, những AI như Deepfake từng gây ra nhiều tranh luận với khả năng thay đổi, lồng ghép khuôn mặt và tạo cử động y như thật trong các video, nhiều trường hợp được tạo ra với mục đích xấu. Do vậy, việc một công cụ có thể thay đổi trang phục chân thực, gần như không có dấu hiệu sự can thiệp của công nghệ làm dấy lên khả năng trò đùa bị đẩy đi quá xa khi có kẻ lợi dụng để ghép ảnh, gửi đi những thông điệp tiêu cực, giả mạo.

Bộ Công an cũng đã phát đi cảnh báo thông qua hình thức gửi tin nhắn SMS đến người dùng điện thoại cả nước về tình trạng lợi dụng các hình ảnh, video được công khai trên internet để chỉnh sửa, cắt, ghép tạo nội dung nhạy cảm nhằm đe dọa, tống tiền.

Theo cơ quan công an, những thủ đoạn lừa đảo này hoàn toàn không mới, các đối tượng xấu vẫn sử dụng công nghệ AI, phần mềm Deepfake để cắt ghép khuôn mặt của bị hại có sẵn trên internet và mạng xã hội rồi ghép vào khuôn mặt nhân vật trong ảnh “nóng”, nhạy cảm, đồi trụy. Với phần mềm cắt ghép ảnh được ứng dụng AI đã tạo ra những bức ảnh giả trông như thật, rất khó phát hiện. Để tăng tính xác thực, các đối tượng còn tạo hình nút play dán vào giữa khuôn hình như thể bức ảnh được cắt ra từ một clip có thật.

Cùng đó, các đối tượng lừa đảo đã đưa ra những kịch bản đoạn tin nhắn đối thoại với bị hại rất logic, văn phong chặt chẽ, lịch sự. Mặt khác, đối tượng yêu cầu bị hại chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng chứ không chuyển vào ví tiền ảo (USDT) do chúng chỉ định như trước.

Vì thế, mọi người dân cần chấp hành nghiêm quy định về công tác bảo vệ bí mật nhà nước, bảo đảm an toàn thông tin; thường xuyên thay đổi mật khẩu thông tin các tài khoản mạng xã hội, email… Cảnh giác đối với các tin nhắn, cuộc gọi, được gửi từ người lạ qua không gian mạng; tuyệt đối không ấn vào các đường link, tải các file, hình ảnh đính kèm do người lạ gửi; không lưu mật khẩu trên các trình duyệt.

Khi gặp trường hợp lừa đảo, tống tiền cần bình tĩnh, không hoang mang, lo sợ và phải hết sức cảnh giác, tỉnh táo, không làm theo hướng dẫn của đối tượng, không chuyển tiền hay cung cấp thông tin cá nhân để tránh bị kẻ xấu lợi dụng lừa đảo, tống tiền hoặc thực hiện hành vi vi phạm pháp luật khác; đồng thời liên hệ ngay với cơ quan công an để được hướng dẫn xử lý.

Không được công khai dữ liệu cá nhân nếu chủ thể dữ liệu không đồng ý Trong dự thảo Nghị đinh quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Dữ liệu có quy định, không được ...