Ảnh
Luật Thủ đô 2024 mở đường cho Hà Nội tự chủ quản lý môi trường đô thị
Theo dõi Pháp luật & Xã hội trên
Luật Thủ đô 2024 đã mở ra cơ chế đặc thù để Hà Nội chủ động hơn trong công tác bảo vệ môi trường, đặc biệt là việc phân vùng môi trường và xây dựng vùng phát thải thấp.
 |
| Trong chiến lược phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, một trong những định hướng trọng tâm được Bộ Chính trị, Thành ủy Hà Nội và Chính phủ nhấn mạnh là bảo vệ môi trường, cải thiện chất lượng không khí, xử lý ô nhiễm nguồn nước và quản lý chất thải theo hướng bền vững. Đây không chỉ là yêu cầu cấp bách nhằm nâng cao chất lượng sống của người dân, mà còn là nền tảng quan trọng để xây dựng Hà Nội trở thành đô thị xanh, văn minh, hiện đại, xứng tầm trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, đồng thời là động lực phát triển của vùng Thủ đô và cả nước. Ảnh: Vũ Minh Quân |
 |
| Trong nhiều năm qua, Hà Nội đã triển khai đồng bộ các giải pháp về quy hoạch đô thị, phát triển giao thông, mở rộng không gian xanh, đầu tư các nhà máy xử lý nước thải và rác thải. Tuy nhiên, thực tế cho thấy ô nhiễm không khí, đặc biệt từ hoạt động giao thông và xây dựng, vẫn ở mức báo động; nhiều dòng sông, hồ vẫn bị ô nhiễm nặng nề, ảnh hưởng đến sinh kế và đời sống người dân. Ảnh: Khánh Huy |
 |
| Điểm đáng chú ý là hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn về môi trường áp dụng cho Hà Nội cao hơn mức trung bình của cả nước, trong khi lại chưa có bộ tiêu chí riêng để kiểm soát khí thải phương tiện giao thông – nguồn gây ô nhiễm chính. Điều này dẫn đến những bất cập: thành phố muốn siết chặt quản lý nhưng thiếu cơ sở pháp lý đặc thù, các chính sách khó triển khai đồng bộ. Ảnh: Khánh Huy |
 |
| Trong bối cảnh đó, Luật Thủ đô 2024 ra đời, với một loạt cơ chế vượt trội, đã mở ra khung pháp lý mới để Hà Nội chủ động hơn trong quản lý và bảo vệ môi trường. Một trong những điểm mới nổi bật của Luật Thủ đô 2024 là xác lập nguyên tắc quản lý môi trường Thủ đô trên nền tảng phát triển bền vững, gắn với kinh tế tuần hoàn và thích ứng biến đổi khí hậu. Luật yêu cầu phải bảo tồn đa dạng sinh học, không gian xanh, gắn bảo vệ môi trường với việc gìn giữ giá trị văn hóa – lịch sử của Hà Nội. Ảnh: T.L |
 |
| Đặc biệt, Luật cho phép Hà Nội chủ động xác định và điều chỉnh phân vùng môi trường trong Quy hoạch Thủ đô, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào quy định chung của cả nước. Điều này đồng nghĩa với việc thành phố có thể xây dựng các vùng bảo vệ nghiêm ngặt, vùng hạn chế phát thải, vùng sản xuất công nghiệp tập trung, hay vùng nông nghiệp sinh thái, phù hợp với điều kiện thực tế. |
 |
| Trên cơ sở quy định của Luật, HĐND TP Hà Nội đã thông qua Nghị quyết 34/2024/NQ-HĐND về phân vùng môi trường. Đây là văn bản cụ thể hóa cơ chế phân vùng, tạo cơ sở pháp lý để các cơ quan quản lý triển khai trên thực tế. Ảnh: Nguyễn Bình |
 |
| Quy trình điều chỉnh phân vùng môi trường được quy định chặt chẽ, gồm các bước: rà soát, lập hồ sơ, thẩm định, phê duyệt và rà soát lại. Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ là cơ quan chủ trì, phối hợp với các sở ngành, quận huyện. Hội đồng thẩm định có ít nhất bảy thành viên, gồm đại diện các cơ quan chuyên môn và chuyên gia. Ảnh: M.D |
 |
| Điểm quan trọng là việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư và các tổ chức, doanh nghiệp có liên quan được đặt ra như một yêu cầu bắt buộc. Quy định này cho thấy sự thay đổi cách tiếp cận: từ quản lý hành chính đơn thuần sang quản lý dựa trên sự tham gia của cộng đồng, kết hợp giữa khoa học, pháp lý và thực tiễn. Ảnh: Nguyễn Bình |
 |
| Trên nền tảng phân vùng môi trường, Hà Nội đã có bước đi đột phá khi HĐND TP quyết định thí điểm xây dựng vùng phát thải thấp giai đoạn 2025–2030 tại quận Hoàn Kiếm và một phần Ba Đình – khu vực trung tâm chính trị, văn hóa, du lịch của Thủ đô. Ảnh: Phạm Hùng |
 |
| Mục tiêu là kiểm soát và giảm thiểu nguồn phát thải từ phương tiện giao thông, dịch vụ, hoạt động xây dựng, qua đó cải thiện chất lượng không khí cho khu vực đông dân cư, nhiều khách du lịch. |
 |
| Các biện pháp sẽ được áp dụng đồng bộ, bao gồm: hạn chế hoạt động của phương tiện cá nhân, đặc biệt là phương tiện cũ, phát thải cao; khuyến khích, ưu tiên phương tiện xanh như xe điện, phương tiện công cộng, xe đạp công cộng; triển khai hệ thống giao thông công cộng hiện đại, kết nối vùng trung tâm với khu vực lân cận; khuyến khích doanh nghiệp, dịch vụ sử dụng công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng. |
 |
| Sau giai đoạn thí điểm, thành phố dự kiến mở rộng vùng phát thải thấp sang các khu vực khác, nhất là những nơi có mật độ dân cư và giao thông cao. Đây là bước đi tiệm cận các mô hình quản lý môi trường đô thị tiên tiến trên thế giới. Ảnh: Khánh Huy |
 |
| Việc ban hành Luật Thủ đô 2024 và Nghị quyết 34/2024/NQ-HĐND không chỉ mang ý nghĩa pháp lý mà còn là sự khẳng định quyết tâm chính trị của Hà Nội trong công tác bảo vệ môi trường. |
 |
| Vùng phát thải thấp khi triển khai sẽ trực tiếp cải thiện chất lượng không khí, giảm tiếng ồn, nâng cao chất lượng sống. Với doanh nghiệp, đây vừa là thách thức vừa là cơ hội: buộc phải đầu tư đổi mới công nghệ sạch, nhưng đồng thời mở ra thị trường mới cho các sản phẩm, dịch vụ xanh. |
 |
| Để cơ chế phân vùng môi trường và vùng phát thải thấp thực sự phát huy hiệu quả, các chuyên gia khuyến nghị Hà Nội cần xây dựng chương trình hành động ưu tiên với những nhiệm vụ cụ thể: quản lý chất lượng không khí theo thời gian thực, công khai dữ liệu cho người dân; giảm phát thải từ giao thông, xây dựng, công nghiệp và nông nghiệp; mở rộng hệ thống cây xanh, mặt nước, tạo không gian sinh thái trong đô thị; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch, phát triển dịch vụ thân thiện môi trường. |
 |
| Với Luật Thủ đô 2024 và những nghị quyết cụ thể hóa như Nghị quyết 34/2024/NQ-HĐND, Hà Nội đang tiên phong trong việc xây dựng mô hình quản lý môi trường đô thị. Đây sẽ là bước ngoặt giúp Thủ đô không chỉ giải quyết các thách thức ô nhiễm hiện nay mà còn trở thành hình mẫu của cả nước về phát triển xanh, bền vững trong tương lai. |
Vân Lê
